Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
पूर्वज
-मीमांसा, सं. स्त्री. (सं.) जैमिनिमुनिप्रणीतदर्शनग्रंथविशेषः ।
-वत्, कि वि. (सं.) यथा पूर्व, पूर्वसदृशम् । -वर्ती, वि. (सं. तिन) प्राग्वर्तिन, पूर्व-अग्र, गामिन् ।
[ ३८३ ]
—-वाद, सं. पुं. ( सं.) भाषा, भाषापादः, पूर्व, पक्षः, प्रतिशा, अभियोगः, दे 'नालिश' । —-वादी, सं. पुं. (सं.-दिन् ) अभियोक्तृ, अर्थिन्, वादिन, शिरोवर्तिन, दे. 'मुद्दई' | पूर्वज, सं. पुं. (सं) पूर्व पुरुषाः, पितरः ( बहु. ) २. अग्रजः, ज्यायान् भ्रातृ । वि. प्रागुत्पन्न । पूर्वतः, अव्य. ( सं . ) प्रथमं, प्रथमतः २. पुरतः,
अग्रतः ( सब अव्य. ) ।
पूर्वतन, वि. (सं.) पुरातन, प्राचीन, प्रतन,
प्रत्न ।
पूर्वापर, वि. (सं.) अग्रिमपश्चिम, पूर्वपरवर्तिन् । सं. पुं प्राचीनप्रतीच्यौ ( द्वि.) २. हानिलाभौ (द्वि.) ।
पूर्वाभिमुख, (वि. सं.) प्राङमुख ( -खी स्त्री. ) । पूर्वाद्ध, सं. पुं. (सं.) त्रिधा विभक्तदिवसस्य प्रथमभागः, प्रातः प्रातरतः । पूर्वी, वि. (सं. पूर्वीय) प्राच्य, पौरस्त्य, पूर्वदेशीय, पूर्वदिक्स्थ, प्राच् [ ची (स्त्री.) ] । सं. स्त्री, पूर्वीयभाषाविशेषः २. रागिणीभेदः । पूर्वीय, वि. (सं.) दे. 'पूर्वी' वि. । धूला, सं. पुं. (सं. पूल: ) पूलक: । पूष, पूस, सं. पुं., दे. 'पौष' ।
पृथक्, वि. ( सं . ) भिन्न, व्यतिरिक्त, विश्लिष्ट, विभक्त, असंलग्न । अव्य, विना, ऋते, अंतरेण ( सब अव्य.) ।
— पृथक्, अव्य., वि, विभिन्नम् ।
पृथक्ता, सं. स्त्री. (सं.) पृथक्त्वं पृथग्भाव:, पार्थक्यं, भिन्नता, विश्लेषः, विभेदः । पृथा, सं. स्त्री. ( सं ) कुन्ती, पाण्डुपत्नी, युधिष्ठरादिजननी |
पेचक
-तल, सं. पुं. (सं. न. ) भू-धरणी, -तलं २. संसारः ।
- तनय, सं. पुं. (सं.) युधिष्ठिरः, भीमः, अर्जुन:, ( प्राय: अर्जुनः, पार्थ: ) । -पति, सं. पुं. (सं.) पाण्डुनृपः, कुन्तीपतिः । पृथिवी, सं. स्त्री. (सं.) पृथ्वी, पृथिवि : (स्त्री.), क्षिति:- भू:- भूमि : (स्त्री.), धरा, धरित्री, क्षोणी, वसुधा, वसुमती, वसुंधरा, अवनी-नि: (स्त्री.), मेदिनी, धरणी- णि: (स्त्री.), मही-हि: (स्त्री.), अचलकीला, अचला, स्थिरा, इड़ा ।
- नाथ, सं. पुं. (सं.) भू - पतिः - पाल: । पृथु, वि. (सं.) विस्तीर्ण, विस्तृत, विशाल, २. बहु, प्रभूत ३. विशिष्ट । कीर्ति, वि. ( सं . ) अतियशस्विन् । स्त्री, वसुदेवभगिनी ।
सं.
दर्शी, वि., ( सं . ) दूरदर्शिन, प्राज्ञ । - लोचन, वि., विशाल, नेत्र - नयन । - शेखर, सं. पुं., ( सं . ) गिरिः, पर्वतः ।
स्कंध, सं. पुं. ( सं. ) शूकरः, कोलः । पृष्ट, वि. ( सं .) अनुयुक्त, प्रश्नित, जिज्ञासित । पृष्ट, सं. पुं. (सं. न. ) दे. 'पीठ" ( १-२ ) । २. पुस्तक, पत्र- पर्ण ३. पुस्तकपृष्ठम् । - पोषक, सं. पुं. (सं.) सहाय:-यकः, उपकर्तृ । पेंग, सं. स्त्री. (सं. प्रेखा > ) दोलनं, प्रेखणं, दोलागति: (स्त्री.) ।
- चढ़ाना या बढ़ाना, मु., सवेगं ख् (प्र.), उच्चैः खोलयति ( ना. धा. ) । पेंदा, सं. पुं. (सं. पिंड:-डं>) तलं, अधोभागः,
बुधनः ।
पेंसिल, सं. स्त्री. ( अं. ) अङ्कनी, स्वयंलेखनी, वर्णिका, वर्णमातृ ( स्त्री . ) ।
पेच, सं. पुं. (फ़ा.) व्यावर्तनं, मोटनं, आकुंचनं २. विघ्नः, विघातः- प्रत्यूहः ३. धूर्तता, शास्य' ४. उष्णीष- व्यावर्तनं ५. यंत्र ६. यंत्रावयवः ७. वलयर्कीलकः ८. पतंगसूत्रसंग्रथनं ९. ( मल्लयुद्धादीनां ) कपटोपायः, युक्तिः (स्त्री.) १०. उष्णीषादेरलंकारः ११. दे. 'पेचिश' । - कश, सं. पुं. ( फा . ) *वलयकी कर्षः २. *पिधा नकर्षः ।
- खाना, क्रि. अ., मंडली-वर्तुली भू । - डालना, क्रि. स., पतंगसूत्राणि मिधः संश्लिष् ( प्रे. ) ।
-ताव, सं. पुं. ( फा . ) अंत:, - कोप: क्रोध: । -दार, वि. ( फ़ा. ) आंकुचित, व्यावर्तित २. गहन, कठिन, दुर्बोध ३. संश्लिष्ट, संग्रथित । पड़ना, क्रि. अ., पतंगसूत्राणि परस्परं संश्लिष् (दि. प. अ.) ।
बान, सं. पुं. ( फा ) बृहद्धूमपानयन्त्रं २. धूमपानयन्त्रस्य बृहन्नाली । पेचक, सं. स्त्री. (फ़ा) सूत्र-तन्तु, गोल:-गोलम् ।
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 091001 |
| Book Title | Adarsha Hindi Sanskrit kosha |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ramsarup |
| Publisher | Chaukhamba Vidyabhavan |
| Publication Year | 1979 |
| Total Pages | 831 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 15 MB |