________________
Vol. XXXIII, 2010
संस्कृतसाहित्ये जलविज्ञानश्री:
दन्तानामधरमयावकं पदानि प्रत्यग्रास्तनुमविलेपनां नखाङ्काः । आनिन्युः श्रियमझितोयमङ्गनानां
शोभायै विपदि सदाश्रिता भवन्ति ॥ पद्यमिदं माघप्रणीतस्य शिशुपालवधमहाकाव्यस्य अष्टमसर्गत उद्धृतं यत्र नायकनायिकानां जलकेलिः अतिशयसुन्दररूपेण वणितास्ति । ५. एता गुरुश्रोणिपयोधरत्वा
दात्मानमुद्वोढुमशक्नुवत्यः । गाढाङ्गदैर्बाहुभिरप्सु बालाः
क्लेशोत्तरं रागवशात्प्लवन्ते ॥ रघुवंशस्य षोडशे सर्गे जलवाचकपदनां बहूनि उदाहरणानि आस्वादनीयानि ।१० V. जलम् ___ संदष्टवस्त्रेष्वबलानितम्बे
ष्विन्दुप्रकाशान्तरितोडुतुल्याः । अमी जलापूरितसूत्रमार्गा
मौनं भजन्ते रशनाकलापाः ॥११ ७. प्रियेण संग्रथ्य विपक्षसन्निधा
वुपाहितां वक्षसि पीवरस्तने । स्रजं न काचिद्विजहौ जलाविला
वसन्ति हि प्रेम्णि गुणा न वस्तुनि ॥१२ तथा न पूर्वं कृतभूषणादरः
प्रियानुरागेण विलासिनीजनः । यथा जलार्दो नखमण्डनश्रिया
ददाह दृष्टीश्च विपक्षयोषिताम् ॥१३ भारविप्रणीतस्य किरातार्जुनीयस्यास्मिन् पद्ये अप्सरसां जलकेल्याः दृश्यमेकं वर्णितम् । कथ्यते यदप्सरसः ताः अप्सु जाताः । अत एव ताः अप्सरसः । ९. न तज्जलं यन्न सुचारुपङ्कजं
न पङ्कजं तद्यदलीनषट्पदम् । न षट्पदोऽसौ कलगुञ्जितो न यो ।
न गुञ्जितं तन्न जहार यन्मनः ॥१४ IV. पयः VII. वार् (अमृतमपि)
