________________
૩૮૭
શ્રી સિદ્ધચક્ર
તા. ૫-૬-૧૯૩૬
સજા કરવા માટે રાજા કરવાની પ્રાર્થના કરવાની જ હોય, અને તેનાં ઘાતકી કાર્યોનો બદલો નાભિકુલકરને કરવી પડી હતી. આવી સ્થિતિમાં જો લેવાની પ્રવૃત્તિ હોતી નથી. આ હકીકત ધ્યાનમાં લેતાં એકત્ર થયેલા સખ્યભાવને ધારણ કરનાર બનેલા સ્પષ્ટ સમજાશે કે અનેક ગુન્હેગારો એકઠા થાય ગુન્હેગારોને પણ પહોંચી વળવાની શક્તિ ધરાવવામાં એક્કો કરે અને સામનો કરે તો તેઓએ રક્ષણ માટે ન આવે તો રાજ્યાસન ઉપરનો આરોહ શોભાકારક કરેલ પોળ કે નગરદ્વાર કે કિલ્લાઆદિને તોડી નાંખી ન નીવડતાં લાભકારક નીવડે. માટે ટોળે મળેલા તે ગુન્હેગારોના સામટા સમુદાયને પણ પકડવા માટે તથા વ્યવસ્થિત થયેલા અને સામનો કરવા પણ હાથીની જરૂર રહે. કિલ્લાના ધારો તોડી પાડવાનું તૈયાર થયેલા સમુદાયને શિક્ષા દેવાનું સામર્થ્ય જે સામર્થ્ય હાથમાં છે તે સામર્થ્ય બીજામાં નથી એ હાથીદ્વારાજ બની શકે.
ચોકખું જ છે. વળી જનસમુદાય વિરોધી થયો હોય ગુન્હેગારોની વ્યવસ્થિતટોળીને પણ પહોંચી અને કદાચ તે વિરોધી જનસમુદાય પાસે અશ્વ અને વળવા હાથીની જરૂર કેમ?
બળદ જેવાં સાધનો સારી સંખ્યામાં હોય તોપણ હાથી એ તો દેખીતું જ છે કે એકલાદોકલા ગુન્હેગારો
- ઉપર ચઢેલો અને ચઢીને લડનારો જે કાર્ય અને બચાવ
કરી શકે છે તે કંઈક અજાણ્યું નથી. આ સ્થળે હોય, સમૂહ વગરના ગુન્હેગારો હોય, સાધન વિનાના
વાંચકવૃંદે એક વાત ધ્યાનમાં રાખવી કે આ સંગ્રહની ગુન્હેગારો હોય તો તેવાઓને શિક્ષિત કરવા માટે તેવા લાલ
વાત ધનુષ્યઆદિનો જ્યાં સુધી ઉપયોગ શરૂ થયો મોટા સાધનની જરૂર નથી, અર્થાત્ ઘણાં ઘોડેસ્વારો
નહોતો ત્યાં સુધી ગુન્હેગારોનો સંતાવવાનો જ ઉપાય ઘણાં સામાન્ય મનુષ્યો અને ગાડીમાંથી તેઓની
હતો, અને તેને કારાદિકને બંધ કરવાનો જ રસ્તો ધરપકડ કરી શકાય છે, અને શિક્ષિત પણ કરી શકાય
હતો, અને તેવી વખતે હાથીના સંગ્રહની જરૂર રહે છે. પણ જ્યારે ગુન્હેગારો ઘણા એકઠા થાય,
અને તેથી અશ્વ અને ગાયની માફક હાથીનો સંગ્રહ વ્યવસ્થિત થઈ જાય, અને કમાડ કિલ્લાઆદિની વ્યવસ્થા કરીને નીતિકારનો સામનો કરવા તૈયાર થાય
થાય તે સ્વાભાવિકજ છે. ત્યારે જોકે નીતિકારને ગુન્હેગારોની માફક જાનમાલ મનુષ્યોમાં જાતિવિભાગ કેમ અને કેવી રીતે વેડફાઈ જાય તેની બેદરકારી ન હોય, સમૃદ્ધિ અને થયો ? ઋદ્ધિને નુકશાન થાય તે નજર બહાર ન હોય, ત્રિલોકનાથ તીર્થકર ભગવાન શ્રી ઋષભદેવજી ગુન્હેગાર કે તેની જોડમાં જોડાયેલા એક પણ જીવના જેવી રીતે અશ્વ ગાય અને હસ્તિના સંગ્રહથી એકપણ રૂધિરના બિંદુની કિમત ઘણીજ હોય અને રાજ્યસનને સાચવવા અથવા શોભાવવા દ્વારા આજ કારણથી અનીતિએ કરેલા ગંદા પ્રચારની પરોપકારી થયા હતા, અને તે સંગ્રહદ્વારા પરોપકાર અધમવૃત્તિની ઘાતકીપણાની વિશ્વાસઘાતની વગેરે કરી પૂર્વભવે બાંધેલા ઉત્તમપુણ્યના ફલને અનેકગીત વૃત્તિઓ શત્રુની જાહેર રીતે હોય છે, અનુભવવાવાળા થયા, તેવી રીતે ભગવાન્ છતાં શરણે આવે કે રાજય છોડી દે, પછી તેનો બદલો શ્રીષભદેવજી સામ દામ દંડ અને ભેદની કોઈપણ પ્રકારે લેવાતો જ નથી. અર્થાત્ ગુન્હેગારો નીતિઓને બનાવીને લોકોપકાર કરવા દ્વારા તરફથી નિરપેક્ષતા અને નિર્દયતા કેળવવામાં બાકી પુણ્યફલને ભોગવનારા થયા. ન રહે તોપણ રક્ષણકારોની પદ્ધતિ મુખ્યતાએ રક્ષણ