Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
हयात
www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
[ ६५ ]
-दार, वि. ( अ. +फा. ) लज्जाशील । बे, वि. ( फ्रा. + अ . ) निर्लज्ज । बेहयाई, सं. स्त्री. निर्लज्जता । हयात, सं. स्त्री. ( अ ) जीवनं प्राणधारणम् । हर), सं. पुं. ( सं .) शिवः, महादेवः २. अग्निः ३. भाजकः, छेदः, हार : ( गणित ) । वि. ( सं . ) हारक, मोपक २. नाशक, अंतक ३. मारक, घातक ४. वाहक, प्रापक - गिरि, सं. पुं. ( सं . ) कैलासः । -द्वार, सं. पुं., दे. 'हरिद्वार' |
- भजन, सं. पुं. ( सं . न . ) हरजप:, ईशभक्तिः (स्त्री.) ।
हर र वि. ( फा . ) प्रति, अनु, सर्व, दे. 'प्रति' । -एक, वि. तथा क्रि. वि., दे. 'प्रत्येक' । - कोई, सर्व, सर्वः, सर्वे ( बहु . ) सर्वजन: । -- गिज़, अव्य. (फ़ा. ) कदापि कदाचिदपि । चंद, अव्य. ( फ्रा.) बहु- अनेक, वारं २. यद्यपि ।
-- जाई, सं. पुं. ( फा . ) गेह- गृह, शून्य-हीन २. स्वेच्छाचारिन्, यथेच्छविहारिन् ।
"
- दम, क्रि. वि. प्रति क्षणं- पलं, सदा । - बार, क्रि. वि., प्रति, वारं-अवसरम् । -रोज़, क्रि. वि., प्रति-अनु, दिनं-दिवसम् । - वक्त, क्रि. वि., सदा सर्वदा, नित्यम् । - हाल में, मु., सर्वदशासु, अखिलावस्थासु । हरकत, सं. स्त्री. (अ. ) गतिः (स्त्री.), चलनं, स्पंदः २. क्रिया, चेष्टा, व्यापारः ३. कुकृत्यं, कुचेष्टा ।
करना, क्रि. अ., चल (भ्वा. प. से.), स्पंद्चेष्ट (भ्वा. आ. से. ), सृ ( भ्वा. प. अ. ) २. कुचेष्टां कृ, कुत्सितं चेष्ट् ।
हरकारा, सं. पुं. ( फा . ) संदेश- वार्ता, - हर: . २. पत्रवाहकः, दे. 'डाकिया' । हरज-जा, सं. पुं., दे. 'हर्ज' २. दे. 'हरजाना' | हरजाना, सं. पुं. ( फा . ) हानि-क्षति - पूरणंपूर्ति: - निष्कृति: ( दोनों स्त्री . ) २. क्षतिपूरक
हरामज़दगी
चोरणं, मोषणं २. नाशनं, ध्वंसनं, अपसारणं ३. वहनं, नयनं, प्रापणम् ।
हरताल, सं. स्त्री. (सं. हरितालं) पिंजरं, पिंगं, पीतकं, नट, -मंडनं भूषणं, तालं -लकं, गौरीललितं, वर्णकं, रोमहृत् (न.) चित्रगंध, गोदंतम् ।
द्रव्यम् ।
- देना, क्रि. स., निष्कृतिं दा, क्षतिं पूर् (चु.) ।
हरण, सं.पुं. (सं. न.) अप, हरणं- हारः, सहसा,आकलनं- आच्छेदः, आकस्मिक, ग्रहणं धारणं,
- लगाना, मु., नश (प्र. ) । हरन - ना, सं. पुं., दे. 'हिरन' ।
हरना, क्रि. स. ( सं . हरणं ) अप-हृ (भ्वा. प. अ.), चुर्-स्तेन् ( चु.), मुष् (क्रू. प. से.), २. आच्छिद् ( रु. प. अ.), आक्रम्य ग्रह ( क्. प. से. ) धृ ( चु.) आकल् (चु.), लुंद-ठू (भ्वा. प. से., चु. ) ३. दूरीकृ, अपसृ (प्रे. ) ४. नश-ध्वंस् (प्रे. ) ५. नी-वहू ( भ्वा. प. अ.) । सं. पुं. तथा भाव, दे. 'हरण' सं. पुं. ( १-३ ) । हरनी, सं. स्त्री. दे. 'हिरनी' ।
हरने योग्य, वि. अपहरणीय- हर्तव्य-हार्य, चोरयतव्य, मोषणीय, आच्छेदनीय, लुंठनीय, अपसार्य, नाशयितव्य, नेय, वोढव्य । हरने वाला, सं. पुं., अप-, हारक:- हर्तृ, चौरः, तेनः, दस्युः, लुंटाकः, अपसारकः, नाशकः, नेतृ, वाहकः ।
हरनौटा, सं. पुं., दे. 'हिरनौट' । हरफ़, सं. पुं. (अ.) अक्षरं, वर्णः । हरफारेवड़ी, सं. स्त्री. (सं. हरिपर्वरी ) लवली, सुगन्धमूला, कोमलवल्कला ।
हरबा, सं. पुं. (अ.) आयुधं, अस्त्रं, शस्त्रं, हेति: (पुं. स्त्री. ), हत्नुः ।
हरबोंग, वि. (सं. हलं + देश. बोंग = लठ ) अशिष्ट, असभ्य, ग्राम्य, उद्धत, वियात २. मूर्ख, निर्बुद्धि:, जड, मूढ । सं.पुं., कुशासनं, अनीतिः (स्त्री.), विप्लवः ।
हरम, सं. पुं. (अ.) अंतःपुरं, शुद्धांतः, अवरोधः, पराविद्धः । सं. स्त्री. (अ.) पत्नी, भार्या २. दासी ३. उपपत्नी ।
सं. स्त्री. ( अ. + फ़ा. ) दे.
-सरा, - सराय, J 'हरम' (सं. पुं.)। हरामज़दगी, सं. स्त्री. ( फा . हरामजादह् ) दौरात्म्यं दौर्जन्यं, दुष्टता, खलता, कुचेष्टा,
पापम् ।
,
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 091001 |
| Book Title | Adarsha Hindi Sanskrit kosha |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ramsarup |
| Publisher | Chaukhamba Vidyabhavan |
| Publication Year | 1979 |
| Total Pages | 831 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 15 MB |