________________
3
निवेदन
संशोधन ए सतत चालनारी प्रक्रिया छे. तेनो वास्तविक आधार स्वाध्याय छे. जेम सारुं प्रवचन स्वाध्याय विना न संभवे, तेम साचुं संशोधन पण स्वाध्याय विना न थई शके. उपनिषद्नुं सूत्र “स्वाध्याय - प्रवचनाभ्यां न प्रमदितव्यम्" अथवा तो “स्वाध्यायान्मा प्रमदितव्यम् " ए स्वाध्यायनी अनिवार्यतानुं मार्मिक सूचन आपनारुं सूत्र छे. स्वाध्याय जेम सघन, तेम प्रवचन प्रतीतिजनक. ए ज रीते, स्वाध्याय जेटलो सुदृढ, एटलुं ज संशोधन सत्यनी निकट लई जनारुं बने.
स्वाध्यायना बे मोटा लाभः बोध विशद बने अने चित्त पोताना विषयमां एकाग्र थाय. कुशल संशोधक माटे जरूरी गुणोमां आ बे गुणो बहु ज महत्त्वना गणाय. आ उपरांत पण केटलाक गुणो एक सारा संशोधकमां होवा आवश्यक छे. ते आ
-
समतोलता : संशोधकनुं चित्त समतोल होय. ते पक्षपाती होय तो फक्त सत्यनो होय; कोई व्यक्तिनो के तेनी मान्यतानो के पछी पोताना पूर्व-निर्धारित मतनो पक्षपाती ते न होय. 'अमुक कहे छे - माने छे माटे खोटुं', अने 'अमुक कहे छे माटे साचुं' आवो पक्षपात करवो संशोधकने न पालवे. ते 'पुरावा'ने बोलवा दे. ते ‘प्रमाणो’नुं ज सांभळे. डॉ. रमणलाल ना. महेता (विख्यात पुरातत्त्वविद) कायम कहेता के "अमे कोईनी मान्यताने के मन्तव्यने लक्ष्यमां न लईए. अमारे तो पथरा-ठीकरां जे बोले ते ज सांभळवानुं.'
"
निर्भयता : संशोधक निर्भय होय - होवो घटे. पोताने अनुकूळ होय तेवा लोकोनी वात पण, जो प्रमाण - पुरावानी दृष्टिए अवास्तविक होय तो, विवेकपूर्वक पण, ते लोकोने ‘तेमनी वात के मान्यता खोटी छे के सत्यथी दूर छे' तेटलुं कहेवानी तेनामां हिम्मत अथवा निर्भयता होवी जोईए. भय अने प्रलोभन - बन्ने एक सिक्कानी बे बाजु छे. निर्भय संशोधनकार आ बन्नेथी बचीने ज - चाले. पोताने प्रतिकूळ मत धरावता लोकोनी पण वात/मान्यता जो साची होय, प्रमाणपुरावा तेनुं समर्थन करतां होय, तो तेमनी वातने 'खरी' कही शकवा जेटली नैतिकता पण संशोधक पासे होवी जोईए.
अनाग्रह अने सत्याग्रह : संशोधक कदापि पूर्व-ग्रहोथी भरेलो के पीडातो