________________
૯૩
શ્રી સિદ્ધચક્ર
તા. ૧૩-૧૨-૧૯૩૬ જ હોય છે. વર્ષમાં અધિક મહિનો હોય છે તો તેનાથી પહેલાની પડવા આદિ અપર્વતિથિનો ક્ષય પણ મહિના તો શ્રાવણ આદિબાર જ છે, તેથી થાય પણ પૂનમ અને અમાવાસ્યાના ક્ષયે તેરસનો નિર્દૂ લિવા અને વારસામાસાઇ એમ ક્ષય કેમ કરાય ? બોલવાથી તે અધિક તિથિ અને અધિક માસ આવી સમાધાન- બીજ આદિ પર્વતિથિ આદિનો ક્ષય જાય તેવી રીતે ૧૮૩૦ દિવસના માસ વગેરે હોય ત્યારે તે ક્ષયવાળી તિથિની આરાધના ન ઉડે શ્રાવણાદિ નિયમિત છે અને મિચ્છામિ દુક્કડે કહેતી માટે તેના પહેલાની પડવા આદિ અપર્વતિથિનો ક્ષય વખતે બોલાઈ ગયા છે માટે એક મહિનાની કરવો પડે અને તે પડવાઆદિને દિવસે આખી બીજ આલોયણ રહી જતી નથી.
માની આરાધના કરાય. પણ જ્યારે પૂનમ અને પ્રશ્ન ૮૫૭-મુખ્યતાએ ઉદય અને સમાપ્તિ બે ન
અમાવાસ્યાનો ક્ષય હોય ત્યારે તે પૂનમ અને મળે તો સમાપ્તિવાળી તિથિ પ્રમાણમાં લેવી એમ
અમાવાસ્યાની પહેલાની ચૌદશ છે અને તે પણ નહિં !
પર્વતિથિ છે માટે તે ચૌદશને ઉડાડી દઈએ તો તેને
અંગે સચિત્તત્યાગ અબ્રહ્મત્યાગ પૌષધૌચ્ચાર વગેરે સમાધાન- જો એમ લઈએ તો આઠમને ક્ષયે
ઉડી જાય અને પાક્ષિકપણ ઉડી જાય, માટે તે વખતે સાતમને દિવસે સાતમનો ઉદય અને સમાપ્તિ બંને તેરસે ચૌદશ અને ચૌદશે પૂનમ કે અમાવાસ્યા છે, માટે તે સાતમે આઠમ નહિ મનાય. માટે જ કરાય છે અને તેથી જ પૂનમના ક્ષયે માત્ર તે પૂનમના શાસ્ત્રકારોએ પર્વતિથિના ક્ષયે પહેલાની તિથિને જ જ તપના પ્રશ્નમાં શ્રીહીરસૂરિજીએ પર્વતિથિ કરવી એમ સ્પષ્ટ જણાવ્યું છે. પૂર્વની ત્રીવતુર્વરોઃ એમ દ્વિવચનથી ઉત્તર આપ્યો તિથિમાં પર્વતિથિની ક્રિયા કરવી એવા અર્થ કરનારા છે. વળી તેરસે ભુલવામાં પણ પ્રતિપદ્યપિ એમ કહ્યું, ખોટા છે, કેમકે તે સ્થાને કોઈ પણ જગા પર પણ વર્તશતિપલોઃ એમ દ્વિવચનથી ઉત્તર ન પૂર્વતિથી એવો સપ્તમીવાળો પાઠ જ નથી. અને બે કહ્યો. કારણ કે તેરસે ચૌદશ નથી કરી એટલે ચૌદશે તિથિને સાથે માનનારા મિશ્રતિથિ માની ચૌદશ અને પડવે જ પૂનમ કરવી પડે. જેઓ ક્ષીણ તિથિવિરાધનાની આલોયણ આપી શકશે નહિ. પર્વતિથિને ભેગી કરી દે છે તેઓના મતે તો તેરસે વળી તત્ત્વતરંગણીનો પાઠ જે વીરશાસનમાં જ શ્રી ભુલતાં ચૌદશે એમ કહેવું પડત. એકઠાં ચૌદશે જનકવિજયજીએ આપ્યો છે તેમાં જ ચૌદશના ક્ષયે કરવાની અપેક્ષાએ તો પ્રથમ જ પૂર્વસ્યાં એમ તેરસે ચૌદશ જ માનવાનું અને તેરસનું નામ પણ પાંચમના ક્ષયની માફક કહેવું પડત, વળી છઠને નહિ હોવાનું સ્પષ્ટ જણાવે છે. છતાં તિથિને ભેગી
અંગે પણ જો આ પ્રશ્ન હોત તો જરૂર કરીને કાઢેલાં પંચાંગોને વીરશાસન અને જૈનપ્રવચન
ત્રયોદશીવતોઃ ની માફક ચતુર્દશીય: પ્રતિપદો નથી ફેરવતા તે કેવલ તેમનું દુરાગ્રહિપણું જ છે,
" એમ જ તેરસે ભુલના પ્રસંગે પણ કહેવું પડત. પણ
તેરસે ચૌદશ નક્કી એટલે જ ચૌદશે ચૌદશ રહી પણ શ્રી સંઘ તેમની તેવી સ્થિતિ કઈ કાળથી જાણે
અને પડવે પૂનમ કરવી પડી. જેમ તેરસે પૂનમ છે તેથી ઘણે ભાગે તો ગોટાળો વળશે નહિ અને
ન થાય તેમ ચૌદશે પૂનમ કરી પડવે ચૌદશ પણ આ વાંચવાથી પણ સાવચેતી થશે.
ન જ થાય. માટે ક્ષીણપર્વની પહેલાં જો પર્વ હોય પ્રશ્ન ૮૫૮-બીજ પાંચમ આદિ પર્વતિથિઓનો તો તે પર્વથી પણ પહેલાની અપર્વતિથિનો ક્ષય કરી ક્ષય થાય ત્યારે તો તત્વતરંગિણી આદિના વચનથી બન્ને પર્વને આરાધવા જ જોઇએ.