Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
रक्षक
[ ४६५ ]
प्रियं, रक्त-अरुण शोण,-अंभोजं- कमलं पद्मं - | - बंधन, सं. पुं. (सं. न.) श्रावणी, पर्वविशेषः वारिजम् । २. श्रावणपूर्णिमायां वेदस्वाध्यायोपाकर्मन् (न.) । कोढ़, सं. पुं. ( सं. रक्तकोटः ) रक्तकुष्ठः एं, रक्षित, वि. (सं.) त्रात, त्राण, गुप्त, गोपायित, त्रिसर्पः । पाल, ऊत, अवित २ प्रतिपालित, पोषित ३. स्थापित । रखना, क्र. स. (सं. रक्षणं > ) न्यस् ( ( दि. प. से. ), निक्षिप् ( तु. प. अ. ), निधा ( जु. उ. अ. ), स्था ( प्रे स्थापयति ) २. रक्ष्-अव्-गुप् (भ्वा. प. से. ), त्रै (भ्वा. आ. अ. ) ३. संचि ( स्वा. उ. अ.), संग्रह ( क्र. उ. से. ) ४. आधीकृ, उपनिधा ( जु. उ. अ. ), न्यस् ५. धृ ( चु. ), भृ ( जु. उ. अ. ) ६. आत्मसात् - स्वायत्तीकृ ७. ( गौ आदि ) अस् ( अ. प. ) विदू ( दि. आ. अ. ) - वृत (भ्वा. आ. से. ) ८. नियुज् ( चु., रु. प. अ.) ९. विलंब (प्रे.), व्याक्षिप् ( तु. प. अ. ) १०. उपपतित्वेन उपपत्नीत्वेन वा स्वीकृ ११. अव्ययेन संचि । zi. पुं., न्यसनं, निक्षेपणं, निधानं, स्थापनं २. रक्षणं, गोपनं, ३. संचयनं, संग्रहणं ४. आधीकरणं, उपनिधानं ५. धारणं, भरणं ६. रखनी, सं. स्त्री. (हि. रखना ) दे. ‘रखेली' । आत्मसात्करणं ७. नियोजनं, ८. विलंबनं इ. रखने योग्य, वि., न्यसनीय, स्थापयितव्य, रक्षितव्य, संचेय, उपनिधेय, धार्य, नियोक्तव्य | रखनेवाला, सं. पुं., निधातु, स्थापकः, रक्षकः, संचायकः, उपनिधायकः, धारकः इ. । रखवाई, सं. स्त्री. (हिं. रखना) रक्षा,-भृतिः (स्त्री.) भृत्या |
रखवाना, क्रि. प्रे., ब. 'रखना' के प्रे. रूप । रखवाला, सं. पुं. (हिं. रखना) दे. 'रक्षक' ( १-२ ) ।
रखवाली, सं. स्त्री. (हिं. रखवाला ) दे. 'रक्षण' (१) ।
रखा हुआ, वि., न्यस्त, निहित, रक्षित, संचित, उपनिहित इ ।
रखेली, सं. स्त्री (हिं. रखना) उप, पत्नी भार्याकलत्रम् ।
www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
+
--चंदन, सं. पुं. ( सं. न. ) अर्क-कु-शोणिततिलपर्णः, रंजनं, ताम्रवृक्षः,
क्षुद्र, चंदनं लोहितम् ।
-पात, सं. पुं. (सं.) रुधिर- रक्त, स्रवणंस्रावः-क्षरणं २. शोण- रक्त, पातनं त्रावणं३. नर-नृ, इत्या-घातः ।
-- पायी, वि. (सं. यिन ) शोणपः, रक्तपः । सं. पुं., मत्कुणः, दे. 'खटमल ' ।
- पित्त, सं. पुं. (सं. न. ) रोगभेदः २. दे. 'नकसीर' ।
-प्रदर, सं. पुं. ( सं . ) प्रदरभेदः, नारीरोगभेदः ।
- प्रमेह, सं. पुं. (सं.) रक्तमेहः, मूत्ररोगभेदः । - बहना, क्रि. अ., रक्तं स्रु ( भ्वा. प. अ. )क्षर् (भ्वा.प.से.) 1 रक्तं शोणं पत्ः स्रु मुच् - बहाना, क्रि. स., (प्रे.), मृ ( प्रे.), हन् ( अ. प. अ. ) । - मोचन, सं. पुं. (सं. न. ) रक्त, मोक्षणंमोक्षः, शोणितस्रावः, दे. 'फ़स्द' । - लोचन, सं. पुं. ( (सं.) कपोतः । वि ., लोहितेक्षण ।
|
- वर्ण, वि. (सं.) अरुण, लोहित, शोण, रक्त । स्राव, सं. पुं. (सं.) रुधिरक्षरणं, असृक्स्रुति: (स्त्री.) । -हीन, वि. (सं.) शोणशून्य, रुधिररहित २. निर्वीर्य, निस्तेजस्क ।
रक्षक, सं. पुं. (सं.) शरण्यः, शरणं,
( समासांत में), रक्षितृ, रक्षिन्, त्रातृ, पाट, गोप्तृ २. प्रहरिन् यामिकः ३. पालकः, संवर्द्धकः, पोषकः ।
-पः
- पाल:
रग
रक्षण, सं. पुं. (सं. न. ) परित्राणं, गोपनं, रक्षा, गुप्तिः २. पालनं, पोषण, संवर्द्धनम् । रक्षणीय, वि. (सं.) रक्ष्य, रक्षितव्य, त्रातव्य, गोपनीय २. पालनीय, पोषणीय । रक्षा, सं. स्त्री, (सं.) दे. 'रक्षण' (१) । २. कष्टनिवारक यंत्र, रक्षिका ।
- में, मु., सर्वस्मिन्नपि शरीरे ।
— करना, क्रि. स., अव्-गुप्-रक्ष् (भ्वा. प. से वाकिफ़ होना, मु., सम्यक्-सुष्ठु-साधु से. ), पा ( अ. प. अ. ) । ज्ञा ( क्. उ. अ. ) परिचि ( स्वा. उ. अ. ) ।
रंग, सं. स्त्री. ( फा . ) धमनी, नाडी, रक्तवा हिनी, शिरा, ईलिका |
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 091001 |
| Book Title | Adarsha Hindi Sanskrit kosha |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ramsarup |
| Publisher | Chaukhamba Vidyabhavan |
| Publication Year | 1979 |
| Total Pages | 831 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 15 MB |