Page Text
________________
ઉમદા પશુધનની કતલ પગ ૫૨ પર કુહાડા સમાન
જરાત સરકારે પર્યુષણના પવિત્ર મહાપર્વ દરમિયાન જીવદયાના ઉમદા સિધ્ધાંતને વળગીને સંપૂર્ણ પર્વમાં ચજ્યભરમાં કતલખાના બંધ રાખવાનો આદેશ આપ્યો છે. આ નિર્ણય હિંદુ ધર્મના ઉંડા સિધ્ધાંતો અને ઉંચા આદા સાથે સુસંગત છે. એ માત્ર એક રાજકીય સ્ટન્ટ નથી બલકે પ્રજાની માંગનો સ્વીકાર છે, માનવીના સાદનો પ્રતિસાદ છે. મહારાષ્ટ્રમાં પણ એ જ રીતે પર્યુષણના મહાપર્વ દરમિયાન કતલખાનાઓ બંધ રાખવાની માંગણી
ગુ
ઉઠી હતી..
કતલખાનાઓ બંધ કરવા પાછળનો આશય લઘુમતી કોમો પર બહુમતી કોમનું દબાણ કે અણઘટતું વર્ચસ્વ નથી. આરોગ્ય, આર્થિક પરિસ્થિતિ, દેશની ખેતીની પ્રથા તે સઘળા સાથે પશુધન વધુ ઉપર નિષેધ મુકવાની વાત રહેલી છે. ધર્મની દ્રષ્ટીએ ગામાના અને પશુધન પવિત્ર ગણાય છે. આચાર્ય શ્રી. વિનોબાજીએ કટોકટીના સમય દરમિયાન ગાવધ ઉપર નિષેધ મુકવાની માંગણી કરી હતી અને જો તેમ ન કરાય તો આમરણ ઉપવાસ ઉપર જ્વાનો નિર્ણય જાહેર કર્યો હતો. સરકારે એમની માંગ મંજૂર રાખી હતી, પરંતુ રાજકીય રમત રમી જઈને માત્ર ગાયોની કતલ ઉપર જે પ્રતિબંધ મુકવામાં આવ્યો હતો. પરિણામ એ આવ્યું કે હજારોની સંખ્યામાં ભેંસો, બળદો અને વાછરડાની કના ચાલુ જ રહી. જીવદમાના હિમાયતીઓ લઘુમતીઓના આહારની આદતો બળજબરીથી બદલાવવા માંગતા નથી. તેમનો વિરોધ એ છે કે માંસાહારીઓને ખોરાક માટે જોઈએ તેના કરતાં અનેક પ્રમાણમાં વધુ પશુધનની કતલ થાય છે. આ માંસની નિકાસ દરરોજ્ના હજારો ટનના હિસાબે કરવામાં આવે છે. પશુ હત્યાના વિરોધીઓ વાજબી રીતે દલીલ કરે છે કે આ પિશાચી નિકાસ બિનજરૂરી છે એટલું જ નહીં પરંતુ આર્થિક દ્રષ્ટિએ અને ખેતીવાડી માટે એક યસ્થાન સમાન છે. ભારતનું ગ્રામીણ અર્થતંત્ર આપણા પશુધન સાથે નિકટનો સંબંધ ધરાવે છે. પ્રત્યેક બે ભારતવાસીઓ માટે એક ગાય - ભેંસ કે બળદ હોય છે જેતેની ખાધ - ખોરાકી - ખેતી ખાતર વગેરે ચીજો પૂરી પાડે છે. મહાત્મા ગાંધીએ આ બાબત ઉપર ઘણો ભાર મુક્યો હતો. ધર્મની દ્રષ્ટિએ, અર્થશાસ્ત્રની દ્રષ્ટિએ અને ખેતીવાડીની જરૂરીયાત જોતા પશુધનની જાળવણી ભારતની પ્રજા માટે જીવનદોરસમાન છે. પશુધનની કતલ આપણા માટે એક ચષ્ટ્રીય આત્મહત્યા સમાન છે. આપણા પગ ઉપર જ જાતે કુહાડો મારવા સમાન છે.
છે
-
એક સામાન્ય દાખલો અત્રે અસ્થાને નહીં ગણાય. આજે રાસાયણિક ખાતરનો ઉપયોગ અનિવાર્યબની રહ્યો છે. વાસ્તવમાં તેનો ઉપયોગ લાંબાગાળે આપણી જમીનને સત્વહીન બનાવનારો પુરવાર થશે. પશ્ચિમના દેશોએ આ પાઠ અનેક દસકાઓ પછી શીખ્યા છે. જ્યારે આપણે રાસાયણિક ખાતર પાછળ આંધળી દોટ મુકી રહ્યા છીએ, એટલું જ નહીં પરંતુ કુદરતી ખાતર જે પશુધન દૂચ આપણને ઘરઆંગણે જ મળી શકે છે, તેને આપણે લાખોની સંખ્યામાં પશુઓની કતલ કરીને બરબાદ કરી રહ્યા છીએ. આ એક સરાસર મુર્ખાઈ છે. રાષ્ટ્રીય ધોરણે, ખુલ્લી આંખે બરબાદીનો માર્ગ અપનાવવા સમાન છે. ગાવધ સામેનો વિરોધ હિંદુ - મુસ્લિમો કે પછી માંસાહારી અને શાકાહારીઓ વચ્ચેનો ગરાહ નથી. સઘળા ભારતવાસીઓ આ મહાન દેશની કુળદ્રુપ જમીન ઉપર તેના કિંમતી પશુધન સાથે પોતપોતાના ચૈતરીવાજો જાળવીને સંપ અને એખલાસપૂર્વક કેમ જીવી શકે તે શીખવાની આપણને જરૂર છે. આર્થિક હીત ધરાવનારા સ્વાર્થી જુથો, પશુધનને અને કતલખાનાઓને માત્ર પોતાની કમાણીનો એક માર્ગ જ ગણે છે. આ પ્રશ્નને સમગ્ર રીતે તપાસવાની જરૂર છે, જો દેશમાં પશુધનની જાળવણી કરવામાં આવશે તો ખાતર અને ખેતીમાં તે
અમૂલ્ય ભાગ ભજ્વશે.
આજે ભારત એટલી આર્થિક તાકાત નથી ધરાવતું કે દેશના ચાર લાખ ગામો અને તેના વિશાળ ખેતીના પ્રદેશોમાં લાખો ટ્રેકટરો ગોઠવી શકે અને તે ટ્રેકટરોને ચલાવવા માટે કરોડો બલકે અબજો રૂપિયાનું પેટ્રોલ ખરીદી શકે. આધુનિક યંત્રો સામે આપણો વિરોધ નથી. પરંતુ તે ખરીદવા માટે આપણી પાસે નાણા નથી, તે ચલાવવા માટે આપણે પેટ્રોલ ખરીદી શકતા નથી ત્યારે ખેતીની બન્ને પધ્ધતિઓ એક સાથે જાળવવી રહી અને તેના માટે પશુધનની જાળવણી અને તન આવશ્યક બલકે અનિવાર્ય છે,
માંસની નિકાસ કરનારાઓ અને તેની સાથે સામેલ થયેલા સત્તાવાળાઓ એવી હૈયાધારણ આપે છે કે ગામની કતલ થશે નહીં. તંદુરસ્ત પશુનો વધ કરવામાં આવશે નહીં. પરંતુ હકીકતમાં હજારોની સંખ્યામાં ભેંસો, જે વસુકી બની નથી, બળદો જે ખેતી માટે તંદુરસ્ત અને હૃષ્ટપુષ્ટ છે, અને નિર્દોષ વાછરડા જે તંદુરસ્ત છે તેની કતલ કોઈપણ પ્રકારની રોકટોક વિના ચાલુ જ છે. આ કતલ દેશના માંસાહારીઓ માટે ખોરાક પુરો પાડવા માટે નહીં પરંતુ પશુઓના હાડ-માંસ અને !કતમાંથી પૈસા કમાવા માટે જ થાય છે. જીવદયાના હિમાયતીઓનો વિરોધ આની સામે જ છે અને આ વિરોધ દરેક રીતે વાખ્ખી છે.
[VINIYOG
આ હતી સત્તાવાર કતલખાનાઓની વાત. પરંતુ કહેવાની જરૂર નથી કે બિનસત્તાવાર કતલખાનાઓ દરેક શહેરની અનેક ગલીઓમાં ચાલી જ રહ્યા છે અને તેની સામે વિરોધ કરનારાઓને પોતાના જીવની આહૂતિ આપવી પડે છે. અમદાવાદમાં તાજેતરમાં શ્રીમતી ગીતાબેન ચૅભિમાની થયેલી હત્યા એ આનું નાજુ જ ઉદાહરણ છે. કમનસીબી એ છે કે આવા સમાજ્ઞેવકો અને જીવદયાના હિમાયતીઓ પોતાના ઊંચા આદર્શીને આધારે ભારે જોખમો ખેડી ગોવધ સામે વિરોધ કરે છે. આ વિરોધ કોઈપણ લઘુમતી કોમ વિરુધ્ધ નથી, તેના ધર્મ કે ખાધાખોરાકીની આદતો છોડાવવા માટે નથી. પરંતુ સમગ્ર રીતે દેશની આર્થિક અને ખેતીવાડિની આબાદી થાય અને કોમ કોમ વચ્ચે સમાધાન અને સમજૂતિથી જિન્દગી જીવવામાં આવે તે જ આશ્મી આ વિરોધ કરતો હોય છે. તેને વિકૃત સ્વરૂપ આપી લઘુમતી કોમ ઉપર દબાણ લાવવામાં આવે છે. તેમની ધાર્મિક માન્યતાઓ બદલાવવાના પ્રયાસરૂપ આ વિરોધ છે તેમ જણાવી હિંસાનો આશરો લેવાય છે. બહુમતી કોમની સહનશીલતા અને ઉદારતા છે કે આટલું બધુ થવા છતાં તે સમાધાન અને સમજૂતિના માર્ગને વળગી રહી છે, અને પોતાની પ્રવૃત્તિને શાંતિમય રીતે આગળ ધપાવે છે.
છેલ્લા લાંબા સમયથી દેશની વિવિધ સેવાભાવી સંસ્થાઓ અને જીવદયા પ્રેમીઓ તા ગાવંશ હત્યા પર પ્રતિબંધ મુકવા માટે આંદોલન ચલાવવામાં આવી રહ્યુ છે. પરંતુ સરકાર સ્તરે આ સામે રાજકારણ રમાતું જોવામાં આવે છે. કેન્દ્ર સરકાર સમક્ષ જ્યારે આ અંગે રજુઆતો કરવામાં આવે છે ત્યારે રાજ્ય સરકાર હસ્તક આ બાબત છે તેમ કહી મામલો રાજ્ય સરકાર ઉપર ઢોળી દેવાય છે. વાસ્તવિકતા એ છે કે પશુઓના માંસની અને અન્ય ચીજોની નિકાસ દ્વા સરકારને વિદેશી હૂંડિયામણની જે અઢળક આવક થાય છે તેની લાલચ આ પ્રકારના પ્રતિબંધની આડે આવે છે.
હાલમાં સરકાર દ્વરા દેશના આદ્યોગિક ક્ષેત્રે છૂટછાટભરી નીતિ આપનાવવામાં આવી રહી છે. આ નવી નીતિને કારણે વિદેશના મોટા ઔદ્યોગિક ગૃહો માટે ભારતના દરવાજા ખુલ્લા મુકી દેવાયા છે. આમ થતાં વિદેશોમાં કારખાનાઓમાં મોટા પાયે માંસને તૈયાર કરી બજારમાં મુકના કોઈ મોટા ઉદ્યોગના આપણા દેશમાં આગમનની શક્યતા નકારી શકાય નહીં. જો આમ થશે તો જેણે વિશ્વને અહિંસાનો મંત્ર આપ્યો છે તેવા ભારત જેવા દેશમાં, દેવનાર જેવા કેટલા
કતલખાના સ્થપાશે તેની કલ્પના જ કરવી રહી.
આગ્રહ રાખનારાઓની સાથે એવી દલીલ કરવામાં આવે છે કે માંસાહારીઓને પશુઓની કતલનો વિરોધ કરનારાઓ અને કતલખાના બંધ કરાવવાનો ચોખ્ખુ માસ પૂરું પાડવા માટે સરકારી કતલખાનાઓ ચલાવાય છે. આ દેશના નાગરિકની સુખાકારી જાળવવાની જ્વાબદારી સરકારની છે અને તે માટે કતલખાનાઓ ચલાવાના હોય તો બરાબર છે પરંતુ આવા કતલખાનાઓમાં પણ સરકારના નિયમોનો છડેચોક ભંગ થતો હોય તો તે કતલખાના શા માટે ચાલુ રહેવા જોઈએ ? તંદુરસ્ત પશુઓની કતલ નહીં કરવાના નિયમોનો છડેચોક ભંગ થાય છે અને તેના સચિત્ર અહેવાલો અખબારોમાં પ્રસિધ્ધ થઈ ચુક્યા છે. જરૂરી છે તેના કરતાં અનેકગણા વધુ પશુધનની કતલ થાય છે તેને કોણ અટકાવશે?
બને તેવી આશા રાખીએ.
જીવદયા પ્રેમીઓની ધીરજ અને સહનશીલતા ખુટી જાય તે પહેલા જ સરકારી તંત્ર જાગે અને આપણા નેતાઓ આ દિશામાં તુરત જ પગલા લેવા સક્રિય જેહાન દારૂવાલા
મુંબઈ સમાચાર બુધવાર, તા. ૧૫-૯-૧૯૯૩
| SR No. | 520403 |
| Book Title | Sankalan 03 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Viniyog Parivar |
| Publisher | Viniyog Parivar |
| Publication Year | |
| Total Pages | 33 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Magazine, India_Sankalan, & India |
| File Size | 5 MB |