Page Text
________________
गुजराती भापामां शब्दकोशनी प्रवृत्ति
"हिन्दी-गुजराती कोश,” १९५२ मां बहार पडेलो भट्ट संतोकलालनो 'अपना हिंदी-गुजराती शब्दसंग्रह', १९५७ मां बहार पडलो पुराणिक राजेन्द्रजीनो 'राष्ट्रभाषा कोश', गुजरात विद्यापीठना "गुजराती हिंदी कोश” तथा “राष्ट्रभाषानो गुजराती कोश" (हिंदी-गुजराती कोदश) ए वे कोशो तथा १९६१ ना पटेल अने नायकना 'नन्हा कोश'नो समावेश थयो जोईए । हिन्दी पछी बंगाळी अने मराठी ए वे भाषाना द्विभाषी कोश मळे छे । बंगाळीनो 'बंगाळी-गुजराती शब्दावलि' ए नामे ठक्कर देवजी गोरधनदासनो कोश १९२४ मा मले छ । ज्यारे धर्माधिकारीजीनो 'गुजराती-मराठी शब्दकोश' तो जो हमणां ज ई. स. १९६७ मां प्राप्त थाय छे ।
आ पछी थी उर्दू , अरबी, फारसी, अने पोर्तुगीझ ए दरेक भाषा साथेनो एक एक कोश प्राप्त थाय छे । आमां उर्दूनो 'उदू मिश्र गुजराती कोष' (स्वरभाग) ए नामे बहार पडेलो सैयद निजामुद्दीन नूरुद्दीन हसयनीनो कोश १९१२ नो छ । त्यारपछी मणिलाल निर्भयरामनो "शब्दकोशः पोटुंगीझ-गुजराती अने गुजरातो-पाटुंगीझ' ए नामे १९१७ मां प्राप्त थाय छे । आ पछीथी फारसीने जोतां १९२६ मां बहार पडेलो अमीरमियां मदूमियां फारुकीनो "गुजराती-फारसी अरबी शब्दोनो कोश" आवे छे । साथी साथ अहीं नायक छोटुभाई र. नो १९७२ मां बहार पडेलो "फ़ारसी शब्दोनो सार्थव्युत्पत्तिकोश'' पण याद करीए ।
अरबीनो "अरबो-गुजराती शब्दकोश"ना खंड-१, ई.स. १९६६मां अने खंड २ १९६९ मां बहार पडेला छे, आना रचयिता शम्सी टी. एच. छे ।।
आम आ प्रत्येक भाषाना एक एक नाना कोश मळे छ । त्रिभाषी :
त्रिभाषीकोशो गुजराती भाषामा हजी उपलब्ध बन्या नथी । तेम छतां गुजरात विद्यापीठ प्रकाशित 'कच्छी शब्दावलि' तेम ज 'चोधरीओ अने चोधरी शब्दावलि' ए बनेने आ प्रकारनां पुस्तको गणावी शकाय । बहुभाषी : - आवा कोशोने तुलनात्मक कोशो कही शकाय । गुजरातीमां आवा प्रकारनो कोश एक पण नथी । डॉ. टर्नरना "नेपाळी डिक्षनेरी” (१९३३) अने वे भागमां बहार पडेला "कम्पेरिटिव डिक्षनेरी ओफ इन्डोआर्यन” (१९७०) ए बन्ने कोशो आ प्रकारना छ । तेमां गुजराती भाषाने पण आवरी लेवाई होवाथी अहीं नोंधपात्र छ । . श्री नरवणेनो "भारतीय व्यवहार कोश" पण आ संदर्भमां याद करवो जोईए ।
आ संदर्भमां डॉ. सांडेसराए उल्लेख करेलो छे ते त्रिभुवनदास कल्याणदास गज्जरनो १८९१मां तैयार करावेलो अने ८० जेटला हस्तलिखित ग्रन्थोनी प्रतोरूप प्राच्य विद्यामंदिर, वडोदरामा अप्रगटरूपे जळवायेलो पर्याय महाकोश' पण उल्लेखनीय गणाय । बोलीओ : .. आ भाषाओनी साथे ज भिन्न भिन्न बोलीओना कोशोने पण आवरी लईए । आ क्षेत्रमा गुजरातीमां कार्य नगण्य कही शकाय तेटलं ज छे । कच्छ प्रदेशमां बोलाती कच्छीनी वे शब्दावलिओ उपलब्ध छ । जेमां एकमां लगभग ३०० जेटला शब्दो १८८६मा पंडया प्रभुदास १ इतिहास भने साहित्यमा 'गुजराती कोश' शीर्षक नीचे डॉ. सांडेसरानो लेख पृ. ६८
| SR No. | 520754 |
| Book Title | Sambodhi 1975 Vol 04 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dalsukh Malvania, H C Bhayani |
| Publisher | L D Indology Ahmedabad |
| Publication Year | 1975 |
| Total Pages | 427 |
| Language | English, Sanskrit, Prakrit, Gujarati |
| Classification | Magazine, India_Sambodhi, & India |
| File Size | 30 MB |