________________
માર્ચ : ૧૯૩૯
( શ્રી સિદ્ધચક મનુષ્યનો સામાન્ય સ્વભાવ બની ગયેલો છે. તે જ સ્થાનથી તે જ ક્ષણે સંપનો અસ્ત થાય છે! એક જ પ્રમાણે સંપની ચાહના અને કુસંપ પ્રત્યે તિરસ્કાર પરિવારમાં નાનો ભાઈ અને મોટો ભાઈ બંને રહેતા એ વસ્તુ પણ સ્વાભાવિક બનેલી લાગે છે. જો હોય ત્યાં નાનાભાઈના એક બે નહિ, પરંતુ લાખો સંસારના સઘળા માનવીઓને પાપ તરફ અને વાંક થાય છે, છતાં મોટાભાઈને તે સઘળા વાંક કુસંપ તરફ અરૂચી અને ધર્મ તથા સંપ તરફ રૂચી તરફ સઘળી ભૂલો તરફ આંખ આડા કાન કરવા હોત તો સંસાર સોનાનો થયા વિના રહેવા પામત જ પડે છે અને તેમ થાય છે ત્યારે જ ઘરમાં સંપ નહિ, પરંતુ ખરી સ્થિતિ જોઈએ છીએ તો માલુમ જળવાયછે. નાનો ભાઈ મોટાભાઈનો બરોબરીયો પડે છે કે એથી સર્વથા ઉલ્ટી જ સ્થિતિ પ્રવર્તે છે. થવા જાય, અથવા તો મોટાભાઈ નાનાભાઈની સંપ પદાર્થ ઉપર પ્રીતી છે કે?
એકેએક ભૂલનો જવાબ માંગવા નીકળે તો તેનું ઘર જગતના દરેક મનુષ્યને સંપ પરત્વે પ્યાર એક ક્ષણ પણ ચાલી શકતું જ નથી. તમારે ઘરમાં, છે, પરંતુ એ પ્યાર “સંપ”શબ્દ પરત્વે જ રહેલો મહોલ્લામાં, ગામમાં જીલ્લામાં કે સારાય દેશમાં છે સંપ નામક જે પદાર્થ છે તેના ઉપર માનવ માત્રને અપવાદ રહિત સંપ પ્રવર્તાવવો જ હોય તો તે માટે પ્યાર નથી. સંપ શબ્દને હાલો ગણો છો ત્યાં સુધી ઉપરના ત્રણ સંયમો તમારે પાળવા જ જોઈએ છે તો લેવા દેવાનું કાંઈ જ નથી. પરંતુ જ્યારે તમે અને જો તમે એ ત્રમ સંયમોનો નાશ થવા દો છો સંપ પદાર્થમાં જાઓ છો એટલે કે સંપ આચરણમાં તો તમારો સંપ પણ નાશ પામે છે. મૂકવાની વાત આવે છે ત્યાં તમારે ત્રણ વસ્તુ ધર્મ કોને કહેવો? આદરવાની હોય છે. પહેલું એ કે તું કોઈનો ગુન્હો જે સ્થિતિ અથવા જે દશા સંપ શબ્દને પ્રવર્તે કરતો નહિ. બીજું એ કે તારો ગુન્હો કરી જાય તો તું છે તે જ દશા ધર્મ શબ્દને વિશે પણ પ્રવર્તમાન છે. બદલો લેવાની વાત ન કરતાં તે બધાને માફી આપ ધર્મ શબ્દની પણ બધાને પ્રીતિ છે, પરંતુ ધર્મ અને ત્રીજું એ કે બીજાના ઉપર ઉપકાર કરવાની પદાર્થની પ્રીતિ યુક્ત કેટલા છે. તે તમારે વિચારીને તને એક પણ તક મળે તો એનો ઉપયોગ કરી લે. જોવાનું છે. ત્યારે હવે વિચાર કરો કે ધર્મ કોને સંપ શબ્દ બોલવાનો હોયત્યાં સુધી તો હરકત નથી, કહેવો?ધર્મદશ પ્રકારનો છે. સંયમાદિ દશ પ્રકારથી પરંતુ જ્યાં સંપ પ્રત્યક્ષ રીતે આદરવાની વાત આવે જે ધર્મયુક્ત છે તે જ સાચો ધર્મ છે. ત્યારે શું બીજા છે ત્યાં ત્રણ વસ્તુનું પાલન એ ફરજિયાત છે અને ધર્મોએ ધર્મ નથી?ન્યાયને ખાતર એમ કહેવામાં જો એ ત્રણ વસ્તુના પાલનમાં ક્ષતિ થાય છે તો તે વાંધો નથી કે તેમની દષ્ટિએ તેમના ધર્મોએ