________________
૩૮૬
શ્રી સિદ્ધચક્ર
તા. ૫-૬-૧૯૩૬
આગમ-રહસ્ય દ્રવ્યનંદીરૂપી ત્રીજો ભેદ
આધપ્રભુ શ્રી કષભદેવજીની પરોપકારિતા બનેલાની રીતીથી કે બીજી કોઈ રીતીથી ગુન્હેગાર ,
ભગવાન્ શ્રી ઋષભદેવજીએ રાજ્યસન ઘણા મનુષ્યો બન્યા હોય તો તેઓ બધા એક જ ઉપર આરૂઢ થયા પછી અશ્વ અને ગાય તથા ઉપરની સત્તાની શિક્ષાથી બચવા માગતા હોવાને બળદનો સંગ્રહ કર્યો અને અંતમાં ભગવાન શ્રી લીધ એકરૂપ થઈ જાય છે. ધ્યાન રાખવું જરૂરી ઋષભદેવજીને હાથીના સંગ્રહની પણ જરૂર પડી. છે કે સમાન ઋદ્ધિવાળા અને સમાન સુખવાળાને ભગવાનને હાથી જેવા મહાપ્રાણીની જરૂર કેમ પડી જેટલો અને જેવો સખ્ય થવાનો પ્રસંગ આવે અને એ સંબંધી કંઇક વિચાર આવી ગયો છે. છતાં કંઈક તે પ્રસંગ જળવાય તેના કરતાં સમાનવ્યસનવાળા વધારે વિચાર કરવાની જરૂર છે. એકલા અને અથવા સમાનદુઃખવાળાને જેવો સખ્યનો પ્રસંગ રખડતા ગુન્હેગારો માટે અશ્વનો સંગ્રહ તેમજ આવે છે તે ચઢીયાતો હોય છે અને પહેલી તકે સમુદાયે નિરૂધમપણાને લીધે થતાં ગુન્હેગારો માટે સખ્યનો પ્રસંગ જળવાય છે. આમ હકીકત હોવાથી બળદ એટલે ગાડાં અથવા ખેતીનો ઉપયોગ અને ભગવાન્ શ્રી ઋષભદેવજી મહારાજની વખતે પણ દહોવાઆદિથી બચાવમાં ઉપયોગ કરાય અને તેથી નીતિને ઉલ્લંઘી અન્યાયને રસ્તે જનાર જાનવરની ગાય અને બળદનો સંગ્રહ ઉપયોગી થાય, પણ ઘટનામાં જ ઘટાડી શકાય એવા જનો ઓછા જ હાથીનો ઉપયોગ છે કે કેમ ? અને જો તે ઉપયોગી હતા કે નહોતા એમ તો કહી શકાય જ નહિ જગતના તો કોને અને ક્યારે એ વિચારવાનું પ્રાસંગિક છે. કાયદાની રીતિને સમજનારો મનુષ્ય સારી પેઠે
સમજી શકે છે કે જગતમાં જે કોઈ પણ ગુન્હાને ગુન્હેગારોની ટોળી કેમ ?
અંગે શિક્ષાનો પ્રબંધ થાય છે તે કોઈ એક જ મનુષ્ય ધ્યાન રાખવાની જરૂર છે કે સજ્જનો અને કે માત્ર કોઈક જ વખતે કરેલા ગુન્હાને અંગે હોતો સપુરૂષો નિષ્પાપ હોવાને લીધે ભયની ભીતર નથી, પણ જ્યારે તેવી રીતે અનેકાનેક વખત એકદમ દાખલ નથી થતા, પણ જેઓ કોઇ જાતની ગુન્હાઓ કરે અથવા અનેક જન કરે ત્યારે તે ગુન્હેગારીમાં સંડોવાય છે કે તરત તે ગુન્હો ગુન્હાઓની શિક્ષા ઠરાવવાનો પ્રસંગ આવે છે, તો કરનારના હૃદયમાં હચમચાટ શરૂ થઇ જાય છે. પછી એમ ચોક્કસ માનવું જ પડશે કે ભગવાન્ આવી રીતે ગુન્હેગારીને અંગે થયેલ એકલાદોકલાને શ્રી ઋષભદેવજી મહારાજની રાજા તરીકે નીમણુંક હોય છે કે સાધનથી રહિત તે હોય છે ત્યારે તે કરવા હેલાં ઘણે સ્થાને અને ઘણા સમુદાયે જાતિનું માત્ર તે છુપાવવાના પ્રયત્નો કરે છે, પણ તે ગુન્હેગાર ઉલ્લંઘન કરવા માડેલું હોવાથી યુગલીયાઓને પણ