________________
अनुसन्धान-५३ श्रीहेमचन्द्राचार्यविशेषांक भाग-१
भणियहिं । बादरु जीव निरापराधु न हणउं । न हणावउं । ति जीव किसा भणियहिं । ति पुण अनेक-विध हुयहिं । इह ते पंच-विधु अधिकारु । ए केंद्रिय । बे-इंद्रिय । त्रंद्रिय । चउरिद्रिय । पंचेंद्रिय ॥ जि एकेंद्रिय ति द्विविध। सूक्ष्म बादर । सूक्ष्म बादर पृथिव्यादिक । द्वींद्रियादिक संकल्पज । निरापराध न हणउं । न हणा [पत्र ३२१ क] वउं । आरंभ जु सापराधु सु मोकलउ। एहु पहिलउं अणुव्रतु ॥ पांच प्रकार बादरु झूठउं न बोलउं । कन्यागो-भूमि-विखइ । न्यासापहारु न करउं । कूडी साखि न दियउं । एहु बीजउं अणुव्रतु ॥ सचित्तु अचित्तु धनु धान्यु । द्विपदु । चतुष्पदु । कुपितु । चोरंकारकारिउं । राजा-निग्रह-हेतु पराहउं न हरउं न हरावउं । एह त्रीजउ अणुव्रतु ।। चउथउं अणुव्रतु मैथुनासेवनु । सु देव-माणुस-तिर्यंच-संबंधियउं हुयइ । द्विविध त्रिविध भांगइ । देव-सउं एक-विधु । त्रिविधु तिर्यंच-सउं । एकविधु द्विविधु मनुष्य-सउं । स्त्री पर-पुरुष-परिहारु करइ । पुरुष हुंता सदार-संतोसु । परदार-वर्जकु । एहु [पत्र ३२१ ख] चउथउं अणुव्रतु ॥ धनु धान्यु खेत्रु रूप्यु । सोनउं । द्विपदु । चतुष्पदु । अपदु । कुपितु । एहु नव-विधु परिग्रहु । इच्छापरिमाणु कीजइ । एहु पांचमउं अणुव्रतु ॥ दस दिसि । च्यारि दिसि च्यारि विदिसि । एकु ऊर्बु । एकु अधु । ईह गमण-परिमाणु कीजइ । एउ पहिलउं गुणवतु । उवभोग-परिभोग-व्रतु द्विविधु । भोजन-तु । कर्म-तु । जु भोजनतु सु द्विविधु । भोगु एक-वारउ प जियइ । तंबोलु । विलेवणु । फूलु फलु । आहारु । तं भोगु । भुवन-वलय-वस्त्रादि-आभरण उपभोगु । कर्म-तु । पनरह कर्मादान इंगालादिक ॥ "पुट्ठो केणावि गुरू" इत्यादि गाथा २० ॥
___ताह प्रमाणु निषेधु कीजइ । एउ बीजउं गुणवतु ॥ अनर्थ दंडु [पत्र ३२२ क] चतुविधु । अपध्यानाचरितु । प्रमादाचरितु । हिंसा-प्रदानु । पापोपदेशु । एउ त्रीजउं गुणवतु ॥ सामायिकु समइ भावि सावद्य-योग परिहरियहि ॥
सम-भावो सामइयं सम-तिण-मणि-लिट्ठ-सत्तु-मित्ताणं ।
वट्टइ सम-भावेणं सो पावइ सासयं ठाणं ॥१॥ एउ पहिलउं शिक्षाव्रतु ॥ देसावगासिउ किसउं भणियइ । पूर्व-गृहीत सर्व ही व्रत संक्षेपु कीजइ । एउ बीजउं शिक्षाव्रतु ॥ आहार, देह-सक्कार, बंभ, वावारनिवृत्ति कीजइ । सुभउ भावु पोसियइ ।।