Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
विधु
[५५० ]
विपथ
-वाहन, सं. पुं. (सं.) हंसः, मरालः, । २. वधः, हत्या ३. अव-अप, मानः, अनादरः, धवलपक्षः।
अवधारणा। -हीन, वि. (सं.) अवैध, अविहित, विधि- विनिमय, सं. पुं. (सं.) परि, वर्तः-वृत्तिः विरुद्ध, अनियमित ।
(स्त्री.), प्रति-परि, दानम् । विधु, सं. पुं. (सं.) चन्द्रः, सोमः। -करना, क्रि. स., विनि-मे (भ्वा. आ. अ.),
-वदनी, सं. स्त्री (सं.) चन्द्रमुखी २. सुन्दरी। प्रतिदा, परिवृत् (प्रे.)। विधुर, वि. (सं.) दुःखित, पीडित २. भीत, विनियोग, सं. पुं. (सं.) कृत्यविशेषे मंत्रप्रयोगः त्रस्त ३. वि-,आकुल ४. असमर्थ ५. परित्यक्त | २. उपयोगः, प्रयोगः ३. प्रेषणं ४. प्रवेशः । ६. विमूढ [ विधुरा (स्त्री.)]।
विनीत, वि. ( सं.) दे, 'विनयशील' २. जितेंविधेय, वि. (सं.) अनुय, कर्तव्य, निष्पाद्य, द्रिय ३. शिक्षित ४. अपनीत ५. दडित साध्य २. वशवर्तिन, विनीत, वश्य. विनेय, ६. धार्मिक। वचनेस्थित ३. विधानाह, अनुशासनीय। विनोद, सं. पु. (सं.) कु(कौ)तूहलं, कौतुक, सं.पुं.(सं.न.) विशेषक, वाक्यांशभेदः (व्या.)। मनोरंजकव्यापारः २. खेला, क्रीडा, लीला विध्वंस, सं. पुं. (सं.) वि-नाशः, अवसादः,। ३. परिहासः, प्रमोदः ४. आनंदः, हर्षः।। निर्मूलन, उच्छेदः।
विनोदी, वि. (सं.-दिन ) कु(कौतूहलिन्, विध्वंसी, वि. (सं.-सिन् ) विध्वंसकः, वि-, कौतुकिन् २. लीलामय, क्रीडाशील ३. आनंनाशकः, निर्मूलयित।
दिन, उल्लासिन् ४. परिहासशील, प्रमोदप्रिय । विध्वस्त, वि. (सं.) वि-नष्ट, उच्छिन्न, निर्मू-विन्यास, सं. पुं. (सं.) स्थापनं, न्यसनं, निधानं लित, उत्सन्न ।
२. रचनं, परिष्करणं, अलंकरणं ३. प्रणिधानं, विनत, वि. (सं.) प्रणत. वंदमान २. आव- उत्खचनं, अनुव्यधनं ४. क्षेपः-पणम् । जिंत, प्रवण ३. वक्र, जिह्म ४. संकुचित ५.नम्र
| विपंची, सं. स्त्री. (सं.) वीणाभेदः २. केलि:
। (स्त्री.)। ६. शिष्ट ।
विपक्ष, सं. पुं. (सं.) प्रति-विरुद्ध-विपरीतविनती, सं. स्त्री. (सं.-तिः ) प्रार्थना, याच्या
प्रतियोगि-विरोधि,-पक्षः २. विरोधिवर्गः, प्रति२. विनयः, नम्रता, शिष्टता ३. प्रवणता,
द्वंद्विवर्गः ३. प्रतिवादिन, विरोधिन् ४. विरोधः
५. अपवादः, बाधकनियमः (व्या.) विनय, सं. स्त्री. (सं. पुं.) प्रश्रयः, नम्रता,
६. साध्याभाववान् पक्षः (न्या.)। वि. (सं.) शालीनता, सौजन्यं, दाक्षिण्यं २. शिक्षा
विरुद्ध २. असहाय ३. निश्छद, निर्वाज। ३. निवेदनं, प्रार्थना ४. निर्भर्त्सना ५. नीतिः ।
नमसना . नातिः विपक्षी, सं. पुं. (सं.-क्षिन् ) प्रतिपक्षिन, प्रति(स्त्री.)।
वादिन, पर, पक्षीयः-पक्ष्यः-पक्षपातिन् प्रति-शील, वि. (सं.) नम्र, विनीत, शिष्ट, द्वद्विन् २. शत्रुः, वैरिन् ३. निष्पतत्र, पक्षहीन दक्षिण, सभ्य, सुजन, सुशील ।
(पंछी आदि)। विनश्वर, वि. (सं.) क्षयिष्णु, नश्वर, अनित्य, विपणि,णी, सं. स्त्री. (सं.) आपण:, हट्टः, अस्थायिन्।
| पण्य, शाला-वीथी, २. विक्रेयपदार्थाः (पु.) विनष्ट, वि. (सं.) वि-,ध्वस्त, अवसन्न, उच्छिन्न, ३. वाणिज्य, व्यापारः।।
निर्मूलित २. मृत ३. विकृत ४. भ्रष्ट । विपत्ति, सं. स्त्री. (सं.) आपद्-विपद् -आपत्ति: विना, अव्य. (सं.) अन्तरेण, मुक्त्वा , वर्जयित्वा, (स्त्री.), व्यसनं, महा,-दुःख-कष्टं २. आपत्विहाय (सब द्वितीया के साथ)। ऋते (पञ्चमी | विपत, काल:-समयः। के साथ)।
-आना या पड़ना, क्रि. अ., व्यसनं उपस्था विनायक, सं. पुं. (सं.) गणेशः, दे.। (भ्वा. प. अ.), कष्टं आ-समा-पत् (भ्वा. प. से.) विनाश, सं. पुं. (सं.) दे. 'विध्वंस तथा 'नाश'। विपद् उपनम् (भ्वा. प. अ.)। विनाशक, सं. पुं. (सं.) नाश-कर्तृ, विध्वंसकः। विपथ, सं. पुं. (सं.) कु,-पथ:-मार्गः २. कद्, विनिपात, सं. पुं. (सं.) विनाशः-ध्वंसः । आचारः-आचरणम् ।
प्रहता।
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 091001 |
| Book Title | Adarsha Hindi Sanskrit kosha |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ramsarup |
| Publisher | Chaukhamba Vidyabhavan |
| Publication Year | 1979 |
| Total Pages | 831 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 15 MB |