Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
raftar
[ ४६० ]
यानी
यवनिका, सं. स्त्री. (सं.) जवनिका, अपटी, । याजक, सं. पुं. ( सं . ) याजयितृ, पुरोहित: । कांडपट : २. तिरस्करिणी, प्रतिसीरा, व्यवधानम्। याज्ञवल्क्य, सं. पुं. (सं.) वैशंपायनशिष्यः, यवनी, सं. स्त्री. (सं.) यवनभार्या २. यवन- वाजसनेयः २. जनकसभ्यो योगीश्वरयाज्ञवल्क्यःजातेर्नारी । ३. स्मृतिकारविशेषः ।
याज्ञिक, सं. पुं. ( सं . ) यजमानः, यष्टृ २० याजयितृ । वि., यज्ञि (ज्ञी)य, यागविषयक । [ याज्ञिकी (स्त्री.) ] |
यातना, सं. स्त्री. (सं.) पीडा-वेदना व्यथा. - अतिशयः २. यमदण्डपीडा ।
यवस, सं. स्त्री. ( सं. पुं. न. ) घासः, शाद:, तृणम् २. पल:, पलाल:, धान्यतृणम् । यवागू, सं. पुं. (सं. स्त्री. ) उष्णिका, श्राणा, विलेपी, तरला |
यश, सं. पुं. [ सं . यशस् (न.) ]ख्यातिः कीर्तिःविश्रुति:- प्रसिद्धि: (स्त्री.), इलोकः, विश्राव:, अभिख्यानं, समाख्या ।
--गाना, मु., प्रशंस् (भ्वा. प. से. ), श्लाघ् (भ्वा. आ. से. ) २. कृतं ज्ञा ( क्र. उ. अ. ), उपकारं विद् (अ. प. से. ) 1 यशस्वी, वि. (सं. स्विन्) कीर्तिमत्, प्रवि, ख्यात, लोकविश्रुत, सुशंस, यशोधर, कीर्तित, पुण्यलोक, प्रसिद्ध । [ यशस्विनी (स्त्री.) कीर्तिमती, विख्याता इ. ] ।
यष्टि,
सं. स्त्री. (सं.) दंड, लगुडः, यष्टी २. हारभेदः ।
यष्टिका,
यह, सर्व. (सं. इह > ) इदम् एतद् । यहाँ, क्रि.वि. ( सं . इह ) अत्र, अस्मिन् देशे - स्थाने ।
— तक, क्रि. वि., एतद्-अत्र पर्यंतं यावत्अवधि - अंतम् ।
=
- वहाँ, क्रि.वि., अत्र तत्र, इतस्ततः, अत्रामुत्र । - से, क्रि. वि.. इतः, अस्मात् स्थानात् २. अतः इतः, -परं-ऊर्ध्व-प्रभृति ।
यही, क्रि.वि. (हिं. यह + ही ) अयं इयं इद
एष:- एषा - एतद एव ।
यहीं, क्रि. वि. ( हिं-यहाँ+ही ) इहैव, अत्रैव, अस्मिन्नेव स्थाने ।
यहूदी, सं. पुं. (इमानी, यहूद) यहूद, बासिन्भाषा-लिपि: (स्त्री.) ।
याँ, क्रि. वि., दे. 'यहाँ' ।
या, अभ्य. ( फा . ) वा, अथवा, यद्वा ( प्रश्न करने में ) नु ।
याकूत, सं. पुं. ( अं. ) दे. 'ल' ( रत्न ) । याग, सं. पुं. (सं.) दे. 'यज्ञ' । याचक, सं. पुं. (सं.) अर्थिन्, प्रार्थक: २. भिक्षुः, भिक्षुकः ।
याचना, सं. स्त्री. (सं.) याचनं, याच्ञ, प्रार्थनं ना । क्रि. स., दे. 'मांगना' |
यातायात, सं. पं. (सं. न. ) गतागतं आयातनिर्यात २. प्रेत्यभावः, पुनर्जन्मन् (न.) । यात्रा, सं. स्त्री. (सं.) प्रस्थानं, प्रयाणं, व्रज्या, गमः- मनं, प्रवासः, देश, भ्रमणं पर्यटनं, प्रस्थिति (स्त्री.), अध्व-मार्ग, गमनं-क्रमणम् ।
करना, क्रि. अ., प्र-या ( अ. प. अ. ) प्रव (भ्वा. प. अ. ), देशे अट् (भ्वा. प. से. ), यात्रां कृ ।
यात्री, वि. (सं.- त्रिन्) पथिकः, पथिलः, पांथ:, अध्वगः, अध्वन्यः पादविकः, प्रवासिन् मार्गिकः, यात्रिकः, सारणिकः २. तीर्थयात्रिन्, कापटिकः ।
याद, सं. स्त्री. (फ्रा.) धारणा, स्मृतिः स्मरण-शक्तिः (स्त्री.) २. स्मरणम् । यादगार, सं. स्त्री. (फ्रा.) स्मृतिचिह्न,
स्मारकम् ।
याददाश्त, स्त्री. ( फा . ) स्मृति: ( स्त्री. ),. धारणा. २. स्मरण, स्मारक - टिप्पणी । यादव, सं. पुं. (सं.) यदुवंश्यः, यदुवंशजः २. श्रीकृष्णः । वि., यदुसंबंधिन् । यान, सं. पुं. (सं. न. ) प्रवहणं, रथः, स्यंदनः
शताङ्गः, वाहनं, वह्यम् ।
यानी-ने, अव्य. ( अ. ) अयं आशयः, एष भावः, तात्पर्य, अर्थात् ।
यापन, सं. पुं. (सं. न. ) कालक्षेपः, समयाति-वहनम् ।
याबू, सं. पुं. ( फा . ) दे. 'टट्टू' । याम, सं. पुं. (सं.) दे. 'पहर' २. समयः । यामिनी, सं. स्त्री. (सं.) रात्रि, रजनी, निशा । यार, सं. पुं. (फा.) मित्रं, सुहृद् (पुं.) २. उपपतिः, जारः ।
यारनी, सं. स्त्री. ( फ़ा. यार ) उपपत्नी.. भुजिष्या २. प्रिया, दयिता ।
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 091001 |
| Book Title | Adarsha Hindi Sanskrit kosha |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ramsarup |
| Publisher | Chaukhamba Vidyabhavan |
| Publication Year | 1979 |
| Total Pages | 831 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 15 MB |