Sankalan 03

SR No.: 520403
Original Sutra Author: N/A
Author: Viniyog Parivar
Publisher: Viniyog Parivar
Total Pages: 33
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Sankalan, & India
File Size: 5 MB

Page 16

લીમડા અભિયાનઃ અમેરિકાની Fal
VINIZ E
સામો આપણા માટે કલ્પવૃક્ષ સમું છે. ભારત જેનું મૂળ વતન છે, તેવા આ વૃક્ષનો, માનવ-આરોગ્ય! 4 પશુ આરોગ્ય અને કૃષિમાં જંતુનાશક તરીકે ઉપયોગ થતો
આવ્યો છે. વૈદિક કાળથી તે આપણી સંસ્કૃતિનું એક અંગ બની "યું છે. ગૃહિણીઓ અનાજ અને કપડાંની જાળવણી માટે પણ તેનો ઉપયોગ કરે છે. - વિકસતા વિજ્ઞાને તેના અદ્ભુત ગુણનો પરિચય મેળવી લીધો છે. તેમાં રહેલું એઋડિસક્રિટન અને તે જૂથનાં કેટલાંક આલ્કલોરાઈડસ તેની કડવાશ અને તેના જંતુનાશક ગુણ માટે આભારી છે. લીમડાનો ગર્ભનિરોધક તરીકેનો ઉપયોગ સાબિત થઈ ચૂક્યો છે. કૃષિ ક્ષેત્રે ૪૭૦ કિટકોના નિયંત્રણ માટે તે. અસરકારક માલૂમ પડયો છે. અત્યંત સહેલાઈથી ઊછરી જતું આ મજબૂત વૃક્ષ સમગ્ર ભારતમાં જોવા મળે છે. એક અંઘજ. મુજબ ભારતમાં ૮૫ લાખ લીમડાનાં વૃક્ષો છે. લીમડાનો આપણી ખેતીમાં સદીઓથી થનો ઉપયોગ જોઈને સલીમ એહમદ નામના એક અમેરિકી વિજ્ઞાનીએ દશેક વર્ષ પહેલા કહેલું કે અમારે ભારતના ખેડૂતોની કોઠાસૂઝમાંથી હજી ઘણું શીખવાની જરૂર છે, ' આજની આ ભોગવાદી અને નાણાપ્રધાન વ્યવસ્થાનો છે વિકરાળ પંજે હવે આપણા આ પરમ અને પુરાણા મિત્ર પર પડી ચૂક્યો છે. સૃષ્ટિનો સ્વામી બનીને તેના દરેક સર્જનનું ના રૂપાંતર કરવા મથતી બદદાનનમાંથી લીમડો પણ ક્યારાં બચે?
વાત એમ છે કે, લીમડાના જંતુનાશક ગુણ માટે અમેરિકી વિજ્ઞાની રેંબર્ટ (ટૅની) લાર્સન પેટન્ટ (નં. ૩ 1 ૪,૫૫૬,૫૬૨) લઈને ડબલ્યુ.આર ગેસ એન્ડ કું નામની. કે એક બહુરાષ્ટ્રીય કંપનીને વેચી માર્યો છે. આને માટે શરત કરી
છે, ૧,૫૦,૦૦૦ અમેરિકી ડૉલર રોકડા ૫% રોયલ્ટી અને * વિદેશી લાયસન્સની ફીની અડધી રકમ. અમેરિકામાં જ છે કે જેમ્સ લોકે નામના બીજા એક વિજ્ઞાનીએ લીમડા અંગે બીજો | એક પેટન્ટ (નં ૫,૦૪૭,૨૪૨) લીધો છે, જે પણ ઉપરોક્ત કે વિદેશી કંપનીએ ખરીદી લીધો હોવાની શંકા છે. છે; ઉપરોક્ત બહુરાષ્ટ્રીય કંપની માર્ગોસાન-ઓ અને * બાયોનીમ નામે લીમડામાંથી જંતુનાશકો બનાવીને વેચે છે. હવે
ભારત સરકારે તેનાં વધામણાં કર્યો છે અને કર્ણાટકમાં ટસ્કર કે જિલ્લામાં પી. જે. માર્ગો પ્રાઈવેટ લિમિટેડ સાથે સહયોગ કરીને
કપિલ શાહ એક કારખાનું નાનું છે, જે રોજની ૨૦ ટન લીંબોળીની ; નિકાસ કરવા તેની પર પ્રષિા કરશે. કંપનીનો દાવો છે કે લીમડામાંથી જંતુનાશક બનાવતું દુનિયાનું આ સૌ પ્રથમ ધંધાકીય એકમ છે. આપણે જાણીએ છીએ કે આ હડહડતું જુઠ્ઠાણું છે. કારણ કે, આ દેશમાં ઠેરઠેર નાનાં-મોટાં ઉત્પાદકો ' તરા લીમડામાંથી જંતુનાશક આજેય બને છે અને વેચાય પણ
છે (ધન. નીમાર્ક, નીમીન, નીમગાર્ડ/લીંબોળીનું તેલ વગેરે). - કુદરતી સ્ત્રોતો અને તેની કરામતો પર કબજો
જમાવવાનાં આવાં વરવાં ચેડાં સામે જાણીતા પર્યાવરણવિ છે વૈકલ્પિક વિકાસના હિમાયતી અને ચિંતક વંદના શિવાના છે વડપણ હેઠળ એક જબરજસ્ત ઝુંબેશ ઉપાડવામાં આવી છે. આરોગ્ય અને પર્યાવરણ સંબંધી કેટલીક સંસ્થાઓ, ખેડૂત સંગઠનો અને આઝાદી બચાવો આંદોલનનો તેમને ટેકો છે. ઝુંબેશનું નામ પાડવામાં આવ્યું છે - લીમડાઝુંબેશ
(Neem Campaign). " કોઈને થશે. અમેરિકામાં પેટન્ટ થાય તેનો આપણને શો વાંધો? ભલે ને અહીંથી લીંબોળીની નિકાસ થાય અને આપણને વિદેશી હૂંડિયામણ મળતું, પણ વાત એવી સરળ ' નથી. ઉકેલ દરખાસ્તો સંસદના મેજ ઉપર આવીને પડી છે. - ભારત સરકાર પર તેને સ્વીકારવા દબાણો થઈ રહ્યાં છે. દરખાસ્તો સ્વીકારાવીને અમેરિકા જેવા વિકસિત દેશો આપણી આવી અનેક સંપત્તિઓને હડપ કરશે અને તેમના પેટન્ટના ફાયદા આપણે ત્યાં પણ લાગુ પડાવવા ડંગોરા દેખાડશે. એક વાર ડકેલ દરખાસ્તો માટે કાંડા કાપી આપ્યા પછી ભારત સરકારના સાર્વભૌમત્વ પર મોટો ખતરો પેદા થશે. તે લીમડ ઝુંબેશનું કહેવું છે કે, આ રીતે ત્રીજા વિશ્વના કે લોકોના સદીઓ પુરાણા અનુભવસિદ્ધ અને કોઠાસૂઝજન્ય
શાનની ચોરી કરવામાં આવે છે. આ સંપત્તિ પર કુઠારાઘાત કે કરવામાં આવે છે અને સાથોસાથ ત્રીજા વિશ્વના દેશોની જૈવિક વિવિધતા પર કાબૂ મેળવવામાં આવે છે, જે હરગિજ ચલાવી લેવું ન જોઈએ. વળી, ઉકેલ દરખાસ્તો જેવા માળખાં રચી આવી ઉઘાડી લૂંટ માટે આંતરરાષ્ટ્રીય ક્ષેત્રે પ્રયદાકીય બહાલી, મેળવી લઈને ત્રીજા વિશ્વના લોકોને નિ:સહાય કરી મૂકવામાં
આવે છે. - હકીકતમાં લીમડો અને તેના જેવાં અનેક વૃક્ષો, પશુ “પતા, સૂક્ષ્મ જીવા વગર કુદરત
પક્ષી, સૂક્ષ્મ જીવો વગરે કુદરતનાં સર્જન છે. તેની પર કોઈ તે વ્યક્તિ પેટન્ટ ન ભોગવી શકે. આપણે ખેડૂત, વૃક્ષપ્રેમી,
પર્યાવરણપ્રેમી, આપણાં સાંસ્કૃતિક મૂલ્યોના પ્રશંસક અને એક કે સ્વમાની અદના નાગરિક તરીકે આ ખેલ જોયા કરશું? કે આ અંગે રાષ્ટ્રીય અને આંતરરાષ્ટ્રીય કક્ષાએ રજૂઆત કરતાં વ્યક્તિ-સંગઠનોને આપણો નૈતિક ટેકો જાહેર કરીશું? આજે નહીં જાગીએ તો સમય એવો આવશે કે ન તો આપણે ઘેર બેઠાં લીંબોળીનું તેલ કાઢી શકીશું કે ન તો તેનો ખોળ ખેતરમાં વાપરી શકીશું. દુશમનને ઊગતો ડામો. ગુજરાતમાંથી ઠેરઠેર આ અંગે ઝુંબેશ ચાલે અને નીચેના લખાણ સાથે વધુમાં વધુ સહીઓ એકત્રિત કરી Neem Compign; A-60 (Second Floor), Hauz Khas, New!
Delhi-110016 સરનામે મોકલી આપી લીમડા પ્રત્યેનું ' ' આપણું ઋણ અદા કરીએ. : “નામ અભિયાન કો હમ અપના નૈતિક સમર્થન પ્રદાન, કરતે હુએ માગ કરતે હૈ કિ.
(1) રોબર્ટ લાર્સન ઔર જેમ્સ લોક કો દિયે ગયે. અમરિકી પેટન્ટ વાપસ લિએ જાય.
(૨) અમરિકી પેટન્ટ કન્નોં કા ભારત સરકાર એવે નીસરી દુનિયા કે અન્ય દેશ સંપૂર્ણ અસ્વીકાર કરેં. : . (૩) ગેટ કરાર ઔર બૌદ્ધિક સંપદા પર વ્યાપારી અધિકાર જમાને કી ડકેલ દરખાસ્ત કા અસ્વીકાર કરેં ,
() જૈવ-વૈવિધ્ય કે સંરક્ષણ સંબંધી હુએ વૈશ્વિક કરાર અસરકારક અર્વધટન એવું અમલીકરણ કો આગ્રહ રખ કર તીસરી દુનિયા કે જૈવ વૈવિધ્ય તથા તવિષયક જ્ઞાન છે. સંરક્ષણ કરે.
(ભૂમિપત્રના સૌજન્યથી
(આ અભિયાનમાં સામેલ થવા ઈચ્છુકો વિશેષ માહિતી માટે મહજનમ્ ૫૧૦, પ્રસાદ ચેમ્બર, ઓપેરા હાઉસ, મુંબઈ-૪. લેન:૩૬૧૦૨૧૮ પર સંપર્ક સાધી શકે)..