Page Text
________________
૪૩૬
શ્રી સિદ્ધચક્ર
જુલાઈ - ૧૯૩૫ અંત:કરણથી હંમેશાં ઈચ્છનારો અને તેની પ્રાપ્તિના ખસી જવાય છે, અને આટલા જ માટે ભગવાન દિવસને ધન્ય દિવસ ગણનારો જ હોય.
હેમચંદ્રસૂરિજીએ વીતરાગ પરમાત્માની આજ્ઞાના વીતરાગ પરમાત્માના શાસનને પામેલો પડી સ્વરૂપને અંગે સ્પષ્ટ શબ્દોમાં જણાવ્યું કે :
आकालमियमाज्ञा ते हेयोपादेयगोचरा । જાય તો પણ જરૂર થ્થડે
आश्रवस्सर्वथा हेय उपादेयश्च संवरः ॥ - ત્રિલોકનાથ તીર્થકર ભગવાનના શાસનને
હે ભગવાન! આશ્રવ સર્વથા છોડવાલાયક પામીને રત્નત્રયીની આરાધના કરવાવાળો અને
છે, અને સંવર સર્વથા આદરવા લાયક છે એવી તત્ત્વત્રયીની શ્રદ્ધાવાળો થયેલો જીવ પોતાની તેવી
છાંડવા અને આદરવા સંબંધી આપની આજ્ઞા શ્રદ્ધા જો ન ટકાવી શકે તો તે ભગવાનના
સર્વકાળમાં એક સરખી જ છે, અર્થાત્ કોઈપણ શાસનથી અને સમ્યગદર્શનથી પતિત થયેલો
કાળે કોઈપણ પ્રસંગે જીવને આશ્રવનું હેયપણું છે ગણાય. જો કે તેવી રીતે શ્રદ્ધા પ્રાપ્ત થવી અને
એ વાત ધ્યાનમાંથી નીકળી જાય, અગર સંવરનું શ્રદ્ધાથી ખસવું, વળી શ્રદ્ધા પ્રાપ્ત થવી, વળી
સર્વકાળે સર્વપ્રકારે ઉપાદેયપણું છે એ હકીકત શ્રદ્ધાથી ખસવું એમ એક જન્મમાં પણ હજારો
લક્ષ્ય બહાર જાય એટલે તેનાથી વિરુદ્ધ પ્રરૂપણા વખત બને છે, અને આખા ભવચક્રની અપેક્ષાએ
કે માન્યતા થાય તો કોઈપણ જીવ પછી તે દેવતા તો હજારો અસંખ્યાત વખત તેવી શ્રદ્ધાઓનું
હો કે મનુષ્ય હો, રાજા હો કે રંક હો, શ્રીમાનું આવવું, ખસવું અને આવવું થાય છે, અને તેથી
હો કે દરિદ્ર હો, મહાવ્રતધારી હો કે અનુવ્રતધારી જ શાસ્ત્રકારો સમ્યકત્વના અસંખ્યાત હજાર આકર્ષ આખા ભવચક્રમાં કહે છે, અને એક ભવમાં
હો, વ્રતયુક્ત હો કે વ્રતરહિત હો, વ્યવહારદૃષ્ટિએ
રત્નત્રયીની આરાધના કરનારો હો કે નહિ કરનારો હજારો આકર્ષો કહે છે, એટલું જ નહિ પણ ઉપર
હો ગમે તે હો, પણ તે આજ્ઞાનો વિરાધક થાય છે, જણાવેલી રત્નત્રયીની માન્યતા અને સમ્યગદર્શનની
અને સમ્યકત્વ એટલે ભગવાન વીતરાગના આરાધનાના વિચારોની ફેરફારીને લીધે જ ક્ષેત્ર પલ્યોપમના અસંખ્યાતા ભાગના પ્રદેશ જેટલા
શાસનથી પતિત થાય છે. ભવો સુધી તેવી શ્રદ્ધાના રંગો જીવને આવી જાય. વ્યવહાર ધર્મને વિરાધનાર ધર્મનો વિરાધક છે એમ સ્પષ્ટપણે શાસ્ત્રકારો જણાવે છે. યાદ
આત્મકલ્યાણની દૃષ્ટિએ ઉપર જણાવેલી રાખવાની જરૂર છે કે કુલાચારે કે વ્યવહારથી
આજ્ઞાના અમોઘ પ્રવાહ સિવાય દાન, શીલ, તપ કરાતી દેવ, ગુરુ, ધર્મની આરાધના એક જન્મમાં
કે ભાવરૂપી વૃક્ષો એક અંશે પણ કાર્ય કરનારા થઈ હજારો વખત પલટવાનો સંભવ ઓછો છે.
શકતા નથી. આ કહેવાનું તત્ત્વ એ નથી કે આશ્રવની હેયતાને સંવરની ઉપાદેયતા
વ્યવહારિક દૃષ્ટિએ થતી રત્નત્રયીની આરાધના ઉપર જણાવ્યા પ્રમાણે રત્નત્રયીની નિરૂપયોગી છે કે તેને નિરૂપયોગી માનવી કેમકે આરાધનાની શ્રેષ્ઠતાનો ખ્યાલ કે જીવાદિક તત્ત્વોના તે રત્નત્રયીની વ્યવહારિક દ્રષ્ટિએ થતી આરાધનાને યથાર્થપણાનો આશ્રવ અને બંધના સર્વથા હેયપણાનો નિરુપયોગી તરીકે માનનારો મનુષ્ય ત્રિલોકનાથ અને સંવર તથા નિર્જરાના સર્વથા ઉપાદેયપણાનો
તીર્થકર ભગવાનના શાસનને કે સમ્યકત્વને પામેલો ખ્યાલ ખસી જાય ત્યારે વ્યવહાર દૃષ્ટિએ રત્નત્રયીની
નથી એટલું જ નહિ પણ મોક્ષમાર્ગને અનુસરતો આરાધના કરાતાં છતાં પણ ભગવાનના શાસનથી
| SR No. | 520953 |
| Book Title | Siddhachakra Varsh 03 - Pakshik From 1934 to 1935 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ashoksagarsuri |
| Publisher | Siddhachakra Masik Punarmudran Samiti |
| Publication Year | 2001 |
| Total Pages | 696 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Magazine, India_Siddhachakra, & India |
| File Size | 25 MB |