Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૮૨ ] શ્રી જૈન સત્ય પ્રકાશ
[વર્ષ : ૧૭ જેમ માથાના વાળ વીખી નાખી જમીન પર નાક ઘસતા હશે; એટલા માટે કે વિરહ દુખ ઓછું થાય.
પ્રીતમનું દર્શન કરવા ચારેકે તેઓ નજર નાખતા હશે પણ નિરાશા મળતાં વારંવાર તેઓ ઝાડ કે પથ્થર સામે માથુ અફાળ – કપાળ કૂટી ગાતા હશે. – કંચન વરણે નાહ રે મુને કોઈ મિલા -કંચન વર્ણને મારા નાથ છે, કેઈ મને મેળવી દો.
એમના વિરહપદની એક એક પંક્તિમાં પ્રેમસમર્પણની મધુર શકયા છે. એની પાછળ જે પ્રણયવેધક દર્દ છે તે તેમના પદોને રસિક બનાવે છે. એ વિરહના પદમાંથી નવું જ શીખવા મળે છે કે વિરહની વેદના પણ મિલનના સુખથી ઓછી દર નથી.
દામ્પત્યનું સુખ પ્રીતમના હેઠ કે ખોળામાં જ નથી પણ તેના વિરહમાં વિશેષપણે છે. વિરહ પણ પ્રેમને તીવ્રપણે અનુભવવાને એક પ્રકાર છે.
તેમને વિરહ કઈ કક્ષાએ પહોંચ્યો હતો, તે તેમણે લખેલ આ પંક્તિ પરથી સમજાય છે કે –“થરથર ધ્રુજે દેહડી મારી જિમ વાનર નરમા રે'-મારો દેહ થસ્થર ધ્રુજે છે, વાનરયૂથથી છૂટો પડેલ વાનર જેમ. આ કઈ રંગભૂમિને અભિનય નથી. કાવ્યની કલ્પનાવિહાર નથી, આ તે છે પ્રેમની અમરકહાની – જ્યાં પ્રેયસીનું ગાંડપણ કઠેર ને કે અથાગ જ્ઞાનને પણ ઝાંખુ પાડી દે છે.
આ તે થયું વિરહી આનંદધનનું દર્શન. હવે અનુભવી આનંદધનને જોઈએઃ આનંદઘનના જીવનને હેતુ અનુભવ હતો. અનુભવ એટલે આત્માને પરમાત્મામાં પૂર્ણ પ્રવેશ: માનવને ઈશ્વર સાથે આધ્યાત્મયોગ, આ દશા માટે જ વિરહી આનંદઘને આટલું આટલું સહન કરેલ છે. અનુભવને તેઓ ક્ષણે ક્ષણે “હેતુ ” “મિત્ર” “દાસી રૂપે સંબધી પિતાનું હૈિયું ઠાલવતાંપ્રતિક્ષા ફળી, પતિ મળી ચૂક્યા. જીવનમાં વસંત ઋતુ ખીલી ઊઠી. એ
અનુભવનું હર્ષોન્વત સ્વાગત કરતાં ગાયું–“મેરે ઘટે જ્ઞાનભાનુ ભ ભેર ' –મારા ઘટમાં જ્ઞાનનું પ્રભાત ઊઘાડયું છે. પરમ શાંતિની ને સર્વોત્તમ વિકાસની એ ઘડી હતી. મિલનની ઘડીના એ પ્રથમ ઉદ્દગાર હતા. પાતંજલિની એ ચિત્તશુદ્ધિ, વેદાંતની બ્રાહ્મી સ્થિતિ ને જેનોની સ્વભાવ રમણતા તેઓએ મેળવી. જ્ઞાન ત્યાં નિર્જીવ શબ્દરૂપે નહોતું; ક્રિયા ત્યાં યાંત્રિક નિયંત્રણરૂપે નહોતી. કેવળ જ્ઞાન, ક્રિયા આત્મપરિણતિરૂપે પરિણમી હતી. એ આનંદ હૃદયમાં સમાયે નહિ એટલે જરાક બહાર લાવે છે ને ગાય છે–“ અનુભવ રસમેં રાગ ન શક” – “લોકવાદ સબ મેટા, કેવળ અયળ અનાદિ અબાધિત શિવ શંકરકા ભેટા.” અનુભવમાં રોગ નથી, શક નથી, લોકવાદ નથી, કેવળ અચળ શિવતત્વને ભેટે છે. ચિદાનંદ યુગલની આ અધ્યાત્મલીલા જુઓ ! અદ્વૈતની આ મસ્તી જુઓ. અનુભવ વિષે શાબ્દિક આપ-લે તે શું તેઓ કરી શકે ? એ ગૂઢ અનુભવને મૂક ભાવે આવરી રહ્યા છે તે
[ જુઓ : અનુસંધાન પૃષ્ઠ : ૧૭૪ ] * ૧ જ્યારે મુને મિલશે મારા મનમલું. ૩ શ્યામ મને નિરાધાર કેમ મૂકે. ૨ પિયા બિન શુધબુધ ભૂલી.
જ દરિસન પ્રાણજીવન સેહિ દીજે, ક ૧ અનુભવ હૈ હેતું હમારે. ૩ અનુભવ ના થયું કયુ ન ૨ અનુભવ રમત રાવરીદાસી ૪ અનુભવ પ્રીતમ કયુ ન મનાય
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 521691 |
| Book Title | Jain_Satyaprakash 1952 08 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jaindharm Satyaprakash Samiti - Ahmedabad |
| Publisher | Jaindharm Satyaprakash Samiti Ahmedabad |
| Publication Year | 1952 |
| Total Pages | 28 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Magazine, India_Jain Satyaprakash, & India |
| File Size | 13 MB |