________________
૩૬૭
શ્રી સિદ્ધચક્ર
તા. ૨૦-૫-૧૯૩૬ તો બહુ જ સારી રીતે સમજે છે. ઝવેરીએ હીરો કહ્યા માટે પોતે પણ હીરો કહે છે
તેને આપણે ઝવેરી કહી દેતા નથી. કાચને અથવા જીવતત્ત્વની શોધ કોણે કરી ?
કાચના ટુકડાને તેણે હીરો નથી કહ્યો પરંતુ તે છતાં પોતાની જન્મસ્થિતિ તો દરેક જ જીવ જાણે તેને આપણે ઝવેરી નથી કહ્યો કારણ કે તે હીરાનું છે. વળી તે ઉપરાંત આર્યક્ષેત્રાદિ અનુકૂળ સંયોગો
સ્વરૂપ જોઈને હીરાને હીરા તરીકે હીરો કહેતો નથી
સ્વર એર ને તીર તરીકે પણ ઘણાને મળેલા હોય છે. આ રીતે ઘણા જીવોને મા રીત ઘણા જીવો પરંતુ માત્ર હીરો એ શબ્દ જ તે વાપરે છે.
માત્ર સ્થિતિ અને સંયોગો અનુકૂળ હોય છે, પરંતુ તે છતાં તેઓ ઇષ્ટવસ્તુને પામી શકતા નથી, કારણ કે તેઓ જીવશબ્દ પ્રવતવિ છે કોણ ? જીવનું સ્વરૂપ કેવું છે તે જાણતા નથી. જે આવા જેમ બાળકો અજ્ઞાનો અને બીજાઓ હીરાને આત્માઓ જીવનું સ્વરૂપ જાણતા નથી તેઓ કઈ હીરા તરીકે ઓળખીને તેને હીરો કહેતા નથી તેમ વસ્તુની ઇચ્છા કરે છે તે હવે જુઓ. રેતીનું સ્વરૂપ અન્ય જાતોએ પણ જીવનું સ્વરૂપ ઓળખી લઈને જે નથી જાણતો, તલના સ્વરૂપને જે નથી પીછાણતો એ જીવને જીવ કહ્યો નથી ! ઝવેરી હીરાને હીરો કહે તે માણસ તલની પેઠે રેતીને ઘાણીમાં નાખીને પણ છે તે જોઈને ઝવેરીનો છોકરો અથવા અજ્ઞાન ભીલ તેલ ઇચ્છે છે, પરંતુ તેની પ્રાપ્તિ તેને થવા પામતી બાળક પણ તે વસ્તુને-હીરો-કહી દે છે!આ પ્રસંગમાં નથી ! એ જ સ્થિતિ અહીં પણ છે. જીવતત્ત્વને ફક્ત ખરી રીતે વિચારીશું તો જણાશે કે હીરાશબ્દની પ્રવૃત્તિ આપણે જૈનો જ માનતા નથી. જીવતત્ત્વને તો તમામ ઝવેરીના છોકરાથી થવા પામી નથી પરંતુ આર્યો માને છે. શૈવ, વૈષ્ણવ, સ્વામીનારાયણ હરાશબ્દની પ્રવૃત્તિ ઝવેરીથી જ થવા પામી છે અને ઇત્યાદિ વિવિધ સંપ્રદાયવાળા આર્યો જીવતત્ત્વને તેના દ્વારા હીરાશબ્દની પ્રવૃત્તિ થયા પછી એ શબ્દને માને છે. તે ઉપરાંત મુસલમાન અને ખ્રિીસ્તી જેવા અન્યોએ ગ્રહણ કરી લીધો છે. જેમ હીરાશબ્દની પણ જીવતત્ત્વને તો માને છે.
પ્રવૃત્તિ ઝવેરીથી છે તેમ અહીં જીવશબ્દની પ્રવૃત્તિ બોલો છો પણ સમજતા નથી.
કોનાથી છે તે વિચારવાની વાત છે. જગતમાં આ રીતે સઘળા જ જીવતત્ત્વને માને બંને શંકા સરખી છે કે નહી ? છે પરંતુ તેઓ તેટલી માન્યતા માત્રથી જ સત્ય જૈનેતર મતવાળાઓ પણ જીવ કહે છે. જેઓ વસ્તુને પામી શકતા નથી, કારણ કે જીવતત્ત્વ બોલ્યા નાસ્તિક છે તેઓ પણ જીવ કહે છે. પાંચભૂતથી છતાં તેઓ જીવતત્ત્વના સ્વરૂપને જાણતા નથી. નાના જે ચેતના ઉત્પન્ન થાય છે તેને પણ જીવ કહે છે. છોકરાઓ વાતવાતમાં હીરો બોલે છે. નાના વળી તત્ જીવ તત્ શરીરવાદી નાસ્તિક મત ગણીએ છોકરાઓ ઉપરાંત અભણ અજ્ઞાન માણસો કાચના છીએ. હવે અહીં એક સામાન્ય પ્રસંગની વાત કટકાને જ હીરો કહે છે અને ઝવેરીઓ હીરાને જોઈએ. જો કે આ વાત અતિ સામાન્ય છે તો પણ જાણીને હીરોશબ્દ બોલે છે. આ રીતે આ બધા તે સમજવા જેવી તો છે જ. વીરભગવાનના પહેલા હીરોશબ્દ બોલે છે પરંતુ ખરા પ્રમાણભૂત શબ્દો ગણધરભગવાન્ એમને એકવાર એવી શંકા થઈ તો પેલા ઝવેરીના જ ગણાય છે અને તે જ હીરાને હતી કે જીવ છે જ નહિ ! જ્યારે ત્રીજા તેમ જ તેના સાચા મૂલને પામી જાય છે કારણ ગણધરભગવાન્ એઓશ્રીને એકવાર એવી શંકા થઈ કે ઝવેરી હીરાનું સ્વરૂપ સમજીને પછી તેને હીરા હતી કે તત્ જીવ તત્ શરીર; હવે વિચાર કરો કે તરીકે બોલે છે. જે છોકરો અથવા જે માણસ હીરાને આ બંને ગણધરોની શંકામાં તફાવત ક્યાં છે અને