________________
શ્રી સિદ્ધચક્ર
જુન ૧૯૩૮
૪૨૦ મનુષ્યભવનાં કર્મો
ન હતા. જે જગાએ આપણો જન્મ થયો છે ત્યાં આપણને આર્યક્ષેત્ર મળ્યું છે. આર્યદેશ એવું નથી બન્યું કે માબાપે આપણને પસંદ કરીને મળ્યો છે. ઉત્તમકુળ મળ્યું છે અને માનવજાતિ લીધા છે, અથવા તો આપણે માબાપને પસંદ કર્યા પણ મળેલી છે, ત્યારે બીજી તરફ અનેક જીવોને છે! પરંતુ મનુષ્યપણાનું આયુષ્ય બાંધ્યું હતું તેને એવી કશીજ સગવડ મળી નથી. કોઈ પશુની યોગે માતાની કુક્ષિમાં આપણે અવતર્યા છીએ. આ યોનીમાં છે, તો કોઈ પક્ષીની યોનીમાં છે, કોઈ
2 સઘળાનું કારણ બીજાં કાંઈ જ નથી પરંતુ કર્મ જ
જ વૃક્ષાદિની યોનીમાં છે ઈત્યાદિ જીવોના અનેક ,
છે આપણા કર્મો એ રીતના હતા એટલેજ આપણે સ્થાનો છે. અન્યજીવોને સારી યોની નથી મળી, જ્યારે આપણને સારી યોની મળી છે. એ ઉપરથી
છે એ પછી માતાની કુક્ષિમાં અવતર્યા હતા. આ સઘળો પ્રભાવ એમ સ્પષ્ટ થાય છે કે આપણે આ મનુષ્યભવ કર્મનોજ છે. પરંતુ તેથી આપણે એ કર્મનો કેવી રીતે મેળવવાને લાયકનાં કર્મો બાંધ્યાં હતાં તેથી નાશ ન કરી શકીએ એ વાત ન વિચારીએ ત્યાં આપણને મનુષ્યભવ મળ્યો છે, જ્યારે વૃક્ષાદિએ સુધી માત્ર એ કર્મોને માન્ય કરીએ તેથી કાંઈ લાભ તેવા કર્મો ન બાંધવાથી તેઓ માનવભવને પ્રાપ્ત થવાનો નથી. કર્મ શું છે એ પહેલાં જાણવાની જરૂર કરી શક્યા નથી. મનુષ્યપણારૂપી પેઢી આપણા છે. કર્મ એવી ચીજ નથી કે જેને પકડી લઇએ અથવા આત્માએ ઉભી કરી છે. હવે દરેક વખતે દરેક સ્થાને તો ધક્કો મારીને કાઢી મૂકીએ, મનુષ્યપણાનું કર્મ પેઢી ઉભી કરવાને માટે કાંઇપણ શીલક હોવીજ કે જેને લીધે આપણે માનવભવ પામ્યા છીએ તે જોઈએ. એવો જે નિયમ છે તેજ પ્રમાણે આ
કર્મ પણ લાવેલું આવવા પામતું નથી. અથવા તેને માનવભવરૂપી પેઢીને માટે પણ મુડી, આત્માને કઈ મુડી રોકવી પડી છે? એ આત્માની કઈ મડી ઉપર ધક્કો મારી કાઢી મૂકવાનું વિચારીએ તો પણ તેને આ માનવભવની પેઢી ઉભી કરવામાં આવી છે તે ધક્કો મારી કાઢી મૂકી શકાતું નથી! ત્યારે વિચાર જુઓ. મનુષ્યપણાની ગતિ, આયુષ્ય અને કરો કે એ કર્મ કેવી રીતે પ્રાપ્ત થાય છે અને તેનો પંચેન્દ્રિયપણું એ જ્યારે ઉભાં થયાં ત્યારે આ પેઢીની કેવી રીતે નાશ થાય છે. સ્થાપના થઈ અને ત્યારથી આ પેઢીની જાહેરાતનો પ્રકાશ પર અંકુશ કોનો ? આરંભ થયો.
માનવભવના કર્મને લાવવાનો અને કાઢવાનો માનવભવનું કર્મ શી રીતે મળે?
બંને વિચાર કરવા નકામા છે કારણ કે એ બન્ને પહેલાં સ્થિતિ એ હતી કે આપણે માબાપને આપણા હાથબહારની ચીજ છે. એ વસ્તુ આપણી ઓળખતા ન હતા, માબાપ આપણને ઓળખતાં સત્તાની બહારની છે. વસ્તુને લાવવા કાઢવાની