Page Text
________________
તેના બદલે સ્વતંત્રતા મળ્યા પછી પશુઓની બેફામ કતલ વધારી દેવામાં આવી, જંગલો ઉગાડી આપનારા ધેટાંબકરાઓનો નો દાટ વાળી દેવામાં આવ્યો. તેના પ્રત્યાધાત રૂપે વધુ અને વધુ જંગલો કપાતાં ચાલ્યાં. જંગલો કપાવાના કારણે જમીનના ધોવાણથી નદીઓ, તળાવો વગેરે ગાળો પુરાઈને સૂકાઈ ગયાં.
નદીઓ અને તળાવો સૂકાઇ જવાથી જમીન નીચેના ભૂગર્ભ જળભંડારોને મળતો પાણીનો પુરવઠો ખોવાઇ ગયો. બીજી બાજુ યાંત્રિક ઉદ્યોગો વધારવાની ધેલછામાં પાણીનો બેફામ દુરુપયોગ થવા લાગ્યો, (ગુજરાત સ્ટેટ ફર્ટિલાઇઝરનું કારખાનું, બાજુમાં આવેલી રિફાઇનરી તથા ઇન્ડિયન પેટ્રોકેમિકલ્સ રોજનું સાડા ત્રણ કરોડ ગેલન અર્થાત્ રોજનું ૧ કરોડ ૧૭ લાખ બેડાં પીવાનું પાણી વાપરે છે. રોજનાં દસ બેડાં લેખે ૧૧,૭૦,૦૦૦ કુટુંબોને આટલું પાણી પૂરું પાડી શકાય. સુન પાસેનું પથ્થરનું કારખાનું રોજનું અઢી કરોડ ગેલન પાણી વાપરે છે.)
આ પાણીનું ળ નીચે ઉતરતું ચાલ્યું. પરદેશી સલાહ અને વિશ્વબૅન્કની નાણાકીય સહાયને રવાડે ચર્ચીને ટ્યુબવેલ અને ડકીઓ મૂકી પાણીના નીચે ઊતારના જતા નળને વધુ ઝડપથી નીચે ઉતરવા માંડ્યું. કેટલાંક સ્થળોએ જમીનથી ૧૦૦૦ ફૂટ સુધી પાણીનું તળ નીચે ઊતરી ગયું.
Water seek its own level એ નિયમ મુજબ દરિયાની પાસે લી જમીનની નીચેના જાડારો નીચે ઉતરી જવાથી સગા પોલાણમાં દરિયાનું ખારું પાણી અંદર ધસી આવ્યું. એ પાણી ધીરેધીર આગળ વધતું જશે. જમીનની નીચે અદૃશ્ય રીતે ધસી આવતું સમુદ્રનું પાણી ધાસનું તણખલું પણ ન ઊગી શકે એટલી હદ સુધી જમીનને ખારી બનાવી દેશે અને એક દિવસ જે કૂવાઓ મીઠા પાણીથી છલકાતા હતા અને જે આજે તદ્ન ખાલી થઇ ગયા છે, તે દરિયાના પાણીથી ભરાઇ જશે. ભાવનગર અને લખપત વચ્ચે દરિયાકાંઠા નજીકના પ્રદેશોની ૧૨ લાખ હેક્ટર જમીન ખારી બની ગઇ છે. 'Not a blade of green grows' - ધાસનું તણખલું પણ ઊગતું નથી. ત્યાંના ખેડૂતો અને લોકો પોક મૂર્કીન રડી રહ્યા છે. ગુજરાતના એડવૉકેટો આ ખેડૂતોની વહારે માર્કે
સુરતની તાપી નદી ઉપર બંધો બાંધ્યા પછી એ શહેર માટે પણ પાણીની આધિન શરૂ જઇ છે. જેથી નીનું પાણી ખણે જવા માગું છે. કારણકે બંધોને લીધે નબળો પડેલો તાપીનો પ્રવાહ સમુદ્રના ધસારાને ખાળવા અસમર્થ બન્યો છે. સમુદ્રની ભરતીનાં પાણી તાપીનાં પાર્ટીને
1
‘ખારું બનાવે છે. એ ખારું પાણી જમીનમાં ઊતરે છે. પરિણામે થોડા જ સમયમાં સમસ્ત સુરત જિલ્લો ખારો પ્રદેશ બની વેરાન બની જશે.
જે ભૂલભરેલાં પગલાઓથી નદીઓ પુરાઇ ગઇ, સમુદ્ર અંદર ધસી આવ્યો, તે પગલાઓને ઊલટાવવાને બદલે દરિયાનું પાણી અંદર આવતું રોકવા તથા પ્રશ્નને મીઠું પાણી પૂરું પાડવા તઘલખી યોજનાઓને શરમાવે એવી યોજનાઓનાં સૂચનો થઈ રહ્યાં છે. કરી ચૂકેલી નદીઓમાં ફરીથી પ્રાણ પુત્યાનો પ્રસાદ કરવામાં આવે છે ઉત્તર ગુજરાતની પાણીની તંગીનો સહેલાઇથી અંત આવી જાય.
સમુદ્રના પાર્થીને મીઠું બનાવવાની દરખાસ્ત પણ ઘાતક છે. આજે જેમ સરકારી ડેરીઓની દયા ઉપર ફેંકાઇ જઇને સવાર-સાંજ કતારમાં દૂધ માટે ઊભા રહેવું પડે છે. તેમ પાણીની બાલદી લઇને લોકોને મીઠું પાણી બનાવવાના ઉદ્યોગોના આંગણે લાચારીથી ઊભા રહેવું પડ્યું અનેરો જે દામ માત્રણે તે આપવા પડશે. એ પાણીથી આપણી રસોઇની કળા નાશ પામશે. એ પાણી વડે ખેતી થઇ શકશે નહીં. બગીચામાં ફળફૂલ મંત્રી શકશે નહીં.
દહેજ અને ઘોઘા વચ્ચે પાઇપલાઇન નાખવામાં આવશે તો દર છ હિને એ પાઇપો બદલવી પડશે. સમુદ્રના ખાદ્ય પાણીની થપાટો પાપોને કેટલા સમય સુધી ટકવા દેશ એક નાનકડું પણ છિદ્ર પાઇપલાઇન દ્વારા વહેતા મીઠા પાણીને ખારું બનાવી દેશે.
૪
VINDYOG
પાણી માટે આપણે પરદેશી કરજ નીચે દબાના ઇએ અને પરદેશી સત્તાના ઓશિંગણ બની નર્મદાનાં પાણી મળવાની ભ્રમણામાં વર્સો વીતાવતા જઈએ તેના કરતાં આપણે આપ પાણી બતાવી પરદેશી સહાય, કરજ, માર્ગદર્શન કે મંજરી વિના આપણા શરીરનો સીનો પાડીને આપણા શ્રમ અને બુદ્ધિ વડે પાણી મેળવીએ એ ધુ ગૌસમ યું. વહેણ અને આપણી અસ્મિતાને જેમ આપનારું નથી !
લોકોએ સામાયિક રીતે માટીથી પરાઇ ગયેલી નદીઓ વગેરે ખોદી તેને ઉંડા બનાવવાં જોઈએ. તેમાંથી નીકળેલી માટી અને રેતી વડે તેમના કાંઠા ઉંચા કરી લેવા જોઇએ તેથી ફરી એ નદીઓ બારેમાસ વહેતી થશે. તેમાંનું પાણી ભૂગર્ભના જળભંડારોમાં ડી દરિયાના પાર્ટીને પાછું ધકેલી દેશે. નર્મદાના બંધ કરતાં વધુ પાણી આ નદીઓ વગેરેમાં સંધરી શકાશે અને આજે ખાલી થઇ ગયેલા તમામ કૂવાઓ ફરી મીઠા પાણીની તરવા લાગશે. પશુઓની બામ હત્યાથી ગુજરાતની સમગ્ર પ્રજાનું અસ્તિત્વ જેખમાયું છે.
વેણીશં પુરારજ વાસુ રજૂઆત : અરવિંદ પારેખ
જાતિ પ્રથા !!
પાના નંબર :
દિનાંક: ૧૧૨૪
| SR No. | 520405 |
| Book Title | Sankalan 05 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Viniyog Parivar |
| Publisher | Viniyog Parivar |
| Publication Year | |
| Total Pages | 35 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Magazine, India_Sankalan, & India |
| File Size | 5 MB |