________________
૪૩૦
શ્રી સિદ્ધચક્ર
તા. ૩૦-૬-૩૫ જગત એટલે કે ભાંગેલી હસ્તિશાળા. ગુરુદેવરૂપી મહાવતો ભવ્યજીવોરૂપી હાથીઓને
જગતને શાસ્ત્રકારોએ ભાંગેલી હસ્તિશાળાની નવી હસ્તિશાળારૂપી ચારિત્રને પંથે દોરી જશે તો પણ ઉપમા આપી છે તે કેવી રીતે યોગ્ય ઠરે છે તે નવી શાળારૂપી ચારિત્ર સુધી જતા ઘણા હાથીઓરૂપી તપાસી જોશો તો તમારી ખાત્રી થશે કે શાસ્ત્રકારોની ભવ્ય જીવો નાસી જશે અને સોમાંથી સાઠ દૃષ્ટિ કેવી વિશાળ છે. દિવાળીમાં સાંભળીએ છીએ ભવ્યાત્માઓ પણ એ નવી શાળારૂપી ચારિત્રમાં કે હસ્તિપાળ રાજાને સ્વપ્ન આવ્યું હતું. આ સ્વપ્નામાં પ્રવેશવા અર્થે બાકી નહિ રહે! આ સ્વપ્ન ઉપરથી તેમને એવો દેખાવ નજરે પડ્યો હતો કે એક જુની આજનો સંસાર કેવો છે તે સમજવાનું છે આજનો હસ્તિશાળા તેમને દેખાઈ હતી. એ હસ્તિશાળા સંસાર કેવો ભયંકર છે અને તેમાંથી ભવ્યાત્માઓએ જની હતી તેથી રાજાએ નવી હસ્તિશાળા કરાવી પણ નીકળી જવું એ કેટલું દુષ્કર છે તે ઉપરના સ્વપ્ન હતી અને તે પછી તેમણે એ જુની હસ્તિશાળામાંના
પરથી સ્પષ્ટ થાય છે! હાથીઓને નવી હસ્તિશાળામાં લઈ જવાને માટે પ્રયત્નો કરવા માંડ્યા હતા. મહારાજાએ જુની
તામલિ તાપસની જીવનકથા. હસ્તિશાળામાંથી નવી હસ્તિશાળામાં હાથીઓ લઈ આજનો આ સંસાર તે ભાંગેલી હસ્તિશાળા જવાને માટે ભારે પ્રયત્નો કર્યા હતા પરંતુ હાથીઓ જેવો છે. એ માંગેલી હસ્તિશાળારૂપી રોગ, શોક, એ નવી હસ્તિશાળામાં જવાને રાજી ન હતા (તેમ થાક અને વિકારોથી ભરેલા આ જગતમાંથી જ જે તેઓ જુની હસ્તિશાળામાં રહેવાને માટે પણ રાજી જીવોને બહાર નીકળવાનું મન થતું નથી તે જીવો ન હતા.) હસ્તિપાળ મહારાજા આ સ્વપ્ન આવ્યા ઈન્દ્રોની રિદ્ધિસિદ્ધિ અને ઈન્દ્રોનો વૈભવ તેને શું પછી ભગવાનની પાસે ગયા, ભગવાનને એ તુચ્છ માનવાના હતા ખરા? આવા જીવો રાજાની સ્વપ્નની વાતો નિવેદન કરી અને હસ્તિપાળ રિદ્ધિને, ઈન્દ્રના ઐશ્વર્યને અને જગતના વૈભવોને મહારાજાએ કહ્યું કે મહારાજ ! મને આવું વિચિત્ર દેખશે ત્યારે શું કરશે? શું આ સઘળા સુખોને કદી સ્વપ્ન આવ્યું છે માટે કૃપા કરીને મને એ સ્વપ્નનો તેઓ દુઃખરૂપી માની શકશે ખરા? તમે એવી મમ કહો.
આશા ન રાખશો કે આ જુની ગજશાળારૂપી
સંસારમાં રહેલા જીવો ઈન્દ્રોની સમૃદ્ધિને પણ સ્વપ્નનો મર્મ સમજો
દુઃખરૂપ માનીને પણ તેને લાત મારશે! હવે હસ્તિપાળ મહારાજાના આ સ્વપ્નને શ્રવણ તમારી સમકીતિની વાત કરો છો પરંતુ બીજી કરીને શ્રી ભગવાન ઉત્તર આપે છે કે આ સ્વપ્ન મારા બાજુએ મિથ્યાત્વીઓ પણ પ્રસંગ આવે દેવતાની નિવાણનો દિવસ છે તેને અંગ છે. સ્વપ્નમાં તમે જે રિદ્ધિઓ મળવાનો સમય આવતાએ કેવા દેઢ રહે માંગેલી શાળાને નિહાળી છે તે માંગેલી શાળા તે છે તે તપાસો. તામલિ તાપસની તપશ્ચર્યાનો તો દુનિયાદારી છે અને ચારિત્ર તે નવી હસ્તિશાળા તમોને સારી પેઠે ખ્યાલ છે. એ તામલિ તાપસ સમજવાની છે. હાથીઓ એ જુની હસ્તિશાળામાંથી જેવો મિથ્યાત્વી તે પણ એકવાર દેવતાઓની અપૂર્વ નીકળતા નથી તેનો અર્થ એ છે કે ભવ્ય જીવરૂપી રિદ્ધિ અને દેવાધીશપણું મળવાને અવસરે પણ હાથીઓ જુની હસ્તિશાળારૂપી સંસારમાં એવા એવા કેવો દઢ રહ્યો હતો તે જુઓ : લપટાશે કે તેમાંથી તેઓ નીકળવાને જ ઈચ્છશે નહિ!
(અપૂર્ણ)