________________
१००.
अनुसन्धान-६६
अस्यार्थ : ढोर माणसनें काठि बंधने बांधवो नही । निर्दयपणे मर्मने ठिकाणे आकरो घात जेहथी तेहनो प्राणत्याग थाय तेहवा घाते न हणवो । छविछेएकर्ण ते ढोर प्रमुखोना करण-कवलादिक छेदवा, तथा समारवा, एं अतीचार न करु । पिण घरनां बालक प्रमुख-तेहना नाक-कान प्रमुख विंधाववा तेहनी जयणां, तथा कुटुंबार्थे तथा दाक्षिण्ये जयणा । उपदेश-निर्देश देवो तेहनी जयणा ३ । अतिभार-लोभने वशे थोडो भार कहीने झाझो भार भरवो ते अतिचार । एटलो आगार - वीस मण कहीने २२ मण लगे भरु तेहनी जयणा बीजो परचूरण भारनी जयणा ४ । भातपाणीनो विच्छेद- ते कोइने लांघण कराववी तथा पोतें कोइने देतां अंतराय करवो - ना कहवी ते अतिचार । घरमां तथा लहेंण देणें जयणा ५ । ए पांच अंतिचार पहिला व्रतना जाणवा, पण आदरवा नहि । माटे ए पांचे टालवानो खप करु । ए प्रथम व्रत । ___ अथ द्वितीय व्रत प्रारभ्यते । अत्र श्रीबीजे मृषावाद व्रत दुविध त्रिविधे आदरूं । ते मृषावादें सूक्ष्म बोलवू तेहनी जयणा । पिण पांच मोटका जूठां न बोलवां । ते किम ? कन्यालीक ते सुं ? कन्या नाही ते मोटी कहेवी। कुरूपनुं स्वरूप कहिंदुं १। बीजुं गवालीक ते गवाप्रमुख अल्प दुग्धा होइ अने घणुं कहे, २ । त्रीजुं भूमालीक ते भूमिनो जुठो बोलवो ३ । थापणि मोसो ते थापिण राखीने जूठो बोलवो ४ । कूडी साखि ते खोटी साखि भरवी ५।
ए पांच मोटका जूठां वंछाइ (ठगाइ) ते न बोलुं । घर अर्थे बोलवू पडे (तो) तेहनी जयणा । तथा दाक्षिण्ये जयणा । हास्य विनोदे जुठो बोलवू तेहनी जयणा । तथा अनुकंपाए बोलवू पडे तो पिण जयणा । पण मासं (?) नाख्या पुगे त्यां सुधी ए जुठां न बोलुं, लाचारे जयणा ।
हवे ए व्रतना पांच अतिचार छै ते टालवा माटे लिखिई छ - सहसारहस्सदारे - सहसात्कारि अयुक्त अछतुं आल दिधु १ । पीआरो (प्रियानो) मर्म रहस्य प्रकाशवो २ । स्व-दारामंत्र भेद कीधो, पोताना पति साथै मंत्र भेद कीधो ३ । जुठो उपदेश दीधो ४ । कूडो कागल लखवो ५ । ए पांच अतिचार छै ते जाणवा, पण आदरवा नहि । माटे टालुं । ए टालवानो खप करु । इति द्वितीयाऽणुव्रतं ॥२॥
