Jain Prakrit Katha Lekhakancha Stree Vishayak Drushtikon

SR No.: 212298
Original Sutra Author: N/A
Author: Nalini Joshi
Publisher: Nalini Joshi
Publication Year: 2013
Total Pages: 16
Language: Marathi
Classification: Article & 0_not_categorized
File Size: 158 KB

Page 3

पात्रे सर्व धर्म-वर्णांची दिसून येतात. आर्थिक दृष्टीने अति-समृद्ध-संपन्न स्तरापासून दास-दासींपर्यंत सर्वांचे चित्रण तो. स्त्री-पात्र-विरहित कथा जवळजवळ नगण्य आहेत. सुमारे एक-तृतीयांश कथांची शीर्षके स्त्रियांच्या नावांवरून दिलेली आहेत.
कथांच्या ओघात लेखकांनी पात्रांच्या तोंडून कोठेही अवास्तव एकांगी स्त्री-निंदा अथवा अतिरिक्त स्तुती केलेली दिसत नाही. पुरुषांच्या अंगी जसे सद्गुण-दुर्गुण असतात त्याच प्रमाणात ते स्त्रियांच्याही अंगी असतात - ह्या गृहीतकावर या कथा उभारलेल्या आहेत.
कथांची सर्वतलस्पर्शिता आणि वैविध्य, सहा खंडात मराठीत अनुवादित केलेल्या पुस्तकांच्या आधारे येथे दिले आहे. त्यातील पहिला क्रमांक खंडाचा असून, दुसरा पृष्ठ क्रमांक आहे.
१.१९ या कथेत गैरव्यवहाराने अमाप संपत्ती मिळवणारा नागदत्त आणि त्याची पत्नी शीलवती आहे. १.२५ मध्ये फक्त घरात शूरपणा करणाऱ्या सोनाराला धडा शिकवणारी पत्नी यशोमती आहे.
१.३३ मध्ये विरक्त पतीला अकारण संसारात गुंतवल्याबद्दल हळहळणारी व नंतर चूक दुरुस्त करणारी पत्नी
आहे.
१.४१ मधील विद्याधराचा कर्मसिद्धांतावर विश्वास आहे तर विद्याधरी दयाळू, भावनाशील आहे. १.४८ मध्ये धारिणी देवीचे अकाल-मेघाचे डोहाळे पुरविणारा सावत्र पुत्र 'अभयकुमार' आहे. १.५७ मध्ये देवशर्मा ब्राह्मणाची पत्नी त्यास चौर्यकलेचा वापर करून पैसा मिळविण्यास सांगते आहे. १.६६ मध्ये माहेरी धार्मिकता आणि सासरी धर्माविषयी अनास्था असलेल्या शीलवतीची चातुर्यकथा आहे. १.७१ तसेच २.५६ मध्ये कष्ट करून झोपडीत रहाणाऱ्या एकट्या वृद्धा आहेत. पहिली चलाख आहे तर दुसरी
स्वार्थी.
१.९६ मध्ये धूर्त नर्तिकेच्या गर्वहरणाची कथा येते.
१.१०० मध्ये ‘खरमुखी' नावाला शोभेल अशी फाटक्या तोंडाची ब्राह्मणी आहे.
१.१०४ मध्ये विजय क्षत्रियाच्या सुमती कन्येच्या समस्यापूर्ण विवाहाची कथा येते.
१.१०८ या मिश्किल कथेत राणीची बालमैत्रीण असलेल्या कुंभारणीच्या गाढवाचे पिल्लू मरण्याचा वृत्तांत आहे. १.११६ मध्ये तीन जावयांचे भिन्न स्वभाव ओळखून तीन मुलींना वागण्याच्या तीन तऱ्हाचा उपदेश देणारी चतुर ब्राह्मणी आहे.
१. १४४ मध्ये धूर्त अत्तरविक्याची साधीभोळी पत्नी आहे.
२.५ मध्ये जैन धर्मात कुशल असलेली ब्राह्मणपत्नी आहे. २.२५ मध्ये
वृद्ध, निपुत्रिक, गरीब ब्राह्मणाची कुटिल, कंजूष पत्नी आहे.
२.४९ मध्ये गावातल्या भांडणतंट्यांना कंटाळून गाव बदलायला तयार झालेली गृहिणी आहे. २.६६ मध्ये विणकराची मुलगी कालिंदी आणि राजकन्या मदनमंजिरीची बोधक कथा आहे. २.७५ मध्ये एका धनिकाच्या आवडत्या - नावडत्या दोन पत्नींची खुसखुशीत कथा आहे.
२.१२१ मध्ये दोनच जागा असलेल्या यांत्रिक विमानात तिघांनी बसण्याचा हटवादीपणा करणारी - परिणाम भोगणारी राणी आहे.
२.१३७ मध्ये राजकन्या अणुल्लिकेच्या अपहरणाचा वृत्तांत आहे.
२.१४६ मध्ये जैन कर्मसिद्धांतावर विश्वास असणारी, पित्याला खडे बोल सुनावणारी मदनासुंदरी आहे.
३.१६ मधील शेतकऱ्याची हट्टी, गर्विष्ठ कन्या स्वत:च स्वत:साठी वरसंशोधन करायला बाहेर पडली आहे. ३.१९ मध्ये पारसिक अश्वाधिपतीची देखणी, बुद्धिमान कन्या आहे.
३.२६ मध्ये व्यापाऱ्याकडून फसवणूक झालेली साधीभोळी गवळण आहे.
३.३९ मध्ये रिपुमर्दन राजाची हट्टी, रागीट कन्या 'भावना' आहे.