Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
सांसारिक
— रुकना, क्रि. अ., श्वासः निरुधू ( कर्म. ) । —लेना, क्रि. अ., अन्- प्राण श्वसू ( अ. प. से. ) २. जीव ( भ्वा. प. से. ) ३. विश्रम् ( दि. प. से. ) विरम् (भ्वा. प. अ. ) । - उखड़ना, मु., ( निधनकाले ) कष्टं श्वस् ।
कृच्छ्र
[ ६१४ ]
- खींचना, मु., श्वासमंतः निरुध् (रु.प.से.) । --चढ़ना या फूलना, मु., सवेगं प्राण । - तक न लेना, मु., मौनं आकल् ( चु. ) । -रहते, मु., यावज्जीवं वनं, आमृत्योः । गहरी या लंबी लेना, मु., दीर्घे श्वस् । सांसारिक, वि. ( सं . ) ऐहिक, लौकिक, प्रापंचिक, व्यावहारिक ।
सा, वि. ( सं . सदृश ) सम, समान, तुल्य, सदृश २. इव, मात्रं (उ. थोड़ा सा = किंचि दिव, किंचिन्मात्रं ) ३. आ, ईषत् (उ. काला सा=आ-ईषत्,-कृष्ण ) । साइक्लोपीडिया, सं. स्त्री. (अं.) (विषयविशेषनिरूपक: ) बृहद्ग्रंथः २. विश्वकोशः षः । साइत, सं. स्त्री. ( अ. साअत ) होरा, दे. 'घंटा' २. पलं, क्षण:-णं ३. मंगलमुहूर्त:, शुभलग्नम् । साइनबोर्ड, सं. पुं. (अं. ) चिह्न पट्टः-ट्टम् । साइन्स, सं. स्त्री. ( अं.) विज्ञानं, शास्त्रं २. रासायनिकविज्ञानं भौतिकविज्ञानं च | साइकन, सं. स्त्री. ( अं- ) उत्क्षेपणनाली । साई; सं. स्त्री., दे. 'पेशगी' ।
साईस, सं. पुं. (रईस का अनु.) अश्व, सेवकःपाल:- पालकः-रक्षकः, यावासिकः ।
साईसी, सं. स्त्री. (हि. साईस) अश्वसेवा, अश्वसेवकत्वम् ।
साक, सं. पुं., दे. 'साग' | साकांक्ष, वि. (सं.) इच्छु, इच्छुक, आकां क्षिन्, अभिलाषिन् ।
साका,
सं. पुं. ( सं. शाकः ) संवत् (अन्य ), दे. २. यशस् (न.), कीर्तिः ख्यातिः (स्त्री.) ३. कीर्ति, चिह्न - स्मारकं ४. आतंकः प्रभावः ५. कीर्तिकर कर्मन् ( न. ) । साकार, वि. (सं.) आकारवत्, आकृतिमत्, रूपवत् २. स्थूल, मूर्त्त ३. मूर्तिमत् वपुष्मत्, देहधारिन् । साकारोपासना, सं. स्त्री. (सं.) मूर्त्यादिभि: प्रभुपूजनं, मूर्तिपूजा ।
सजिन
-
साकिन, वि. (अ.) नि, वासिन्, वास्तव्य । साक्री, सं. पुं. (अ.) सुरापरिवेषकः २. वल्लभः, प्रेमपात्रं, दे. 'माशूक' ।
साकूत, वि. (सं.) सार्थक. अर्थवत् साभिप्राय, सप्रयोजन ।
साकेत, सं. पुं. (सं. न. ) अयोध्या, दे. | साक्षर, वि. (सं.) शिक्षित, अक्षर, ज्ञ- अभिज्ञ । साक्षात्, अव्य. ( सं . ) पुरतः, अग्रतः, समक्षं, प्रत्यक्षम् । वि., मूर्तिमत्, साकार, विग्रहवत् । सं. पुं., सं. समागमः, मेल:, संमिलनम् । -करना, क्रि. स., साक्षात् कृ. स्वचक्षुभ्यि दृश् (भ्वा. प. अ. ), निजेन्द्रियैः अवगम् | -कार, सं. पुं. ( सं . ) दे. 'साक्षात्' । सं. पुं. २. प्रत्यक्षं, इंद्रियार्थसंनिकर्षजं ज्ञानम् । साक्षी, सं. पुं. (सं.- क्षिन) दे. 'गवाह' २. द्रष्टृ, प्रेक्षकः । सं. स्त्री, साक्ष्यम् ।
साक्ष्य, सं. पुं. ( सं. न. ) साक्षिता-त्वं, दे. 'गवाही' २. दृश्यम् ।
साख, सं. स्त्री. (हिं. साका) प्रभाव:, वश:- शं, आतंक: २. ( हट्टे) प्रतिष्ठा, प्रत्ययः, विश्वस
नीयता ।
साग, सं. पु. ( सं. शाक:- कं ) शि(सि) ग्रु, ह (हा), रितकं २. व्यंजनं, अन्नोपस्करः, दे. 'भाजी' ।
-पात, सं. पुं., शाकपत्रं, कंदमूलं २ साधारण-नीरस, भोजनम् ।
सागर, सं. पुं. ( सं . ) समुद्रः, दे. २. महाह्रदः-तटाकः(-कम्) ।
सागवान, सं. पुं., दे. 'सागौन' ।
For Private And Personal Use Only
सागू, सं. पुं. ( अं. सैगो ) सागुः, वृक्षभेदः । - दाना, सं. पुं. (हिं. + फ्रा. ) *सांगुदानः । सागौन, सं. पुं. ( सं. शाकवनं > ) गृहद्रुमः, श्रेष्ठकाष्ठः, शाकः, शाक, तरुः-वृक्षः, अर्णः । साज़, सं. पुं. (फ़ा, मि. सं. सज्जा ) सामग्री, उपकरणं २. ( अश्व - ) सज्जा- संनाह: ३. वाद्यं, वादित्रं ४. अस्त्रशस्त्रं ५ सुपरिचयः, प्रगाढसख्यम् । वि. ( फा . ) - कार: २. प्रतिसमाधातृ । ( उ. घड़ीसाज़ = घटीकारः, घटीप्रतिसमाधातृ ) 1 - बाज, सं. स्त्री, सुपरिचयः ।
- सामान, सं. पुं., सामग्री, उपकरण, परिच्छदः २. दे. 'ठाठबाट' । साजन, सं. पुं. (सं. सज्जनः ) भद्रजनः, आर्यः, सत्पुरुषः २. पतिः ३. वल्लभः ४. परमेश्वरः ।
| SR No. | 091001 |
| Book Title | Adarsha Hindi Sanskrit kosha |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ramsarup |
| Publisher | Chaukhamba Vidyabhavan |
| Publication Year | 1979 |
| Total Pages | 831 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 15 MB |