Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
मुहाफिज़
[४०]
मूर्खता
मुहाफिज़, वि. ( अ.) रक्षक, त्रात। प्रे.), उप-नी (भ्वा. प. अ.)। ४. भेडोणी कृत मुहाल, वि. (अ.) कठिन, दुष्कर २. असंभाव्य, (तु. प. से.)। सं. पुं., मुण्डन, क्षौरं, वपनं,
अशक्य, असंभव । सं. पुं., दे. 'महल्ला'। केश, छेदनं-लवनं-कर्तनम्। मुहावरा, सं. पुं. (अ.) वाग्धारा, वाक्,- मूंडने योग्य, वि., मुण्डनीय, वप्तव्य, वाप्य ।
रीतिः(स्त्री.)-संप्रदायः २. अभ्यासः ३. शीलम् । | मुंडनेवाला, सं. पुं., मुण्डकः, नापितः मुंडिन्। मुहासिरा, सं. पुं. (अ.) उपरोधः, अवरोधनम् । |
| मूंडा हुआ, वि., मुण्डित, क्षुरित, उप्त, क्लुप्त - -करना, क्रि. स., अव-उप,-रुध (रु. उ. अ.)।
केश-श्मश्रु। मुहिम, सं. स्त्री. ( अ. ) दुष्करकार्य २. आक्रमणं ३. युद्धम् ।
मुंडी, सं. स्त्री., दे. 'मुण्ड'(१) । २. मुण्डाकारः मुहुः, अव्य. (सं.) पुनः ।
ऊर्श्वभागः। -मुहुः, अव्य., पुनः पुनः, असकृत् ।
मूंदना, क्रि. स. (सं. मुद्रणं) प्र-आ,-च्छद् . मुहूर्त, सं. पुं. (सं. पुं. न.) द्वादशक्षणपरिमित
(चु.), सं-आ, वृ (स्वा. उ. से.), आ-,स्तु कालः २. घटिकाद्वयं, अहोरात्रस्य त्रिंशो भागः
(स्वा. उ. अ.), स्तु (क् . उ. से.) २. अ., ३. मांगलिकसमयः ( ज्यो.)।।
पिधा (जु. उ. अ.) ३.निमील (भ्वा. प. से.), मूंग, सं. स्त्री. पु. ( सं. मुद्गः ) सूपश्रेष्ठः, रसो.
(प्रे.) मुद्रयति (ना. धा.)। सं. पुं., आ-प्र,त्तमः, हयानंदः, वाजिभोजनः, सुफलः ।
च्छादनं, आ-सं,वरणं, पिधानं, निमीलनं, छाती पर मूंग दलना, मु., दे. 'छाती' के नीचे।
मुद्रणम् ।
| मक वि. (सं.) अवाच वाणीहीन.निगिर । मुंगफली, सं. स्त्री. (सं. भूमिफली) मंडपी, भूस्था, भूशिबिका, भूचणकः ।
मूगरी, सं. स्त्री. ( सं. मुद्गरः>) * वसन. मूंगा, सं. पुं. (हिं. मूंग) विद्रुमः, प्रवाल:-लं, भोमीरा।
| मूजी, वि. (अ.) दुःख-क्लेश-कष्ट,-द-दायक मुंगिया, वि. (हि. मूंग) मुद्ग-हरित त - २. दुष्ट, दुर्जन, खल । पलाश, वर्ण।
मूठ, सं. स्त्री., दे. 'मुट्ठी' (१-२) तथा 'मुठिया मूंछ, सं. स्त्री. [सं. श्मश्रु (न.)] गुंफः, ओष्ठ
| (१-२)। रो(लो)मन् (न.)।
मूठा, सं. पुं., दे. 'मुट्ठा'। -उखाड़ना, मु., कठोर दंड (चु.) २. गर्व । मूढ़, वि. (सं.) अश, मूर्ख, मंदधी, मंद, निर्बुद्धि चूर्ण (चु.)।
२. स्तब्ध, निश्चेष्ट ३. व्यामोहित, भ्रष्टसंश । -नीची होना, मु., लज्जित (वि.) भू -मति, वि. ( सं.) मूढ़, बुद्धि-चेतस् । २. अवमन् ( कर्म.)।
मूढ़ता, सं. स्त्री. (सं.) अज्ञता, मूर्खता, बुद्धि-पर ताव देना या हाथ फेरना. म.. शौर्य । हीनता इ.।। प्रदृश (प्रे.), वीरताभिमानेन श्मश्रव्यावृत (प्रे.)। मूत्र, सं. पु. ( सं. न.) स्रवः, प्रस्तावः, मेहः, Dज, सं. स्त्री. (सं. मुंज: ) मुंजनकः,दृढ,-तृण:- गुह्यनिस्यदः।
मूलः, ब्राह्मण्यः, रंजनः, दूरमूलः, शत्रुभंगः। |-करना, क्रि. अ., मूत्रयति (चु.), मूत्रोत्सर्ग मूंड, सं पु. ( सं. मुंड:-डं ) दे. 'मुंड' (१)। | कृ, मिह (भ्वा. प. अ.), मूत्रं उत्सृज् (तु. -मुड़ाना, मु., परिव्रज् (भ्वा. प. से.), | प. अ.)। संन्यस् (दि. प. से.)।
-कृच्छ, सं. पं. (सं. न.) अश्मरी २. कृच्छ्र मूंडन, सं. पुं., दे. 'मुंडन'।
३. मुत्ररोधः । मूंडना, क्रि. स. (सं. मुण्डनं ) मुण्ड ( भ्वा. -स्थान, सं. पुं. (सं. न.) *प्रस्रावागारः-रन्, प. से.), वप् (भ्वा. उ. अ., प्रे.), खुर-क्षुर् | मूत्रालयः।। (तु. प. से.), केशान् कृत् (तु. प. से.)- | मूर्ख, वि. (सं.) निर्-दुर् , बुद्धि, अ-निर्, छिद् (रु. प. अ.)-लू (क् . उ. से.) २. वंच | बोध, अज्ञ, अनभिज्ञ, अज्ञान-निन्, मंद, मंदधी, (प्र.), छल (चु.), प्रत (प्रे.), विप्रलभ | विधा-प्रज्ञा-ज्ञान-बुद्धि,-हीन-शून्य-रहित इ.।। (भ्वा. आ. अ.) ३. दीक्ष ( भ्वा. आ. से; मूर्खता, सं. स्त्री. (सं.) अशता, अनभिज्ञता,
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 091001 |
| Book Title | Adarsha Hindi Sanskrit kosha |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ramsarup |
| Publisher | Chaukhamba Vidyabhavan |
| Publication Year | 1979 |
| Total Pages | 831 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 15 MB |