Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
पोड़क
[ ३७६ ]
पीड़क, सं. पुं. (सं.) दुःख -द:- दायक:-दायिन् । पीनेवाला, सं. पुं.-धय: पायिन्, पातृ २. पान, आसक्त:-रत:-शौंडः, मद्यपः ।
-कर, वि. (सं.) दुःख कष्ट व्यथा, कर - आवहप्रद इ. [ करी (स्त्री.) = दुःखदा ] | मानसिक, सं. स्त्री. (सं.) आधि:, मनोव्यथा,
चित्तोद्वेगः ।
1
शारीरिक, सं. स्त्री. (सं.) व्याधिः, , रोग: पीड़ित, वि. ( सं .) दुःखित, व्यथित, क्लेशित,
क्लेशकरः, पीडावहः ।
पीड़न, सं. पुं. (सं. न. ) अर्दनं, बाधनं, उप- पीया हुआ, वि., पीत, धौत, चांत । मर्दनं, क्लेशनं २. दे. 'दबाना' । पीनोधनी, सं. स्त्री. (सं.) पीवरस्तनी गौः । पीड़ा, सं. स्त्री. (सं.) वेदना, व्यथा, दुःखं, पीप-ब, सं. स्त्री. (सं. पूय:-यं ) क्षतजं, मलजं, रुज् (स्त्री.), रुजा, अ (आ)ति: (स्त्री.), प्रसितं पूयनं, कुणपम् । क्लेशः, बाध:-धा, यातना, कष्टं, कृच्छ्रे, परि सं,-तापः ।
पड़ना, क्रि. अ., पूय् ( स्वा. आ. से ) । पीपल', सं. पुं. (सं. पिप्पल : ) अश्वत्थः, क्षीर-शुचि बोधि, द्रुमः, चल,-दल:-पत्रः, कुञ्ज
सव्यथ, सरुज, कृच्छ्रगत । पीढ़ा, सं. पुं. ( सं. पीठं ) दे. 'पीठ' (१) । पीढ़ी, सं. स्त्री. (सं. पीठी ) पीठकः कं ( काष्ठादिनिर्मितं ) उपासना, क्षुद्रासनम् । पीढ़ीर, सं. स्त्री. (सं. पीठी) वंशपरम्परायां पितृपितामहपुत्रपौत्रादीनां पूर्वापरस्थानं, *संत तिक्रमः ।
पीसना
पीत, वि. (सं.) हरिद्राभ, दे. 'पीला' । पीतल, सं. पुं, दे. 'पित्तल' । पीतांबर, सं. पुं. (सं. न. ) हरिद्राभवस्त्रं २. श्रीकृष्णचंद्रः । वि., पीतवस्त्रधारिन् । पीदड़ी, सं. स्त्री. दे. 'पिद्दी' ।
पीन, वि. ( सं . ) पीवर, स्थूल, पुष्ट, मांसल 1 पीनक, सं. स्त्री. (हिं. पिनकना ) अफेनतंद्रा, अहिफेननिद्रा ।
पीनता, सं. स्त्री. (सं.) पीवरता, स्थूलता, पुष्टता ।
पीनस', सं. पुं. (सं.) अपीनसः, नासिका मयः, प्राणशक्तिराहित्यम् ।
पीनसरे, सं. स्त्री. (फ़ा. फीनस) दे. 'पालकी' । पीना, क्रि. स. (सं. पानं) पा-धे (भ्वा. प. अ.), चम् (भ्वा. प. से.), पानं कृ २. सह् (भ्वा. आ. से. ) २. ( क्रोधादीन् ) नि-सं-यम् (भ्वा. प. अ. ), प्र-, शम् (प्रे.) ४. मद्यं पा, सुरापानं कृ ५. उत्, शुष (प्रे. ) ६. धूमं पा, धूमपानं कृ । सं. ५., धयः, पानं, आचमनं प्रीतिः ( स्त्री. ) ।
पीने योग्य, वि. पेय, पानीय, चमनीय, धेय ।
-
राशनः ।
पीपल, सं. स्त्री. दे. 'पिपली' । पीपलामूल, सं. पुं., दे. 'पिपरामूल' । पीपा, सं. पुं. ( देश ) *पटहपात्रम् । पीयु, सं. पुं. (सं.) काकः, वायसः २. सूर्यः ३. अग्निः (पुं. ) ४. उलूकः ५. समयः ६. सुवर्णम् ।
पीयूष, सं. पुं. ( सं. पुं. न. ) सुधा, अमृतं २. ( नवप्रसूतायाः गोः ) दुग्धम् । - वर्षी, वि. ( सं . -र्षिन् ) सुधास्यंदिन, सुमधुर । पीर', सं. स्त्री. (सं. पीड़ा) दे. 'पीड़ा' २. सहानुभूति: (स्त्री.) ३. प्रसवपीड़ा । पीर, वि. ( फा . ) वृद्ध, जरठ २. धूर्त्त । सं पुं., धर्मगुरुः, सिद्ध: (मुसलमान) । पीरी, सं. स्त्री. (फ़ा. ) जरा, वार्धकं-क्यम् । पील, सं. पुं. (फ़ा. ) गजः, द्विपः ।
पाँच, सं. पुं. ( फ़ा. + हिं. ) श्लीपद, शिलीपदम् ।
पीला, वि. (सं. पीत ) पीतल, हरिद्राभ, सुवर्णकुंकुम, वर्ण २. निस्तेजस्क, कांतिहीन । (पीली ( स्त्री. ) = पीता, हरिद्राभा ) । - बुखार, सं. पुं., पीतज्वरः ।
पड़ना या होना, सु, पांडुच्छाय (वि.) भू, गतश्रीक- नीरक्त (वि.) जन (दि.आ.से.) । पीलिया, सं. पुं. (हिं. पीला ) दे. 'पांडुरोग' । पीलू, सं. पु. ( सं. पीलुः) गुड़फल:, शीतसहः, विरेचनः, श्यामः करभवल्लभः २. कृमि:, कीटः ३. रागभेदः ।
For Private And Personal Use Only
3
पीव, सं. पुं., दे० 'पी' । सं. स्त्री. दे० 'पीप' | पीवर, वि. (सं.) दे. 'पीन' । पीसना, क्रि. स. (सं. पेषणं ) पिष-क्षुद् ( रु. प. अ. ), चूण् (चु.), चूर्णीकृ, मृद् ( क्र. प. से. ) २. सजलं पिष इ. ३. विकटं
| SR No. | 091001 |
| Book Title | Adarsha Hindi Sanskrit kosha |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ramsarup |
| Publisher | Chaukhamba Vidyabhavan |
| Publication Year | 1979 |
| Total Pages | 831 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 15 MB |