________________
हसु याज्ञिक त्रण घातथी बचाव कर्यो । चोथी घातमाथी राजकुमारने बचाववा शयनागारमां छुपायेला ब्रह्मदत्ते छोंक खाता राजकुमारने छीके छीके भगवान तारी रक्षा करे' को । छेल्लो छोंके राजकुमार एने बोलतो मांभळी गयो अने ब्रह्मदत्त पकडाई गयो । ब्रह्मदत्तने मजबूर बनी घातनी वात कहेवी पडो । आ कथानकनो बीजो महत्त्वनो अवतार राजवल्लभकृत 'पद्मावती चरित्र' छे ।
पद्मावती चरित्र :
कलिंगना राजकुमार चित्रसेन अने प्रधानपुत्र रत्नसार बच्चे गढ मैत्री हती । चित्रसेननी सुंदरताथी नगरनी स्त्रीओ विह्वळ बने छे एवी फरियाद थतां राजाए चित्रसेनने देशवटो आप्यो । चित्रसेन अने रत्नसार परदेश जवा रवाना थया । रस्तामां मंदिर आव्यु । मंदिरमा मूर्ति जोतां चित्रसेन प्रेममा पड्यो । एक तपस्वी द्वारा जाणवा मळ्युं के ए मूर्ति पद्मपुरनी राजकुमारी पद्मावतीनी छ । रत्नसार अने चित्रसेन पापुर आव्या । पद्मावती पूर्वजन्म-स्मृतिना कारणे पुरुषद्वेषिणी होई लग्मनी ना कहेती हती । स्नसारनी मददथी 'हाय हंसिनी ! हाय हंसिनी !' बोलता चित्रसेने पद्मावतीनो पुरुषद्वेष नष्ट कर्यो अने लग्न कर्या ।
घर तरफ पाछा फरतां रत्नसारे यक्ष-यक्षिणीना वार्तालाप द्वारा चित्रसेन पर आची पडनारी धात विशे जाण्यु । घातनी बात कहेवाथी पथ्थरमा परिवतन पामबानो भय हतो । चित्रसेनने रत्नसारे अपरमाताए मोकलावेला दुष्ट घोडा परथी पडतां, बार' पडतां, विषवाळा लाड्डु खावा जतां आवेली त्रण घातथी बचावी लीधो । राते शयनागारमा सर्पने मार्यो अने एनुं लोही पद्मावतीनी जांघ पर पडेलु ते लुछ्वा जती हतो त्यारे चित्रसेन जागी गयो । वात कहेवा विवश बनेलो रत्नसार पथ्थरमां फेरवाई गयो।
चित्रसेन यक्ष वसता हता ए वृक्ष नीचे आवीने सूतो। यक्षोनी वातचीत द्वारा चित्रसेने जाण्यु के सप्ती पोताना बाल्कने खोळामां लई पत्थरने स्पर्शे तो रत्नसार सजीवन बने । पद्मावतीए पुत्रने खोळागा राखी रत्नसारने स्पर्श कर्यो अने रत्नसार नवजीवन पाम्यो।
चित्रसेन-पद्मावतीनुं प्रस्तुत कथानक स्पष्ट रीते शिल्पदृष्टा सुंदरी, पूर्वभवनो जातिस्मृतिना कारणे पुरुषद्वेष अने एनो लोप थतां पूर्वभवना प्रेमीभोर्नु मिलन तथा चार घात अने मित्रनी वफादारीनां कथानकोने एक साथे सांकळीने निरूपे छ ।
