________________
3७४
શ્રી સિદ્ધચક્ર
તા. ૮-૬-૧૯૩૭ પ્રશ્ન ૯૧૫ - તું બાલક છે અણસમજું છે અને જણાવી મરણની અનિયમિતતાથી સંયમની ધર્મનો અજાણ છે એવા માતાપિતાના કથનના ઉતાવળ અને કુટુંબનું અશરણપણું જણાવી ઉત્તરમાં જાણું છું તે નથી જાણતો અને નથી જાણતો ચારેગતિથી બચાવનાર સંયમનું શરણપણે જણાવ્યું, તે જાણું છું એમ જે કહેવું તે વ્યાજબી છે ? તેથી મા-બાપે દીક્ષા અપાવી.) આ હકીકત માટે સમાધાન - અતિમુક્તમુનિ માતાપિતાને એમ જુઓ અંતગડસૂત્ર ૨૪ જણાવે છે કે રાગ અને દ્વેષ એ બે આલવાળો હોય અતિમુક્ત વાર માપિતરો પર્વ 40તે બાલ કહેવાય, પણ હું તો રાગદ્વેષને ટાળવા તૈયાર વાસ તાવ તુને પુત્તા ? સંવુ , વિ તુને છું અને તેમાં ખરી સમજણ મરણથી બચવામાં નાસિ ગમે ? તો જ એ અતિમુરે મારે ગણાય અને દુર્ગતિથી આત્માને બચાવવામાં સમાપિથરો પર્વ ૩૦ – પર્વ નું ગમતાવા ? સમજણ ગણાય. તેમાં આયુષ્યના અભાવથી મરણ વેવ ના મિ તે વેવ ન યામિ , વેવ ન થાય છે એ સમજું છું. પણ મારું મરણ ક્યાં કેમ થાપાણિ તે વેવ નાણાપ, તપુ તે ગરૂ મુત્ત માર કેટલે કાલે અને ક્યારે થશે? એ હું જાણતો નથી અમાપિયો પર્વ ao – ન તુવં પુત્તા ! વેવ (અર્થાત અનિયમિતપણે મરણ આવે છે માટે નાસિ નાવ તે વેવ નાસિ ?, તo ગતિમત્તે સમજની સાથે જન્મમરણને ટાળનાર સંયમમાર્ગ મારે મમાપિયો, પર્વ-નાળાપિ મમતાતો! લેવો જોઈએ.) વળી કઈ પ્રકારના કર્મો જીવો બાંધે ના નાણાં પ્રવાસ મરિયલ્વે, ર નામ છે કે જેથી જીવો નારક તિર્યંચ મનુષ્ય અને દેવની अम्मतातो ! काहे वा कहिं वा कहं वा केचिरेण ગતિમાં ભમે છે, તે નથી જાણતો છતાં પણ પોતાના वा?, न जाणामि अम्माताओ ? केहिं कम्माययणेहिं કર્મોથી જીવો ચારે ગતિમાં ભમે છે એમ જાણું છું. નવા એરતિgિ નોનિમણુસહુ ૩વવનંતિ (અર્થાત્ ચારેગતિમાંથી બચવા માટે મારા આત્માને जाणामि णं अम्मातओ ! अहा सतेहिं कम्माणेहिं સંયમમાં જોડી દઉં છું કે જેથી તે કર્મો લાગે જ जीवा नेरइय जाव उववजंति. નહિ. આવી રીતે પોતાનામાં બાલપણાનો અભાવ
(અનુસંધાન પા. ૩૭૪ થી ચાલુ) સુજ્ઞપુરૂષોએ ઘણું જ સમજવા જેવું છે અને તે છઠું. કારણ એ છે કે ભગવાન જીનેશ્વર મહારાજાએ આપેલું સાંવત્સરિકદાન જે જે દેવતા કે મનુષ્યના હાથમાં જાય છે તે દેવતા કે મનુષ્ય તે લીધેલા દાનના પ્રભાવે જ શુદ્ધ ધર્મકાર્યને વિષે ઉદ્યમ કરવાવાળા જ થાય છે. એટલું જ નહિ પણ તે દેવતા અને મનુષ્યો તે સાંવત્સરિકદાનમાં મળેલા દ્રવ્યના પ્રતાપે જ હેય અને ઉપાદેય પદાર્થોને હેય ઉપાદેય પણે યથાસ્થિત રીતિએ જાણવાવાળા થાય છે.
ઉપર જણાવેલી હકીકત ધ્યાનમાં લેનારા સજ્જનો તીર્થંકર મહારાજનું જે સાંવત્સરિકદાન એ મહાદાન કેમ કહેવાય છે તે હેજે સમજી શકશે અને એ સાંવત્સરિકદાનનું મહાદાનપણું સમજવાથી બાહ્ય દ્રવ્યદાન દેવામાં પણ ત્રિલોકનાથ તીર્થકર મહારાજાઓ કેવા પરોપકારને પ્રગટાવનારા થાય છે તે સમજી શકાશે. આવી રીતે સંવચ્છરી દાન દ્વારાએ ભગવાન જીનેશ્વરનું પરોપકાર લીનપણું વિચારી હવે નમિ વિનમિતે અંગે જે પરોપકાર લીનપણું તે ભગવાન ઋષભદેવજી મહારાજને અંગે વિચારવાનું છે તે વિચારીએ.