________________
૧૪૫
શ્રી સિદ્ધચક્ર
જાન્યુઆરી-૧૯૩૭ પામી ન હતી.
મળ્યો કે ઉપર ચઢવા જ માંડશે, પછી તમે ગમે ભગવાન શ્રીમહાવીરદેવ જેવા દેવ અને એટલા પ્રયત્નો કરશો તો પણ તે રોકાવાની નથી. ગૌતમ જેવા ભક્ત; છતાં ભગવાન શ્રીગૌતમદેવ આત્મપ્રકાશને માટે તલ્લીન રહેવું જોઈએ, જ્યાં સ્નેહરાગમાં ઉતરી જવાથી તેઓ કેવળજ્ઞાન પામી જરા સરખી તક મળે કે તેણે એ માર્ગે વળી જ શકયા ન હતા, પરંતુ કેવળજ્ઞાનમાં ઉલટો અંતરાય જવું ઘટે છે સમકતની પ્રાપ્તિ થયા પછી આત્માનું ઉભો રહેવા પામ્યો હતો ! આ ઉદાહરણ ઉપરથી વર્તન આ કીડીના જેવું જ મોક્ષાર્થ સતત ઉદ્યોગશીલ સ્પષ્ટ થાય છે કે તમે શુદ્ધદેવાદિને માનો, પરંતુ હોય છે. તે છતાં પણ જો કર્મના ક્ષય ક્ષયોપશમ અને મોક્ષના મહાનિશીથસૂત્રમાં અને શ્રાવકપ્રજ્ઞપ્તિમાં મુદાથી તમે તેને ન માનો અને સમાદિપણ કરો, શ્રાવકની મુસાફરીની વાત ચલાવવામાં આવી છે, પરંતુ તેમાં પણ જો તમારો કર્મક્ષયનો મુદો ન જ તેમાં જણાવવામાં આવ્યું છે કે એક શ્રાવકને હોય તો ધારેલું કાર્ય પાર પડવા પામતું નથી ! દરિદ્રપણું આવ્યું છે, દરિદ્રતા આવવાથી તે વિચારે
આ ઉપરથી સ્પષ્ટ થાય છે કે જ્યારથી છે કે હું પરદેશમાં જાઉં, અને ત્યાં પરિશ્રમ પૂર્વક સમ્યકત્વની પ્રાપ્તિ થાય ત્યારથી એ વસ્તુનું મૂલ્ય કાર્ય કરીને દ્રવ્ય મેળવું, કર્મનો ક્ષયોપક્ષમ થવાની સમ્યકત્વ ધારીને રૂંવાડે રૂંવાડે વસી જ જવું જોઈએ અંદર દ્રવ્યાદિ ચાર કારણ છે, ઉદય થવામાં પણ હું જે સઘળું ધર્મકાર્ય પણ કરું છું તેમાં મારી મુખ્ય ચાર કારણ છે. અર્થાત્ હું આ ક્ષેત્રનો ત્યાગ કરીને નેમ તો અમુક હોવી જોઈએ. કીડી મીઠાઈને બીજા ક્ષેત્રમાં જઈશ, તો ક્ષેત્ર બદલાશે અને તેથી શોધવામાં જ મશગુલ રહે છે, તે બધું કરે છે પણ મને લાભ થશે ! આ ક્ષેત્રમાં મારું ચારિત્ર મોહનીય મીઠાઈની ફરતે ભમ્યા કરે છે. ગમે એટલી ઉંચી તટતું નથી, પરંતુ જો હું બીજા ક્ષેત્રમાં જાઉં અને નીચી થાય છે પરંતુ તે બધામાં તેને હેતુ તો એકજ તે એ ક્ષેત્ર મને મોહનીય તોડવામાં મદદ કરે અને હોય છે કે મીઠાઈ મેળવવી. એજ દૃષ્ટિ સમીતીની
હું મહાવ્રત લેવા વાળો થાઉં, તો મને મોટો લાભ પણ હોવી જ જોઈએ.
છે. સ્વદેશમાં દારિદ્રય પામેલો પરદેશ જવા ધારે સમકતી સમ્યકત્વ પામે ત્યારથી જ તેની છે તેમાં પણ તેનો એ વિચાર છે કે ક્ષેત્રમંતર થવાથી ધારણા એ તો હોવી જ જોઈએ કે હું ધર્મ ઉપર કર્મોનો ક્ષયોપશમ થશે અને ચારિત્રની પ્રાપ્તિ થશે, રાગ રાખું છું . ધર્મ શ્રવણ પર રાગ રાખું છું, તો મારા આત્માનું કલ્યાણ થઈ જશે, પરંતુ જો દેવગુરૂ ઉપર રાગ રાખું છું, ગુરૂ શુશ્રુષા કરું છું. તે નહિ થાય અને કદાચ અંતરાયનો ક્ષયોપશમ પરંતુ તે બધામાં મુદ્દાની વાત તો એ છે કે મારે થશે તો મને દ્રવ્ય મળશે, અને મારું દારિદ્રય જશે! મીઠાઈ રૂપ મોક્ષ મેળવવો છે, અને એ મોક્ષના
આ શ્રાવકનો પહેલો વિચાર તો એ છે કે મુદાએ જ, કર્મક્ષય હોતા મુદાએ આ સઘળા ધર્મ
ક્ષેત્રમંતર થવાથી ક્ષયોપશમ થશે અને ક્ષયોપશમ કાર્યો કરી રહ્યો છું. કીડીની પ્રવૃત્તિ તમે જોશો તો
થવાથી ચારિત્ર પામીશ, આ તેનો મુખ્ય વિચાર, મીઠાઈ મેળવવાને માટે તલ્લીન! તે મીઠાઈની ચારે પાસે ફરશે, મીઠાઈની ટોપલીની ચારે બાજુ તમે
જો તેમ ન જ થાય તો પછી છેવટે અંતરાયનો રાખોડીનો ઢગલો કરશો તો તે ઢગલાની ફરતી
ક્ષયોપશમ થવાથી દ્રવ્ય તો મળશે, એ તેનો ગૌણ વારંવાર ફર્યા કરશે અને જ્યાં જરા સરખો રસ્તો
| વિચાર. કીડી મીઠાઈના ઢગલાની ચારે બાજુએ