Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
शिस्त
[ ५७६ ]
शुक्र
विद्यार्थिन, शिक्षार्थिन् २. अनु-गामिन् | शीरा, सं. पुं. ( फा ) दे. 'शरबत' २. दे. यायिन् ।
'चाशनी' ।
शिस्त, सं. स्त्री. ( फा . ) शरव्यं, लक्ष्यम् ।
- बाँधना, मु., लक्ष्ये दृष्टि बंधू (क्. प. अ.) । शीकर, सं. पुं. (सं.) पवनादिप्रेरित, जलकणः, तुषारः २. अवश्यायः, दे. 'ओस' ३. स्वल्प वृष्टिः (स्त्री.), दे. 'फुहार ' ( १ ) । शीघ्र, क्रि. वि. (सं. शीघ्रं ) आशु, सद्यः, सपदि, अचिरेण अविलंबेन, झटिति ।
कारी, वि. (सं.-रिन् ) विलम्बासह, आशुकारिन् ।
- कोपी, वि. ( सं . पिन ) कोपन, आशुक्रोधिन् । -गामी, वि. (सं.-मिन् ) द्रुतगामिनू, आशु | - चेतन, वि. ( सं . ) तीव्रबुद्धि ।
वेधी, सं. पुं. (सं. धिन् ) लघुहस्तः । शीघ्रता, सं. स्त्री. (सं.) त्वरा, क्षिप्रता, लाघवं, तरस्- रंहस् (न.), जवः, वेगः, रंभसः-सम् | -करना, क्रि. अ., त्वर् (भ्वा. आ. से. ), सत्वरं झटिति कृ ।
शीत, वि. (सं.) शीतल, शिशिर, हिम, तुषार, उष्णत्वशून्य २. शिथिल, दीर्घसूत्रिन् । सं. पुं. (सं. न.) शीतः, शीतर्तुः, शीतकालं, शिशिरः, हिमागमः २. शीतता, हिमता, शैत्यं, ३. अब श्यायः, तुषारः ४ प्रतिश्यायः, दे. 'जुकाम ' ५. जलम् ।
-कटिबंध, सं. पुं. (सं.) कर्क मकर रेखा पर - वर्तन अतिशीतौ भूभागौ ( पुं.द्वि.) ।
काल, सं. पुं. (सं.) दे. 'शीत' सं. पुं. (१) 1 -किरण, सं. पुं. (सं.) शीत- हिम, कर:रश्मि:- अंशुः,- धुतिः, चंद्रः ।
शीतता, सं. स्त्री. (सं.) शैत्यं, शीतं- तलम् । शीतल, वि. ( सं. ) दे. ‘शीत' वि. । २. शांत, शमान्वित ३. संतुष्ट, प्रसन्न । शीतलता, सं. स्त्री. ( सं .) दे. शीतता' । शीतला, सं. स्त्री. ( सं . ) विस्फोटक रोगः, विस्फोटा, मसूरिका, शीतली, वसंतरोगः, दे. 'चेचक’२. वसंतविस्फोटकादीनामधिष्ठात्री देवी । सं. पुं. (सं. न. ) गर्दभः खरः । - वाहन, शीतांशु, सं. पुं. (सं.) चंद्र: २. कर्पूर:- रम् । शोर, सं. पुं. ( फा . ) क्षीरं, दुग्धं, दे. 'दूध' । शीताकुल, वि. (सं.) शीत-शैत्य - हिम, आकुलअर्दित-पीडित-विहल |
शीरीं, वि. ( फा . ) मधुर २. प्रिय । शीरीनी, सं. स्त्री. (फ़ा.) मिष्टान्नं, दे. 'मिठाई' २. माधुर्यम् ।
शीर्ण, वि. (सं.) कृश, क्षीणतनु, क्षाम, २. भग्न, खंडित, ३. च्युत ४. जीर्ण, विदीर्ण ५. म्लान, विरस |
शीर्णता, सं. स्त्री. ( सं . ) कृशता, दौर्बल्यं, जीर्णता, विदीर्णता ।
शीर्ष, सं. पुं. ( सं. न. ) शिरस् (न.), दे.. 'सिर' २. ललाट, दे. 'माथा' ३. शिखरं
४. अग्रभागः ।
शीर्षक, सं. पुं. (सं. न. ) अग्राक्षरपंक्तिः: शिरः पंक्ति: (स्त्री.) २. शिरस्त्रं, दे. 'खोद' । शील, सं. पुं. ( सं. न. ) चरित्रं, आचरणं, वृत्ति: (स्त्री.) ३. स्वभाव:, प्रकृति: ( स्त्री. ) ४. सदाचारः, सच्चरित्रम् ५. सत्, स्वभाव :-- प्रकृति: (स्त्री.) ६. हृदयमार्दवं ७. संकोच:,. आदरः वि. पर, परायण ( उ. दानशील ) । शीलवान, वि. (सं. वत् ) सदाचारिन्, सद्वृत्तः २. सत्स्वभाव, कोमलप्रकृति, सुशील । शीशम, सं. स्त्री. (फ़ा. ) शिंशपा, पिच्छि (च्छ)ला, पिंगला, कपिला, भस्मगर्भा । शीशमहल, सं. पुं. (फ़ा. शीशा + अ. महल), काच स्फटिक, भवनं २. काचकोष्ठः, आदशवासः ।
-का कुत्ता, मु., उन्मत्तः, वातुलः। शीशा, सं. पुं. ( फा ) काचः, दे. २. आदर्शः, मुकुरः, दर्पण:, दे. ३. काचफलकः-कम् । शीशी, सं. स्त्री. (फ़ा. शीशा ) काचकूपी ।
सुँघाना, औषधगंधेन मूच्छु (प्रे.) । शुंठी, सं. स्त्री. (सं.) कटुग्रंथिः, दे. 'सोंठ' । शुक, सं. पुं. ( सं .) कीर:, वक्रतुंड, दे. 'तोता " २. महर्षि व्यासपुत्रः ।
शुक्ति, सं. स्त्री. (सं.) मुक्कामातृ (स्त्री.), दे. 'सीपी' ।
- बीज, सं. पुं. ( सं. न. ) मौक्तिकं, शुक्तामणिः ।
शुक्र, सं. पुं. (सं.) सितः, श्वेतः, काव्यः, कविः, भार्गवः, दैत्यगुरुः २. अग्निः ३. ज्येष्ठ - मासः ४. शुक्रवासरः । ( सं. न. ) बीजं, वीर्य -
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 091001 |
| Book Title | Adarsha Hindi Sanskrit kosha |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ramsarup |
| Publisher | Chaukhamba Vidyabhavan |
| Publication Year | 1979 |
| Total Pages | 831 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 15 MB |