Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
प्रणिपात
प्रणिपात, सं. पुं. ( सं . ) दे. 'प्रणति' । प्रणीत, वि. (सं.) लिखित, रचित, निर्मित, कृत, विहित २. संस्कृत, संशोधित ३. आनीत ४. प्रेषित ।
[ ३६१ ]
प्रणेता, सं. पुं. ( सं. प्रणेतृ ) लेखक : रचयितृ, कर्तृ, निर्मातृ ।
प्रतप्त, वि. ( सं . ) तापित, अत्युष्णी, -कृत- भूत | प्रताप, सं. पुं. ( सं. ) तेजस् - ओजस् (न.), अनुभावः, अभिख्या, गौरवं, ऐश्वर्य, महिमन् (पुं.) २. पौरुषं, वीर्य, शौर्य ३. तापः, उष्णता, धर्मः ।
प्रतापी, वि. ( सं . - पिंन् ) प्रतापवत्, तेजस्विन्, ओजस्विन, अनुभाववत् २. वीर, शूर । प्रतारणा, सं. स्त्री. (सं.) वचनं ना, कपट, प्रतारणं २. धूर्तता, कैतवम् । प्रति, सं. स्त्री. (सं. प्रति> ) प्रति-अनु, लिपि: (स्त्री.), प्रतिलेखः । ( उपसर्ग ) समक्षं, सम्मुखं तुलनायां २. प्रति ( द्वितीया के साथ, सप्तमी विभक्ति से भी, उ, भगवान् के प्रति श्रद्धा = भगवंतं प्रति अथवा भगवति श्रद्धा ) ३. दिशि (सप्तमी ) ।
प्रति (ती)कार, सं. पुं. (सं.) प्रतिकृति: (स्त्री.), प्रतिक्रिया, निर्यातनं, शमनोपायः २. चिकित्सा,
प्रतिपत्ति
समय:, संविद्-आगूः (स्त्री.), वचनं, वाचा शपथः, दृढसंकल्पः २. साध्यनिर्देश: ( न्या. - करना, क्रि. स., आ-प्रति-सं-श्रु (भ्वा. प. अ. ), प्रतिज्ञा ( क्. आ. अ. ) कि.अ., प्रतिज्ञां कृ, वचनं दा ।
- तोड़ना, क्रि. स., प्रतिशां भंजू (रु. प. अ.), उल्लंघू ( चु.), विसंवेद् (भ्वा. प. से. ) । - पालना, क्रि. स. वचनं पा ( प्रे. पालयति ) शुध् (प्रे.) ।
–पत्र, सं. पुं. (सं. न. ) समय प्रतिज्ञा, पत्रलेख्यम् ।
उपचारः ।
प्रतिकूल, वि. (सं.) विपरीत, विरुद्ध, प्रतीप, विषम ।
- विवाहित, वि. ( सं.) वाग्दत्त:-ता-तन,
प्रदत्त:-त्तान्तम्, प्रत्त:-त्ता-त्तम् ।
प्रतिज्ञात, वि. (सं.) प्रतिश्रुत, संश्रुत, आश्रुत । सं. पुं. (सं. न. ) प्रतिज्ञा, दृढसंकल्पः । प्रतिदंड, वि. (सं.) दुःशील :-ला-लं, धृष्टः धृष्ट धृष्टम्, आज्ञालंधिन्, अननुवर्तिन् । प्रतिदानं, सं. पुं. ( सं . न . ) प्रत्यर्पणं २. विनिमयः । प्रतिदिन, क्रि.वि. (सं.-दिनं) अनु, -दिनं-दिवस, प्रत्यहं अन्वहं दिने दिने । प्रतिद्वंद्विता, सं. स्त्री. (सं.) शत्रुता, वैरं, विरोध: २ प्रतिस्पर्द्धा, प्रत्यर्थिता । प्रतिद्वंद्वी, सं. पुं. ( सं . -द्विन ) अरि:, शत्रुः, विरोधिन् २. प्रत्यर्थिन्, प्रतिस्पर्धिन् । प्रतिध्वनि, सं. स्त्री. (सं. पुं. ) प्रति-ध्वनि :नादः शब्दः श्रुतिः (स्त्री.) 1
- उठना या होना, क्रि. अ., प्रति ध्वन्नद् (भ्वा. प. से. ) ।
प्रतिनिधि, सं. पुं. ( सं .) प्रतिपुरुषः, प्रतिहस्तःस्तकः २. प्रतिमा, प्रतिमूर्तिः (स्त्री.) ।
प्रतिक्षण, क्रि.वि. ( सं . क्षणं) अनुक्षणं, क्षणे प्रतिपक्षी, सं. पुं. ( सं. क्षिन् ) विपक्षिन्, प्रति
क्षणे, प्रति अनुपलम् ।
वादिन २ विरोधिन्, प्रतिद्वंद्विन् ३. शत्रुः, वैंरिन् ।
प्रतिग्रह, सं. पुं ( सं . ) स्वी- अंगीकारः, आदानं, ग्रहणं २. विवाह:, पाणिग्रहणम् । प्रतिघात, सं. पुं. (सं.) प्रतिप्रहारः, प्रत्याघातः, प्रतिहतः (स्त्री.) ३. विघ्नः, बाधा । प्रतिच्छाया, सं. स्त्री. (सं.) प्रतिबिबं, छाया, प्रतिफल, प्रतिरूपं २. चित्रं ३. मूर्त्तिः (स्त्री.) । प्रतिज्ञा, सं. स्त्री. (सं.) प्रतिश्रवः, संगर:,
प्रतिकूलता, सं. स्त्री. ( सं . ) वैपरीत्यं, विरोधः । प्रतिकृति, सं. स्त्री. (सं.) प्रतिमूर्तिः (स्त्री.), प्रतिमा २. चित्रं, आलेख्यं ३. छाया, प्रतिबिंबं ४. प्रतिक्रिया, प्रति (ती) कारः । प्रतिक्रिया, सं. स्त्री. ( सं . ) प्रति (ती) कार:, प्रतिकृतिः (स्त्री.) २. प्रतिघातः, प्रत्याघातः ३. निवारण - शमन, - उपायः ।
पालन, सं. पुं. (सं. न. ) प्रतिज्ञानिर्वाह:, संगरशोधनम् ।
भंग, सं. पुं. (सं.) वचनव्यतिक्रमः, प्रतिशोल्लंघनं, विसंवादः ।
प्रतिपत्ति, सं. स्त्री. (सं.) प्राप्ति:- उपलब्धि : (स्त्री.) अधि-गमनं २. ज्ञानं ३ अनुमानं ४ दानं, अर्पणं ५. निरूपणं, प्रतिपादनं ६ प्रवृत्ति: ( स्त्री. ) ७. निश्चयः ८. परिणामः ९ गौरवं १०. प्रतिष्ठा, सत्कारः ११. स्वीकृतिः (स्त्री.) १२. सप्रमाणं प्रदर्शनम् ।
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 091001 |
| Book Title | Adarsha Hindi Sanskrit kosha |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ramsarup |
| Publisher | Chaukhamba Vidyabhavan |
| Publication Year | 1979 |
| Total Pages | 831 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 15 MB |