________________
फेब्रुअरी २०११
नानादेशदेशी भाषामय
श्री विजयचिन्तामणि पार्श्वनाथजिन स्तोत्र
७९
सं. उपा. भुवनचन्द्र
भुज (कच्छ)ना एक जिनालयने अनुलक्षीने रचवामां आवेली आ कृति काव्यरस, भाषा, इतिहास अने विशेषतः कच्छदेशनी चारसो वर्ष पूर्वेनी स्थितिना चित्रणनी दृष्टिए विशिष्ट छे. तपागच्छना प्रसिद्ध आचार्य श्री विजयहीरसूरिना प्रशिष्य उपाध्याय श्री विवेकहर्षगणीए कच्छमां विचरण करेलुं. कच्छना महाराओ (महाराजा) श्री भारमल्ल तेमना परिचयथी बहु प्रभावित था हता अने एमनी प्रेरणाथी भुजमां राजविहार नामे देरासर तेमणे बंधाव्युं हतुं. राओ भारमल्लजीना भाई पचाणजी खाखर गामना धणी हता, तेओ पण विवेकहर्षगणीना समागमथी प्रभावित थया. खाखरना जैनोए शत्रुंजयावतार श्री आदिनाथ प्रभुनुं देरासर बंधाव्युं अने तेमां श्री विवेकहर्ष गणीने हस्ते प्रतिष्ठा करावी. आ बधी विगतो भुजना अने खाखरना देरासरोमां लागेला विस्तृत शिलालेखोमां अंकित छे. आ बे स्थळोने सांकळती प्रस्तुत रचना आ घटनाओनी साक्षी पूरनारी स्वतन्त्र दस्तावेजी सामग्री लेखे पण महत्त्व धरावे छे.
भुजमां आदीश्वरजीनुं जिनालय आजे पण विद्यमान छे. तेना शिलालेखमां प्रतिष्ठावर्ष वि.सं. १६२८ आपेल छे. मोटी खाखरना शिलालेखमां भुजना 'रायविहार'नो उल्लेख छे अने ते आदीश्वरप्रभुनुं जिनालय हतुं तेवो उल्लेख छे, परंतु प्रस्तुत रचनामां तो राओ भारमल्ले विजयचिन्तामणि पार्श्वनाथनुं जिनालय बंधाव्युं हतुं एवो स्पष्ट निर्देश छे. राओ भारमल्ले बे देरासर नथी ज बंधाव्यां तेथी एक गूंच सर्जाय छे खरी.
भुजना शिलालेखमां चौमुख प्रतिमानो उल्लेख नथी, परन्तु त्रण बिम्बनो उल्लेख छे मां एक बिम्ब चिन्तामणि पार्श्वनाथनुं हतुं. प्रस्तुत स्तवनमां
-
चौमुखनो उल्लेख कई रीते थयो ए एक कोयडो छे. चौमुखनो उल्लेख सरतचूकथी थयो होय अने चिन्तामणि पार्श्वनाथने मुख्य मूळनायक मानी लेवामां आव्या होय एवी एक शक्यता छे.