________________
अनुसन्धान - ५३ श्रीहेमचन्द्राचार्यविशेषांक भाग - १
कविए अहीं हाथीओने एकबीजानी अरधा गज जेटला नजीक पहोंची आथडी पडता, गिरिशिखरोने खडी पडता, स्त्रीओनां मस्तक परनी ऊतरडोने वण-त्रेवडे पडी जती अने चन्द्र- सूरजने लडथडी जता आलेख्यां छे. नेमिना बळप्रयोगने हास्यथी रसित करीने कविए केवो चित्रित कर्यो छे ! ओमांये वळी, 'गज अध-गज' के 'विण त्रेवडि ऊत्रेवडि पडए' जेवा पंक्तिखण्डोमां यमकप्रयोग तो खरो ज.
७०
कृष्ण ज्यारे नेमिना हाथने वाळवा गया त्यारे नेमिए हाथ उपर कृष्णने बेसाडीने झुलावी दीधा. कृष्णने थयुं के आवा बळया नेमि स्त्रीविहोणा शा माटे ? नेमिने परणावीने एमनां मातापिताने प्रसन्न करवाना विचारथी कृष्णे अन्तःपुरनी राणीओने नेमिने पटाववा मोकली. विविध दृष्टान्तो द्वारा, नर्ममर्मयुक्त वाणी उच्चारीने, हसीमजाक करीने राणीओ नेमिने लग्न माटे पटावे छे. जुओ
'तुह्मि जाणउ झाझी जेठाणी, अम्ह घरि नारि हुसिइ देराणी, पाय पडंतां अति दुःख आवइ, किसिउं तेणि परिणतुं न भावइ ?' ( १/५१ )
[= परणीने आवनारी नारीए देराणी बनीने घणी जेठाणीओने चरणे नमवानुं श्रमकारक थशे माटे तमने शुं परणवुं नथी गमतुं ?]
प्रत्युत्तरमां नेमि दाम्पत्यजीवननी मुसीबतो अने पत्नी द्वारा पतिने थती परेशानीनुं विस्तारथी वर्णन करे छे, एमां घरसंसारनी कटु वास्तविकतानुं चित्र प्रतिबिम्बित थयुं छे. पत्नीनी रोजिंदी मागणीओ अने असन्तोषने कवि आ रीते व्यक्त करे छे
'किम खासिउ लूखउं, सहू को भूखिउं, नहीं सालणउं सराख, धरि तेल ते नीठउं, मिरी न मीठउं, वानां जोईइ लाख. ' (१/६४)
'हुं सदा अणूरी, एक न पूरी तई पुहचाडी आस, इम ऊठइ हूंकी रे रे सुखी, तुझ - सिउं सिउ घरवास ?' ( १/६८ )
कृष्णनी राणीओनो वळतो उत्तर ए छे के जेम अकुलीन स्त्रीओ होय छे तेम सीता सरखी कुलीन स्त्रीओ पण होय छे, जे पतिसुखे सुखी ने
