________________
| (તા. ૯-૧૦-૩૮)
શ્રી સિદ્ધચક્ર.
... (૧) સ્થિતિનો વિચાર કરતાં અનાદિની ઉત્પત્તિ શક્તિ બાંધવાવાળો અનાદિ હોય તેમાં નવાઈ શી? માનવી જ પડે. તેવી રીતે અહીં પણ જન્મ એ તો માલ કોણ ખાય અને માર કોણ ખાય? દરેકને સિદ્ધ છે. બીજું જાતિ કુલાદિનું સ્વરૂપ ભલે જન્મ કર્મની પરંપરાને અનાદિની સમજે તો જીવને અસિદ્ધ હોય તો પણ તેની ઉત્પત્તિ શક્તિનો વિચાર ભવચક્રનો કંટાળો આવે. વારંવાર જન્મ ધારણ કરીએ તો અનાદિ માનવું જ પડે. જેમ બીજ વિના કરવો, આખી જીંદગી મહેનત કર્યા કરવી, અંકુરો નહિ અને અંકુરા વિના બીજ નહિં. તેમ ઈન્દ્રિયોના વિષયોના સાધન માટે આખી જીંદગી અહીં જન્મ વિના કર્મ નહિ, કર્મ વિના જન્મ નહિં. ગુમાવવી, શરીર, બાગબગીચા, કુટુંબકબીલા જન્મ વગર કર્મ થઈ જાય છે, અગર કર્મ વગર વધારવા અને છેલ્લી ક્ષણે શૂન્ય છે. દરેક જન્મમાં જન્મ થઈ જાય છે એમ માની શકાય તેમ નથી. જો સરવાળે શૂન્ય કરતો આવ્યો છે. મણી-મોતીની જન્મ ન હોય તો ઉચ્ચાર, વિચાર, કાયા વિગેરે ન જાતમાં હતો પણ જીવનું શું વળ્યું? સરવાળે શૂન્ય હોય. કારણ કે કાયા હોય તો જ વચન અને મન રહે તો પણ સરભર કહેવાય. પણ આ તો ખાલી હોય. મન, વચન અને કાયા એ ત્રણે જન્મ હોય હાથે ખાસડાં ખાતાં જવાનું છે. દુનિયામાં સામાન્ય તો જ બને. આ ઉપરથી કહી શકીએ કે જન્મ વગર કહેવત છે કે – જમવામાં જગલો અને કુટવામાં કર્મ હોય જ નહીં. કાયજોગે જ વચનના પદ્ગલો (માર ખાવામાં) ભગલો. પણ આ જીવે અનંતા લેવાય અને વચન પ્રવૃત્તિ થાય. મનનાં પણ જન્મ એમજ કાઢ્યા. આખો જન્મ મહેનત કરીને પુદ્ગલો કાય યોગે જ લેવાય અને મનજોગ થાયઃ મેળવ્યું તે ધનના હકદાર બીજા થયા, તે પણ દાન અને તે ત્રણથી જ કર્મ બંધાય માટે જન્મ વગર લેનારા નથી ગણાતા. દીકરો દશ લાખની મિલકત કર્મને સ્થાન નથી. વળી કર્મનો ઉદય ન હોય તો બાપ પાસેથી લે છે પણ તે હકની રૂઈયે લે છે. પેદા સંસારમાં આવવાનું કારણ જ ન રહે. બીજઅંકુરાની કરનારા હાથ ઘસતા જાય છે. મિલકતના માલિક જેમ કર્મ અને જન્મ અને પરસ્પર કાર્યકારણભાવે પાછળ રહે, તે અને એ વસ્તુ ઉપાર્જન કરતાં કર્મ છે અને સ્વસ્થાનમાં પણ કાર્યકારણપણે છે. બાંધ્યાં તે કોને ભોગવવાનું? માલ ખાવામાં પાછળ કોઈપણ જન્મ લો તે પહેલાંના કર્મોનું કાર્ય તથા રહ્યા છે અને માર ખાવામાં આગળ ગયા તે. નવા કર્મોનું કારણ છે; કર્મ પણ પહેલાના જન્મનું માલના પરિણામે માર ! આ રીતે જન્મોજન્મ કાર્ય તથા આગળના જન્મનું કારણ છે અને તેથી માલ મેળવી મેળવી મુઓ અને માર ખાઈ ખાઈ જન્મ અને કર્મની પરંપરા અનાદિ માનવી જ અધમુઓ થયો. આવું પરિણામ સર્વ જન્મમાં પડે. જયારે તે બન્ને ની અનાદિની પરંપરા આવ્યું છે. એક જન્મ આનાથી જુદા રૂપે નથી માનીએ તો જન્મ કરવાવાળો અને કર્મ થયો. છોકરાનાં ચાર વર્ષ નિષ્ફળ જાય તો