________________
कर्पूर मंजरी अने स्वामिभक्त सेवकनुं कथाबिय
घी अने अग्नि भेगां थतां आग लागी अने घोडो बळी गयो । आम पति-पत्नी विखूटा पड्यां शेष कथा पति-पत्नी - पुत्रना वियोग भने पुनर्मिलननी छे ।
२५
त्रण के चार घात अने मित्र के सेवकनी वफादारी:
मतिसारनी कर्पूरम जरीमां शिल्पदृष्टा सुंदरीना कथानक साथै संकळालं उत्तरार्धनुं बीजुं कथानक छे ते चार घात अने स्वामिभक्त सेवकना कथाचित्रनुं । मध्यकालीन गुजरातीना कथा साहित्यमा मतिसारनी रचना आ बिंचने कारणे ज अत्यंत महत्त्वपूर्ण बनी रहे छे । स्टिथ थोमसने 'फॉक टेईल' मां कथाविच क्रमांक ५१६ मां Faithful John नाम तळे आ कथाविवना विविध रूपांतरो नोध्यां छे । भारतना विविध प्रांतो तथा विश्वना विविध देशोमां आ कथाबिंब प्रचलित छे । स्वामिभक्त सेवकनो अंश ग्रिमसंपादित जर्मन लोककथाओना संग्रहमां तथा बर्नार्ड स्किन्दितना संपादनमां पण मळे छे । 'फेईथफूल जोनसन'ना नाम तळे 'स्टान्डर्ड डिक्सनेरी आँव फोकलोर मां आ विनो विस्तृत नोंध अपायेली छे । भारतीय लोककथानां विविध संपादनो जेवां के प्रेडेसानुं 'पोर्तुगीज फोकटेईल्लस' फेरेकृत 'ओल्ड डेक्कन डेझ' नटेश शास्त्रीकृत 'ड्रविडियन नाईट्स' अने 'फोक टेईल्स ओव बंगाल'मां आवती फकीरचंदनी कथामां आ कथाना रूपांतरो मळे छे ।
कथासरित्सागरनुं ब्रह्मदत्तनुं कथानक
घात भने मित्रनो वफादारीना कथानकोनुं मूळ 'कथासरित्सागर' ना 'मदनमंचका लंबक' ना छट्टा खंडनी अठ्यावीसमा तरंगनी ब्रह्मदत्तनी कथामां मळे छेः
पुष्करावतीना राजकुमारने ब्रह्मदत्त नामनो मित्र हतो । बन्ने लग्न करवा माटे परदेश जवा उपड्या | बच्चे नदी आवतां रातवासों करवा वृक्ष नीचे सूता । रात खुटाडवा राजकुमारे वार्ता कहेवानुं शरू कर्तुं पण ऊंघ चडतां वार्ता अधूरी राखी 1. मित्र ब्रह्मदत्त जागतो बेसी रह्यो । वृक्ष पर थती कोईनी छुपी बात द्वारा ब्रह्मदत्ते जायुं के राजकुमारनी साथे हारे पहेरतां, केरी खातां, लम वखते बारसाख पडतां अने एमांथी बचे तो अंते शयनागारमां सो वखत छींक स्वातां मृत्युनी घात छे । आ वात सांभळनार घात विषे राजकुमारने बात करे तो पथ्थरनो बनी जाय । ब्रह्मदत्ते घातनी वात राजकुमारथी छुपावी राखी अने
