________________
अनुसन्धान-६६
"SI.
'विद्याविजय'ने भावी पट्टधर बनाववानी भलामण करी. आ विद्याविजयजी ते विजयदेवसूरि, जेमने नामे 'देवसूर' एवी गच्छने ख्याति सांपडी.
अत्रे आपवामां आवेल बे कृतिओ पैकी विस्तृत वर्णनात्मक कृतिमां शरुआतना पांच दहा अने ११ कडीओमां आ ऐतिहासिक घटना- आलेखन थy छे. ते पछीनी समग्र रचना जेसंगजी एटले के विजयसेनसूरिना गुणवर्णनथी ज सभर छे. बन्ने कृतिओमां तेमने 'जेसंगजी' नामे ज उल्लेखवामां आव्या छे. तेमनुं नाम ते हतुं, ते नामे ज तेमना गुरु तेमने बोलावता, अने संघ पण तेमने ते नामे ज वर्णवतो. बीजी ढाळमां पिता कमा अने माता कोडाईनो पण उल्लेख मळे
छे.
बे पैकी प्रथम, विस्तृत कृति ते वस्तुतः 'पत्र'-लेख छे. त्रीजी, खरी रीते चोथी, ढाळना आरम्भे लेखक कवि गुरुने 'त्रम्बावती' पधारवानी विनंति करे छे. अर्थात् खम्भातमां विचरता कवि लाडोलमा घटेली घटनानु अहेवालात्मक बयान आपवापूर्वक आ पत्र गुरुने पाठवता जणाय छे. वर्णन परथी एम लागे के कवि ते प्रसंग बन्यो त्यारे त्यां-लाडोलमां हाजर होवा जोईए. अथवा तो ते प्रसंग जाण्यो होय अने वर्णनने काव्यबद्ध के पत्रबद्ध कर्यु होय ए पण शक्य छे. छेल्ली ढाळमां १३ मी कडीमां विजयदेवसूरि एवं नाम स्पष्ट नोंघेल छे ते जोतां लाडोलनो प्रसंग १६५६ पूर्वे ज बन्यो होय अने ते पछी बहु नजीकना समयमां विद्याविजयने आचार्यपद आपीने विजयदेवसूरिरूपे स्थापी दीधा होय, ते वात वधु सम्भवित लागे छे. ते विना १६५६ना पत्रमा आवो उल्लेख न थई शके..
बन्ने पत्रलेखो सं. १६५६ना ज लखायेला होवा- ते पत्रोनी अन्तिम ढाळनी कडीओमां ज स्पष्टतः नोंधायेलुं छे. विस्तृत पत्र वाचक कल्याणविजयशिष्य जयविजये खम्भातथी पाठव्यो छे, अने लघु पत्र वा. कल्याणविजये सूरतथी पाठव्यो छे. एक ज वर्षना जुदा जुदा महिनामां, जुदा जुदा क्षेत्रेथी, गुरु अने शिष्य बन्ने, एक ज विषयने वर्णवता पत्र लखे, ते पण एक विलक्षण बाबत गणाय.
आ बन्ने पत्रोनी जेरोक्स मुनि सुयश-सुजसचन्द्रविजयजीने ला.द. विद्यामन्दिरमाथी त्यांना संचालक जितुभाई पण्डित द्वारा प्राप्त थई छे, अने ते परथी तेमणे सम्पादित करेली वाचना अत्रे प्रस्तुत छे. - शी.]
