Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
हत
[ ६७ ]
हथेली
-
विड्ड, कर्करः, श्वदयितं (प्राय: बहु.) २. वंशः | करना, क्रि. स., हन् ( अ. प. अ. तथा प्रे. कुलम् । घातर्यात ), व्यापद् ( प्रे. ), दे. 'मारना' । हत्यारा, सं. पुं. ( सं . हत्याकारः ) घातकः, मारकः, वधकारिन, हंतु, हनः, प्राणहरः । हत्यारी, सं. स्त्री. (हिं. हत्यारा ) प्राण, हरीहारिणी, वधकारिणी, घातिका २. हत्या, पापं - अपराध:-दोषः पातकम् । हथ, सं. पुं. ( सं. हस्तः ) करः, पाणिः I
कंडा, सं. पुं. ( सं. हस्तकांड:-डं> ) हस्तaraj, करकौशलं, इन्द्रजालं २. गुप्तचेष्टा, प्रच्छन्न, -प्रयोग: प्रयुक्तिः (स्त्री.), प्रतारणा, छल:-लम् ।
कड़ी, सं. स्त्री. (सं. हस्तकटक:-कं>) हस्त,पाश:-निगडः, करबंधनी ।
कड़ी लगाना, क्रि. स., पाणिपाशेन बंध ( क्र. प. अ. ) -संयम् (प्रे. ) । - छुट, वि., ताडनशील ।
- लेना, सं. पुं., पाणि-कर, पीडनं, पाणिग्रहणम् ।
- सार, सं. स्त्री. गज- हरित, शाला, दे. 'फीलखाना ।
हथनाल, सं. स्त्री. (हिं. ) *हस्तिनालम्, गजनेयशतघ्नी ।
हड्डियाँ गढ़ना या तोड़ना, मु., परुषं तड़ ( चु. ) ।
हड्डियाँ निकल आना, मु., अतिकृश- अतिक्षीण अस्थिशेष (वि.) जन् ( दि. आ. से. ) । हत, बि. (सं.) प्रमापित, निषूदित, नि-, हिंसित, निहत, क्षणित, निर्वापित, विशसित, मारित, प्रति-, घातित, प्रमथित, आलंभित, पिंजित, वधित, व्यापादित, पंचत्वं- परलोक, - गमित-नीत प्रेषित २. ताडित, प्रहृत, आहत, ३. रहित, विहीन ( उ. श्रीहत ) ४. नाशित, नष्ट, ध्वस्त, ध्वंसित ५ पीडित, ग्रस्त ६. निकृष्ट, उपयोगानर्ह ७. गुणित ( गणित ) ८. व्यथित, अर्दित । - प्रभ,
वि. ( सं . ) निष्प्रभ, कान्तिहीन | बुद्धि, वि. (सं.) मूर्ख, निर्बुद्धि |
- भागी, वि. (सं.-गिन् ) हत-मंद, भाग्य, दुर्दैव ।
वीर्य, वि. (सं.) निर्बल, अशक्त । - हृदय, वि. ( सं . ) हताश, भग्न, चित्तहृदय उत्साह |
हतक, सं. स्त्री. ( अ. हतक = फाड़ना) अपमानः, निरादर : तिरस्कारः, अवज्ञा, मानहानिः (स्त्री.) ।
— इज्ज़ती, सं. स्त्री. ( अ. हतक + इज्जत > ) मानहानिः (स्त्री.), अवधीरणा ।
— करना, क्रि. स. ( संमुखं-खे ) अप-अवमन् (प्रे.), अवज्ञा (क्र. प. अ. ), तिरस्कृ | हताश, वि. (सं.) निराश, त्यक्ताश, आशा,अतीत-हीन- रहित, निरपेक्ष ।
हताहत, वि. (सं.) मृतक्षत, प्रेतव्रणित, क्षतमृत व्रणितप्रेत ।
हतोत्साह, वि. ( सं . ) निर्भग्न उत्साह, मनोहत, भग्नोद्यम, विषण्ण, अवसन्न, खिन्न, प्रति, बद्ध-हत, स्खलितधैर्य ।
हत्था, सं. पुं. ) ( सं . हस्तः > ) मुष्टि: (स्त्री.), हत्थी, सं.स्त्री. J वारंग, दंड: । हत्या, सं. स्त्री. (सं.) हननं, वधः, घातः, सूदनं हिंसनं, हिंसा, मारणम् ।
४२
हथ (थ) नी, सं. स्त्री. ( सं . हस्तिनी) करिणी, करेणु:-: (दोनों स्त्री.), इभी, मातंगी, गजयोषित, क-, रेणुका, व (वा) सा, कचा, कटंभरा । हथिया, सं. पुं. ( सं. हस्ता ) हस्तः, त्रयोदश
नक्षत्रम् |
हथियाना, क्रि. स. (हिं. हाथ ) बलात् ग्रहू ( क्रू. प. से. ) - (चु. ) - आदा (जु. आ. अ.) २. चुर् (चु.), मुष (क्र. प. से.) ३. कपटेन स्वायत्तीकृ ।
हथियार, सं. पुं. (हिं. हथियाना ) अस्त्रं, शस्त्रं, आयुधं, हेति: ( पुं. स्त्री. ), हत्तुः २. उपकरणं, यंत्र, दे. 'औज़ार' ।
बंद, वि., सशस्त्र, सायुध, सन्नद्ध, सज्ज - बाँधना, मु., शस्त्रास्त्राणि धृ ( चु.), सन्नह् ( दि. प. अ. ), सज्जीभू । हथेली, सं. स्त्री. ( सं . हस्ततलं ) करतल:, तल:-लं, प्रतलः, ताल, प्रपाणिः प्रहस्तः, फफेरीकः ।
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 091001 |
| Book Title | Adarsha Hindi Sanskrit kosha |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ramsarup |
| Publisher | Chaukhamba Vidyabhavan |
| Publication Year | 1979 |
| Total Pages | 831 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 15 MB |