________________
" (તા. ૨૧-૧૧-૩૮)
શ્રી સિદ્ધચક એ બેમાંથી આપણે કઈ તરફ કટિબદ્ધ થયા છીએ? સાધુઓને પૂછયું. ત્યારે પેલા સાધુઓ કહે છે કે અમે છ જેટલા જડજીવનમાં દોરાયા છીએ તેટલા અહીં ભાઈઓ સરખા આકારવાળા છીએ, તેથી તમને ભ્રમ જીવજીવનમાં કેમ નથી દોરાતા? વેપાર માટે બે કલાક થયો. હવે પોતાને પહેલાં અર્ધમત્તા મુનિજીએ કહ્યું હતું તડકો વેઠાય છે, ધર્મ માટે નથી વેઠાતો. વાતો કે જગતમાં કોઈને ન હોય તેવા છ પુત્રો તને થવાના જીવજીવનની કરવી અને પ્રવૃત્તિ જડજીવનની કરવી! છે. પણ તેનું લાલનપાલનતું કરી શકીશ નહિં.એ વાત જડજીવનના ભોગે પણ જીવનને વિકસાવવાની યાદ આવી. છએ વખત પોતાની પ્રસૂતિ પ્રસંગે માન્યતા-દઢતાની પરાકાષ્ટાએ મહાપુરૂષો મોક્ષે છોકરાના અપહારપૂર્વક મરેલી છોકરીઓનો વૃત્તાંત પહોંચ્યા છે. જીવજીવનની ઉન્નતિની વાત આવે ત્યારે યાદ આવ્યો. દેવકી આથી દિલગીર થઈ છે. અફસોસમાં સંઘયણની ખામીનો જેઓ વિચાર કરે છે તેઓએ પડી છે. આ વખતે છ માસની મુદતે કૃષ્ણજી નમસ્કાર સમજવું જોઈએ કે સંઘયણ જબરૂં ગમે તેટલું હોય, કરવા આવ્યા છે. પણ દેવકીને ખબર પણ નથી. પણ અગ્નિ ન બાળે તેવું નથી. અર્થાતુ અગ્નિના કૃષ્ણજી માતાને દિલગીરીનું કારણ પૂછે છે. માતા ઉપસર્ગ પ્રસંગે તો ઉત્તમ સંઘયણ કે અધમ સંઘયણમાં જણાવે છે કે, તું ગોકુલમાં ઉછર્યો, છ આવી રીતે છૂટા જીવજીવનવાળાની દઢતા સરખી જ જોઈએ. થઈ ઉછર્યા. મેં તો કોઈનું લાલનપાલન કર્યું નહીં. આવા ગજસુકુમાલજીનું શરીર હાથીના તાલવા જેવું તદન લાલનપાલનના અભાવથી માતાની દિલગીરી જાણી કોમલ હતું, અને તેથી તો તેમનું નામ ગજસુકમાલજી માતાની ખાતર કૃષ્ણજીએ અક્રમ કરી દેવતાની રખાયું હતું. એનો જન્મ દેવતાના વરદાનથી થાય છે. આરાધના કરી. માતાને પુત્ર થવાનું વરદાન મેળવ્યું. કૃષ્ણમહારાજ એવી રાજ ખટપટમાં પડી ગયા કે છ એ વરદાનથી મળેલા એ જ ગજસુકુમાલ મોટા થયા મહિને દેવકીજીને પગે પડવા ગયા છે. અર્થાત છ માસ એટલે એને લાયક કન્યા પરણાવવા માટે કૃષ્ણ વિચાર્યું. સુધી ત્યાં માતા પાસે જઈ શકતા નથી. એક દિવસે સોમિલ નામના બ્રાહ્મણની કન્યાને એમને યોગ્ય જાણી, દેવકીના ઘેર બબ્બે સાધુ જોડે બે-ત્રણ વખત સાધુઓ તેના માતાપિતાને વગર પૂછે ઉઠાવી જનાનામાં વહોરવા આવ્યા. દેવકી વિચારે છે કે, આવી દ્વારિકા મોકલાવી દીધી, ગજસુકુમાલ સાથે પરણાવી દીધી. નગરીમાં શું સાધુને આહાર નહિ મળતો હોય કે જેથી ત્રણ ખંડને પાલનારા, અવગુણના જથ્થામાંથી ગુણને આ સાધુઓ એક જ ઘેર બે વખત આવ્યા! વળી ત્રીજી લેનાર કૃષ્ણજી પોતે ગજસુકુમાલના રાગની ખાતર વખત કેમ આવ્યા! એમ પોતાની દ્વારિકામાં આહાર આટલું કરે છે. વિચારો કે દેવકીનો તથા કૃષ્ણનો ન મળતો હોવાની શંકાના સમાધાનાર્થે દેવકીએ તે ગજસુકુમાલ પ્રત્યે કેટલો રાગ હશે?