________________
તરંગલેલા
૧૮ પાછી તારી પાસે તો અહીં જ અસર સમી સુંદરીઓ છે. માટે પહેલાં કામગ ભેગવીને પછીથી તું ધર્મ કરજે. (૧૫૭૧). બેટા! અમને બંનેને, રાજવી સુખ જેવા વૈભવને આ બેટીને તથા આપણા સમગ્ર ધનભંડારને તું કેમ તજી દે છે? (૧૫૭૨). તું કેટલાંક વરસ કશી જ ફિકરચિંતા કર્યા વિના કામભોગ ભોગવ, તે પછી પાકટ અવસ્થામાં તું ઉગ્ર શ્રમણ ધર્મ આચરજે.” (૧૫૭૩).
સાથપુત્રને પ્રત્યુત્તર
માતાપિતાએ આ પ્રમાણે કરણ વચને કહ્યાં, એટલે પ્રવજ્યા લેવા જેણે નિશ્ચય કર્યો છે તેવા તે સાર્થવાહપુત્રે એક દષ્ટાંત કહ્યું (૧૫૭૪) : “જે પ્રમાણે કેશેટામાં રહેલે અજ્ઞાની કીડે પિતાનું શારીરિક હિત ઈચ્છતો છતો પોતાની જાતને તંતુઓના બંધનમાં બાંધી દે છે, તે જ પ્રમાણે મોહથી મોહિત બુદ્ધિવાળો માણસ વિષયસુખને ઈચ્છતા, સ્ત્રીને ખાતર સેંકડો દુઃખોથી અને રાગદ્વેષથી પિતાની જાતને બાંધી દે છે. (૧૫૭૫–૧૫૭૬). એને પરિણામે રાગ અને દુઃખથી અભિભૂત અને મિથ્યાત્વથી ઘેરાયેલે એવો તે અનેક નિમાં જન્મ પામવાની ગહનતાવાળા સંસારરૂપી વનમાં આવી પડે છે. (૧૫૭૭). વહાલી સ્ત્રીની પ્રાપ્તિથી એટલું બધું સુખ નથી મળી જતું, જેટલું–અરે તેનાથી ઘણું વધારે દુઃખ તેને તે સ્ત્રીના વિયોગથી થાય છે. (૧૫૭૮). તે જ પ્રમાણે ધન મેળવવામાં દુઃખ છે, પ્રાપ્ત થયેલું ધન જાળવવામાં દુઃખ છે, અને તેનો નાશ થતાં પણ દુઃખ થાય છે–આમ ધન બધી રીતે દુઃખ લાવનારું છે. (૧૫૭૯). માબાપ, ભાઈભાઈ, પુત્ર, બાંધ અને મિત્ર—એ સૌ નિર્વાણુમાર્ગે જનાર માટે સ્નેહમય બેડીઓ જ છે. (૧૫૮૦). જે પ્રમાણે કઈ સાર્થરૂપે પ્રવાસ કરતા માણસે સંકટ ભરેલા માર્ગે જતાં, સહાય મેળવવાના લેજે, સાથેના અન્ય માણસોનું રક્ષણ કરે છે અને સાથમાં જાગતા રહે છે, પરંતુ જંગલ પાર કરી લેતાં, તે સાથને તજી દઈને જનપદમાં પોતપોતાને સ્થાને જવા પિતા પોતાને રસ્તે ચાલતા થાય છે, તે જ પ્રમાણે આ યાત્રા પણ એક પ્રકારનો પ્રવાસ જ છે; સગાંસ્નેહીઓ કેવળ પોતપોતાનાં સુખદુ:ખની દેખભાળ લેવાની યુક્તિરૂપે જ સ્નેહભાવ દર્શાવે છે. (૧૫૮૧-૧૫૮૩).
સંચાગ પછી વિયાગ પામીને, બાંધવોને તછ દઈને તેઓ પિતાનાં કર્મોના ઉદય પ્રમાણે અનેક પ્રકારની વિશિષ્ટ ગતિઓ પામે છે. (૧૫૮૪)..નિત્ય બંધનકર્તા હેઈને ( રાગને ત્યાગ કરવો અને વૈરાગ્યને મુક્તિમાર્ગ જાણવો. (૧૫૮૫). તે પછી ધર્મબુદ્ધિ પ્રાપ્ત
