________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૦૬ ]
શ્રી જૈન સત્ય પ્રકાશ
[ વર્ષ ૧૩
એકત્વ
૫૫-૬૦ અન્યત્વ
૭૭-૮૧ ભવે
૮૨–૪૦૩૮ અચિત્વ
૪૦૪૪૫ લોકસ્વભાવ
૪ર૬-૪૩૦ આ સર્વ
૪૨૧-૪૪૨ સંવર
૪૪૩૪૫૦ નિર્જરા
૫૧-૪૫૬ ગથરત્ન
૪૫૭-૪૬૩
૪૬૪-૫૦૦ ભાવનાનું ફળ ૫૦૧માથી પ૨૪મી ગાથા સુધીમાં દર્શાવાયું છે. સ્વપજ્ઞ વૃત્તિમાં ભાવનાઓને અંગેનાં દો-ચરિત્રાદિ સંસ્કૃતમાં લંબાણથી અપાયાં છે.
જયદેવ મુનિનું ભાવના સંધિપ્રકરણ” એ નામનો શ્રી. મધુસુદન મોદીને લેખ “બડારકર પ્રાય વિલા સંશોધન મંદિરના સૈમાસિક” (વર્ષ ૧૧, અં, ૧)માં છપાયો છે. આ લેખમાં શરૂઆતમાં “અપભ્રંશ વિષે ઊહાપોહ છે. પછી વ્યાકરણદષ્ટિએ ચર્ચા છે. ત્યારબાદ છંદ વિષે ઉલ્લેખ છે. આના પછી સીનેરની હાથપોથીને આધારે આ અપભ્રંશ કુતિ સંસ્કૃત છાયા સાથે અપાયેલી છે. અંતમાં શબ્દકોશ છે. આ નાની કૃતિમાં એકંદર બાસઠ પડ્યો છે. સમગ્ર કૃતિ છ કડવામાં રચાયેલી છે. દરેક કડવામાં દસ દસ પડ્યો છે. છેલ્લા કડવામાં અંતમાં એક વધારે પડ્યું છે. એવી રીતે પહેલા કડવામાં શરૂઆતમાં પ્રાર્થનારૂપે એક પલ છે. પાંચમા પદ્યમાં “માલવનીિં' એ જે પ્રયોગ છે તે ઉપરથી મુંજ અને વિલાસવતીને ઉદ્દેશીને આ હકીકત છે એમ શ્રી મોદી કહે છે. મુંજનું અવશ્વાન વિ. સં. ૧૯૫૪માં થયું છે. આ તેમજ આ કૃતિની ભાષા વિચારતાં શ્રી મોદી આ કૃતિને તેરમી ચૌદમી સદીની કૃતિ ગણે છે. - કર્તા અંતમાં કહ્યું છે કે એ સિવદિવસૂરિ (શિવદેવસરિ)ના પ્રથમ શિષ્ય છે. એમનું નામ જયદેવ છે. એ મુનિ છે. કર્તાએ આ કૃતિને ભાવણ સંધિ કહી છે. ૧૧મા ૫૨માં “બાર ભાવના” એ ઉલ્લેખ છે. કર્તાએ આ ભાવનાએ અનુક્રમે વર્ણવી નથી.
શ્રી મધુસૂદન પ્રારંભમાં કહ્યું છે કે આયાર (સય૦ ૨, ૨. ૩)માં બાર ભાવનાઓ ગણાવાઈ છે. આમ કહી એમણે નીચે મુજબનાં બે પદ્ય સંકૃત છાયા સહિત આખાં છે
" पढममणिञ्चमसरणं संसारो एगया य अन्नत्तं ।
असुइत्तं आसव संवरो य तह निज्जरा नवमा । ૮ નરઠભવ, તિર્યભવ, મનુષ્યભવ અને દેવભવ વિષે મા. ૮૨-૧૭૮, ૧૭૯-૨૫૦, ૨૫૧-૩૨૫ અને ૩૨૬-૦૩માં વિસ્તૃત ઊહાપોહ છે.
૯ આ કૃતિ ફરીથી પ્રસિદ્ધ થાય તે કેમ?
For Private And Personal Use Only
