________________
Vol. XXIV, 2001
અભિજ્ઞાનશાકુન્તલ'ની અપૂર્વ નવીનતા ૧૯. ક્ષૌ વિવિહુપાહુ તUT #મવિકૃત
निष्ठयूतश्चरणोपभोगसुलभो लाक्षारसः केनचित् । अन्येभ्यो वनदेवताकरतलैरापर्वभागोत्थितैदत्तान्याभरणानि तत्किसलयोद्धेदप्रतिद्वन्द्विभिः ।
-મિજ્ઞાનશકુન્તલમ્ ! (૪-૫), પૃ. ૨૮ ૨૦. ડૉ. રાજેન્દ્ર નાણાવટીએ પણ આ સંદર્ભે એક ધ્યાનાસ્પદ ચર્ચા કરી છે. જુઓ સ્વાધ્યાય
(૩૧-૩, ૪), મ. સ. યુનિ. વડોદરા, મે-ઓગસ્ટ, ૧૯૯૪, (પૃ.૨૦૯-૨૧૪) ૨૧. મજ્ઞાનીકુન્તનમ્ I (૪-૬), પૃ. ૧૮ ૨૨. મસાનેશકુન્તસ્ત્રમ્ (૪-૨૨), પૃ. ૨૦૨. ૨૩. દીપન-પ્રશમને યથાવસરમ7RTI
रसस्यारब्धविश्रान्तेरनुसन्धानमङ्गिनः॥ ધ્વજાભો: (૨-૨૨), સં. તપસ્વી નાન્દી, સરસ્વતી પુસ્તક ભંડાર, અમદાવાદ-૧૯૯૮,
(પૃ. ૨૩૨). २४. गाढं ह्यनवरतपरिमृदितो रसः सुकुमारमालतीकुसुमवज्झटित्येव म्लानिमवलम्बेत । विशेषस्तु शृंगारः ॥
ધ્વન્યાનો. | (y. ૨૪૦). અત્યંત કોમળ એવા માલતીપુષ્પોને વારંવાર મસળવાથી તે જેમ જલદીથી મ્યાન થઈ જાય, તેમ કોઈ એક રસને વારંવાર રંગ ઉપર બતાવવાથી પણ તે ગ્લાનિને પામે
છે. શૃંગારને તો આ વાત વિશેષ રૂપે લાગુ પડે છે. ૨૫. પ્રાચીન સાહિત્ય; લે. રવીન્દ્રનાથ ઠાકુર, અનુ. મહાદેવ દેસાઈ, ગૂજરાત વિદ્યાપીઠ, અમદા. ૧૯૭૬,
પૃ. ૪૬-૪૯. ૨૬. શાકુન્તલ, સં. શ્રી ઉમાશંકર જોશી, પ્રસ્તાવના પૃ. ૩૮. ૨૭. પ્રોફે. તપસ્વી નાન્દીએ શાકુન્તલમાંના શાપને કેવળદેવનું વિલસિત કહીને, ટાગોર અને ઉમાશંકરના
અર્થઘટનની સામે એક સબળ, સફળ પ્રતિપક્ષ પણ ઊભો ર્યો છે – તે અત્રે સ્મરણીય છે. જુઓ: પાદટીપ-૪ ઉલિખિત પુસ્તક, પૃ. ૧૫૯.
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
