________________
પ૩ શ્રી સિદ્ધચક્ર)
વર્ષ ૯ અંક-૩-૪
(૨૯ નવેમ્બર ૧૯૪૦ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . માત્ર ત્રસજીવની સંકલ્પથી નિરપરાધી નિરપેક્ષની શ્રાવકપણામાં બનતું જોઇતું રાખીને બાકીનો ત્યાગ હિંસા છોડાય છે. જૂઠમાં સ્થૂલ જૂઠું છોડાય છે. કરવો તે સમ્યક્તથી નવ પલ્યોપમમાં બની જાય. બારીક જૂઠું ન છોડાય તો છૂટ! ચોરીમાં પણ પણ સમ્યકત્વ પામ્યા પછી સર્વથા ત્યાગની વાત ખાતર વગેરેનો ત્યાગ, પણ આવું પાછું છૂટ! માટે તો સંખ્યાતા સાગરોપમો જોઇએ. બ્રહ્મચર્યમાં પણ પરસ્ત્રીગમનનો ત્યાગ. સ્વસ્ત્રી મનનું માર્યું શરીર મરે તો જ ચારિત્રમાં સંયોગની છૂટ! અને પરિગ્રહમાં તો સર્વથી આગળ સફળતા મળે. પણ કાયા અને મન બને ભેગાં વધ્યા ! વધ્યા જ વધ્યા ! કેટલી છૂટ? મન માને મળી માયા રચે (કાવતરું કરે) તો મોટી મુશ્કેલી! તેટલી ! લાખ, કરોડ, અબજ, પરાઈ !પૂર્વ કાલમાં મનને વેગળું મૂકે તો પણ ન ચાલે ! મનને વશ આનંદાદિ શ્રાવકો એવા હતા કે જેમને ત્યાં કોડી કરીને આરાધનામાં જોડાવું જોઇએ, એમ થાય તો (કરોડ)ની ઋદ્ધિ છતાં તેમાં એક કોડી માત્ર પણ મન પરત્વે માયાવાળી કાયા પણ મલપતા મલપતી વધારવાની છૂટ ન હોતી. એ પચ્ચખ્ખાણ કેવું મુશ્કેલ પાછળ પાછળ ચાલી આવે. હશે ! કરોડની મિલક્તમાં કોડી ન વધવા દેવી તપને અંગે ચલણ કાયાનું છે : મનનું નથી એમાં કેટલી તપાસ રાખવી પડે ! શાસ્ત્રમાં એક ચારિત્ર તપ એવી ચીજ છે કે તેમાં મન દ્રષ્ટાંત આવે છે. બુદ્ધિની પરીક્ષા માટે એક રાજાએ પરોવવું પડે, પણ કાયા જ તેને પોતે સહાયક હોય એક ગામવાળાઓને એક બોકડો પંદર દિવસ માટે તો પકડીને લાવી શકે છે. બે ઉપવાસ કર્યા એટલે સાચવવા વજન કરીને આપ્યો છે અને એવી શરત કાયા કાંઇક અશક્ત થાય. ત્યાં મન હાજર થઈ કરી છે કે પંદર દિવસ પછી વજનમાં જરા પણ જાય પણ જો તે વખતે કાયા સમર્થ હોય તો તપને વધવા કે ઘટવો જોઇએ નહિં. ગામવાળાઓ માટે અંગે મનનું કાંઈ પાછળ પડવાનું થતું નથી. તો મુશીબત થઈ ! બોકડાને ભૂખ્યો પણ ન રખાય. દર્શનમાં, યાત્રા આદિમાં મન થતાં કાયા દોરાય વજનમાં ઘટે નહિં માટે. વળી ખાવાને હુષ્ટ પુષ્ટ છે, પણ તપમાં તે કાયા મનને ખેંચે છે. વધારે ખોરાક પણ આપવાનો છે અને છતાં વજનમાં વધે ઉપવાસમાં કાયા કાંઇક અશક્ત થાય ત્યારે મનમાં નહિં, માટે ભયંકર ભયમાં પણ રાખવો ! ત્યાં એક ખાવાના સંકલ્પો થાય છે. નવપદમાં નવમું તપ પાંજરામાં વાઘ લાવીને રાખ્યો. બોકડો ખોરાક તો પદ જ એવું છે કે જેમાં કાયા જ મનને ખીચે છે. ખાય, પણ વાઘને જોઈ જોઈને તેનું ખાધું પીધું બાકીના આઠ પદોમાં મન કાયાને ખીચે છે. મન શોષાઈ જાય! તાત્પર્ય કે તે જ રીતે કરોડોની વશ કરવા આઠ પદ છે પણ કાયા વશ કરવા તો મિલકતવાળાએ કોડી પણ ન વધવા દેવાના નવમું પદ તપ છે. આ વાત ધ્યાનમાં લેશો તો નિયમમાં કેટલી બાહોશી રાખવી જોઇએ ! એ સમજાશે કે તીર્થંકર દેવોએ પણ તપ કેમ કર્યો છે?