________________
संपा० मुनि शीलचन्द्रविजय गुरुश्च भवत्वितोछा जायते न त्वन्यथेति । तथा चेच्छां प्रति ज्ञानं असमवायिकारणमेव भवेत् , इच्छासमवायिकारण आत्मनि ज्ञानस्य समवेलल्वे सति कारणत्वात् । प्रोकक्रमेण कार्यसमवायिकारणसादृश्यावच्छेदकगुमास्वजातिमत्त्वात्" इष्टापत्तिश्च कर्तुं न शक्यते । तथा सति आत्मविशेषगुणानां कुत्राप्यसमवायिकारणं"(गत्व) नास्तीति डिण्डिमो व्याकुप्येतेति चेत् ।
तद्भिन्नत्वं" प्रवेशय ।
प्रकृतमनुसरामः । क्रियां प्रति कुत्रचित्(द) गुणः कुन्नचित क्रियैवाऽममवासिकारणम् । यथा पतनक्रियां प्रति गुरुत्वं, स्यन्दनक्रियां च प्रति. वत्वं, अवयविकियां प्रति चाऽववक्रियेति ।
परमबाऽवधेयम् । एतत् कारणत्रयं भावकार्यस्यैव । वंशरूपकार्य तु निमित्तकारणमात्रादेवेति । परन्तु सर्व भावकार्य कारणत्रयाज्जायत इति न नियमः, किन्तु कारणत्रयमपेक्षते चेद भावकार्यमेवेति नियमः कार्यः । यतो हि द्वयणु. कारम्भकसंयोगजनकपरमाणुक्रियाया असमवायिकारणं किमपि न पश्याम इति ।
ननु तर्हि परमाणुक्रिया समवायिकारणनिमित्तकारणाभ्यामेव जायते । तत्र परमाणुः समवायि कारणं भविष्यति, परन्तु निमित्तकारणं कि भविष्यति ! तन्न जानामि ।
शृणु । श्रीजगन्नियन्तुः परमेश्वरस्य चिकिवेति गृहाण । यद्यपि परमेश्वरस्येच्छाया इच्छात्वेन साधारणकारणत्वेऽपि विकोषोत्वेमाऽसाधारणकारणत्वे क्षतिविरहात् ॥ इति कार्यकारणभावोपदेशः ॥
समर्थस्य दयालोस्ते, सुखायैव दयालुता । इति मत्वा परेशाईन् ! याचेच्छात्रस्य विज्ञताम् ॥१॥
अथ प्रतिबध्यप्रतिबन्धकमावस्याऽभावज्ञानतत्ज्ञान(तज्ज्ञान)साध्यत्वादादावभावमुपदिश्य तम्ज्ञानमुपदिश्यते ।
सत्र तावत् केवलम् 'मभाव' इत्युको न कस्यापि बोथो जायतेऽतोऽभावपदात "पूर्व(व) यस्याऽभावो वक्तुमिष्टस्तद्वाचकं पदमुच्चारणीयम् । यथा-अयं यदा घटस्था(स्या)ऽभावं वक्तुमिच्छति तदा 'धष्टाऽभाव' इत्येवं वदति, न तु केवलम् 'अभाव' इति । अतोऽभावो (वः) केनचिन्वि(न्नि)रूप्यो भवति । येन हि घटादिना निरूप्यते स घटादिस्तस्य प्रतियोगीति शास्त्रकृद्भिरुच्यते ।
किं कारणम् ।
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
