________________
-
--
-
**
જૈન દર્શન-તુલનાત્મક દૃષ્ટિએ જ
[ ૭] પાડે છે. આ ઉપરથી જેનો ઈશ્વરત્વને માનતા જ નથી–એ સિદ્ધ કરવું કે એમ કહેવું તે ભ્રમમૂલક છે. લાલા લજપતરાયે પણ આવી જ એક ભૂલ “ભારત ધર્મક ઇતિહાસ ” નામના એક હિંદી પુસ્તકમાં કરેલ છે. દરેક આત્મા સજ્ઞાન અને સદાચરણથી ઈશ્વરત્વ પ્રાપ્ત કરે છે, સ્વયં ઈશ્વર બને છે-એ માન્યતા જૈન દર્શન સ્વીકારે છે અને તેવા મુક્તાત્માને ઈશ્વર માની બાહ્ય તથા આંતર પૂજા-ભકિત કરે છે. જેના ચાવીશ તીર્થકર પહેલાં આપણુ જેવા સામાન્ય મનુષ્યો હતા. બેધિસવ જેમ દશ પારમિતાઓનો પ્રથમના અનેક જન્મોમાં અહિંસા, સત્ય, પ્રજ્ઞા વગેરેનું ઉચ્ચ ઉચ્ચ કોટિએ પાલન કરતાં કરતાં આશ્ચર્યજનક રીતે અવતરી મહાપુરુષરૂપે જમ્યા તેમજ દ્વાદશાંગીના પ્રકટન દ્વારા “સવી છવ કરૂં શાસનરસી”—એ ભાવના, આચારમાં–ભૂલ સ્વરૂપમાં મૂકવા માટે મૈત્રી, પ્રદ, કારુણ્ય અને માધ્યથ્યાદિ ભાવનાઓ દ્વારા શ્રી મહાવીર પ્રભુએ પ્રાણીઓને ઉદ્ધાર કર્યો અને પોતે આત્મબળથી અને પુરૂષાર્થથી જ મુક્તાત્મા બન્યા-મુક્તિ પામ્યા.
રા. ૨. કનૈયાલાલ માણેકલાલ મુનશીએ પાટણની પ્રભુતા, ગુજરાતને નાથ અને રાજાધિરાજ નામની નવલકથાઓમાં ફ્રેન્ચ નવલકથાકારેને અનુસરે કલ્પનાઓ ઉપજાવી, જૈન દર્શનના ઐતિહાસિક પાત્રો શ્રીમદ્ હેમચંદ્રાચાર્ય તથા આમ્રભ વગેરેને જૈનદર્શનમાં નિવેદન કરેલા દ્રષ્ટિબિંદુથી જુદા જ સ્વરૂપે કપી, મિશ્રિત કરવામાં જૈન સમાજની લાગણી દુખાવેલ છે. તે રા. રા. મુનશીએ તે તે પાત્રોનું સ્વરૂપમાત્ર કલ્પનાથી ઘડી કાઢેલું છે કે કોઈ પ્રાચીન ગ્રંથના અવતરણરૂપે છે તે તેમણે પ્રકાશમાં લાવી ઐતિહાસિક સત્ય હકીકત પુરવાર કરવી જોઈએ, અને જૈનોની દુભાયેલી લાગણીને શાંત પાડવી જોઈએ. કેમકે જેને કોઈપણ સમર્થ આચાર્યને સ્વકલ્પના અનુસાર તેમના ધર્મશાસ્ત્રના ફરમાનથી વિરૂદ્ધ રાજખટપટી ચીતરવા એ કઈ દર્શનની માન્યતા વચ્ચે સીધે હાથ નાંખવા જેવું અનુચિત છે. એ કહેવું પ્રસ્તુત સમયે અનુચિત નથી, કે આધુનિક ગુજરાતના ઇતિહાસને મજબુત રીતે ટકાવનાર જૈન ગ્રંથ, જૈનાચાર્યો અને કુમારપાળ જેવા રાજાઓ છે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
