________________
૩૭૪ શ્રી સિદ્ધચક્ર)
વર્ષ ૯ અંક-૨૩-૨૪ (તા. ૨૧ સપ્ટેમ્બર ૧૯૪૧
. . . . . . . . . . . . . • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • છે અને તે બાંધેલા અહિત્ નામકર્મના ઉદયને લીધે સમ્યકત્વ જવાનું હોતું નથી, તેવા ભગવાન જિનેશ્વર તીર્થકરો બની શકે છે. એટલે સર્વ અતીત કાળના મહારાજના જીવના સમ્યકત્વને વરબોધિ તરીકે સર્વ વર્તમાન કાળના અને સર્વ ભવિષ્યકાળના ગણવામાં આવે છે અને તેવા વરબોધિની પ્રાપ્તિ પછી મનુષ્યો જેમ સર્વ કાળે મનુષ્ય તરીકે થાય છે. તેવી ભગવાન જિનેશ્વર મહારાજનો જીવ જગતમાત્રના રીતે સર્વ અતીતકાળના સર્વ વર્તમાનકાળના અને જીવોના હિતને માટે જ કટિબદ્ધ હોય છે અને આજ સર્વ અનાગતકાળના તીર્થકર મહારાજાઓ પણ કારણથી ભગવાન શ્રી હરિભદ્રસૂરીજી કે જેઓ અહંતુ શબ્દથી જગતમાં પંકાય છે. જો કે જૈન વરબોધિના સંકેતને જણાવનારાઓમાં મુખ્ય શાસનમાં કર્મની પ્રકૃતિઓ ગણાવતાં અહંત એવી આગેવાન છે, તેઓ જ શ્રી અષ્ટક) વગેરેમાં કોઇપણ નામકર્મની પ્રકૃતિ ગણાઈ નથી, પરંતુ તેને વરઘોધિત: પ્રારમ્ય પર ઊંઘત વિ દિ વિગેરે માટે જે પ્રકૃતિ ગણવામાં છે તે તીર્થકર નામકર્મ કહીને ભગવાન જિનેશ્વર મહારાજના તીર્થંકરપણાનું નામે પ્રકૃતિ છે, એટલે હેજે એ શંકાને સ્થાન મળે બીજ વરબોધિમાં નાંખે છે અને એવી રીતે કે શ્રી સિદ્ધચક્રના મંત્રની અંદર અરિહંત મહારાજાદિ વરબોધિથી ભગવાન જિનેશ્વરો શું મેળવે છે? એનો નવપદો ગણવામાં આવ્યા તે જગા પર તીર્થંકર આદિ જ
. જો વિચાર કરીએ તો માલમ પડશે કે મોક્ષમાર્ગની
સાધના માટે શ્રી ચતુર્વિધ સંઘની કે શાસનની કે નવપદો શા માટે લેવામાં આવ્યા નહિં? અર્થાત્
દ્વાદશાંગીની સ્થાપનાની યોગ્યતા મેળવે છે. આવી શ્રીસિદ્ધચક્રના નવપદોમાં પહેલું પદ નમો
રીતે તીર્થકર નામકર્મનું મુખ્યત્વે ચરિતાર્થપણું રિહંતા રાખ્યું તો તે જગો પર નમો
ભગવાન જિનેશ્વર મહારાજને કેવળજ્ઞાન થાય અને તિસ્થયરી એવું પદ કેમ ન રાખ્યું? આવી શંકા
શાસન સ્થાપે એટલે થઈ જાય છે, પરંતુ તેવી જ થાય તેના સમાધાનમાં સમજવું જોઇએ કે
રીતે જે આત્મામાં તીર્થંકરપણાનું નામકર્મ ચરિતાર્થ પૂર્વભવોમાં તીર્થકર મહારાજના જીવોને અનેક
થયેલું હોય તે આત્મા પોતાના જીવન પર્યા વખત સમ્યક્ત મળે છે અને તે અનેક વખત ચાલ્યું
ઇન્દ્રાદિક દેવોથી કરાતા અશોક આદિક આઠ પણ જાય છે, પરંતુ એવા ચાલ્યા જવાવાળા
પ્રાતિહાર્યોરૂપી પૂજાને લાયક જ રહે છે, અને તેથી સમ્યકત્વને શાસ્ત્રકારો તીર્થંકર નામકર્મને ભવિષ્યમાં જ આઠ પ્રાતિહાર્યોને તીર્થકરોના એટલે અરિહંત બંધાવવાના બીજ રૂપે ગણતા હોવા છતાં તેને ભગવાનોના ગણો તરીકે ગણવામાં આવે છે. એટલે વરબોધિ તરીકે ગણતા નથી. પરંતુ જે ભવમાં કહેવું જોઇએ કે જે જે આત્મામાં જ્યાં જયાં સુધી તીર્થકર નામકર્મ બાંધવાનું હોય છે, અને જે તીર્થકરના નામકર્મનો ઉદય રહે ત્યાં સુધી શાસનની