________________
" (તા. ૯-૧૦-૩૮)
શ્રી સિદ્ધયક છે. બે અત્યાર સુધી ત્રિકાલાબાધિત પરમ પ્રભાવશાળી શ્રી જન્મેલા બાળકોને માટે પણ શાસ્ત્રકારો નિસર્ગ નામનું જૈન શાસનની કે સર્વકાળમાં સર્વ જીવોને સુખ અને સમ્યકત્વ ખુલ્લા શબ્દોમાં જણાવે છે, તો તે અપેક્ષાએ સિદ્ધિના કારણભૂત અને અનેક મંત્રાદિ તંત્રાદિકથી હું મારા જન્મ પહેલાના અથવા બાળકપણાના ભાવમાં સંયુક્ત અનેક દેવ-દેવીઓથી અધિષ્ઠિત અને શાસનનું રહ્યો થકો પણ સમ્યગ્ગદર્શન અને સમ્યગુજ્ઞાનની રક્ષણ કરનાર શ્રી ચકેશ્વરી આદિથી પરિવૃત એવા શ્રી સ્થિતિને ટકાવવાવાળો હોઉં એમાં કાંઈ આશ્ચર્ય નથી. સિદ્ધચક્રની સેવા યત્કિંચિત્ કરી છે, તેને માટે હું મને જો કે શાસ્ત્રકારો દેશથી પાપોની વિરતિ કરવી કે સર્વથા ભાગ્યશાળી માનું છું છતાં તે વિદ્વાનોના વચનોમાં પાપોની વિરતિ કરવી તે રૂપ દેશ વિરતિ અને સર્વબાલ લીલા કરેલી કહેવાય. પરંતુ વાચકોએ ધ્યાન વિરતિને પ્રાપ્ત કરવી અને ટકાવવાની સ્થિતિ જન્મથી રાખવાનું છે કે અજ્ઞાન, મૂર્ખ અધાને પણ આઠ વર્ષ અને મતાન્તરે ગર્ભથી આઠમે વર્ષે હોવાનું ચિંતામણિરત્ન ત્યારે જ હાથમાં આવે કે જ્યારે તેનો જણાવે છે, પરંતુ ઉપાધ્યાય શ્રી મેઘવિજયજી મહારાજ અત્યંત ઉત્કૃષ્ટ પુણ્યોદય હોય, તેવી જ રીતે બાલપણું તે બાબતમાં અગત્યતાવાળો ખુલાસો કરે છે અને તે છતાં પણ અરિહંત મહારાજારૂપી અઢાર દોષે કરીને એ કે ઉપદેશથી થવાવાળા વિરતિ ભાવને માટે જ એ રહિત એવા દેવ, સમ્યકત્વમૂલ ધર્મને ધારણ કરનારા મર્યાદા છે. અર્થાત્ ભવાંતરીયજ્ઞાન કે જાતિસ્મરણ કે પંચ મહાવ્રતધારી ગુરૂઓ અને સ્વર્ગ તથા અપવર્ગની કુલ સંસ્કારથી જન્માષ્ટ કે ગર્ભાષ્ટમથી પહેલા પણ સુખશ્રેણીને દેનાર એવો ધર્મ, અજ્ઞાનમય એવી દેશ-વિરતિ કે સર્વવિરતિની પ્રાપ્તિ અસંભવિત નથી બાલદશામાં પણ તેઓને જ પ્રાપ્ત થાય છે કે જેઓ અને તેથી જ શ્રાવક કુલમાં જન્મેલા કે નાગકેતુ કે ભવાંતરથી શ્રીજીનેશ્વર મહારાજે કહેલા અકલંક ધર્મના વજસ્વામિજી જેવા આઠ વર્ષ કરતાં નાની ઉંમરમાં સંસ્કારવાળા હોય, પૂર્વ ભવના સંસ્કારને લીધે પણ વિરતિને પામ્યા અને તેમાં કંઈ આશ્ચર્ય રહેતું નથી. ચિલાતીપુત્ર જેવા ચોરો પણ યોગ્ય માર્ગને પામ્યા છે અર્થાત પૂર્વભવના સંસ્કારોથી આ જન્મમાં જન્માષ્ટમ અને અર્ધમત્તામુનિ અને શ્રી વજસ્વામિજી સરખા વર્ષ કે ગર્ભાસ્ટમ વર્ષથી પહેલાં પણ વિરતિની પ્રાપ્તિ મહાપુરૂષો બાલપણામાં પણ ભગવાન જીનેશ્વર થાય તો પણ ભવાંતરથી લાવેલી વિરતિ તો કોઈને મહારાજના ઉચ્ચમાર્ગને પામવાને ભાગ્યશાળી થયા પણ હોય જ નહિ અને તેથી જ શાસ્ત્રકારો ચારિત્રરૂપી છે. જો કે શાસ્ત્રકારો સમ્યગદર્શન અને સમ્યજ્ઞાન એ ગુણને માટે માત્ર ઐહભવિકપણું એટલે આ ભવમાં બે ગુણોને તો ઐહભવિક પારસવિક અને જ રહેવાવાળાપણું જણાવે છે, તો પણ પૂર્વભવેચારિત્ર તદુભયભવિક હોવાનું જણાવીને કઈ ભવો સુધી પામનારાઓને ચારિત્ર સાથે નહિં આવવાવાળું અખ્ખલિતપણે આત્માની સાથે રહેવાવાળા પણ હોઈ હોવાથી એટલે પરભવનું કે ભવોભવનું સહગામી તે શકે એમ જણાવે છે, અને તેથી શાસ્ત્રકારો અપર્યાપ્ત ચારિત્ર નહિ હોવાથી અને કેવલ તે ભવપૂરતું અવસ્થામાં પણ સમ્યગુદર્શન અને સમ્યજ્ઞાન હોવાનું રહેવાવાળું જ હોવાથી ચારિત્ર નિરંતરપણે પરભવમાં સંભવિત માને છે, એટલું જ નહિ પરંતુ શ્રાવક કુલમાં સાથે આવવાવાળું હોતું નથી, છતાં પણ પૂર્વભવે