Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
परिहार्य
[ ३६० ]
पर्वत
५. युद्धार्जितं धनं, विजितद्रव्यं ६ . ( करादेः ) । परोसनेवाला, सं. पुं., परिवेषकः, परिवेष्ट
मोचनं, वर्जनं ७. प्रत्याख्यानं, खडनं ८. अवज्ञा, अपमान: ९. उपेक्षा ।
परिहार्य, वि . ( सं . ) परिवर्जनीय, प्रोज्झनीय, हेय, त्यक्तव्य ।
परि (री) हास, सं. पुं. (सं.) नर्मन् (न.), नर्मालाप:, प्रहसनं, हास्यं, विनोद, उक्ति:(स्त्री.)-भाषणम् । परी, सं. स्त्री. फा.) अप्सरस् (स्त्री.), योगिनी, यक्षिणी, विद्याधरी २. सुंदरी । -जाद, बि. (फ्रा.) अतिसुंदर, परमशोभन । परीक्षक, सं. पुं. (सं.) प्राश्निकः, अनुयोक्तृपरीक्षित (पुं) २. विचारकः निरूपकः ३. समालोचकः, समीक्षकः ।
प्रश्नः,
निरूपणं
परीक्षा, सं. स्त्री. (सं.) परीक्षणं, अनुयोगः २. समालोचना, समीक्षा, ३. निरीक्षा, अवेक्षा, आलोकनं, ४. दिव्यं ५. प्रयोगः, अनुभवः । परीक्षित, वि. (सं.) नृपविशेष:, अभिमन्युपुत्रः २. प्रश्नित, अनुयुक्त, कृतपरीक्ष ३. समालोचित, समीक्षित ४. अनुभूत प्रयुक्त । परुष, वि. (सं.) क्रूर, निर्दय, निर्घृण, २. अप्रिय, कटु ।
परे, क्रि. वि. (सं. परं) दूरं, दूरे, दूरतः, २. पृथक्, बहिस् ३. तदनु, ततः, तदनन्तरं ४. उपरि, उच्चैः ( सब अन्य . ) ।
-परे करना, मु. परिह (भ्वा. प. अ.), अप-, वृज् (चु.), न संगम् (भ्वा. आ. अ. ) । परेवा, सं. पुं. (सं. पारावतः ) दे. 'कबूतर' | परेशान, वि. (फ़ा. ) उद्विग्न, व्यग्र, व्याकुल । परेशानी, सं. स्त्री. (फ़ा.) उद्विग्नता, व्याकुलता । परोक्ष, वि. (सं.) अदृश्य, अलक्ष्य, अचाक्षुष २. गुप्त, गूढ । सं. पुं. (सं. न. ) अनुपस्थितिः (स्त्री.), अविद्यमानता ।
परोपकार, सं. पुं. (सं.) परोपकृति: (स्त्री.) परहितं, लोकसाहाय्य, उदारता । --करना, क्रि. स., परोपकारं कृ, परहितं संपद (प्रे.) परसाहाय्यं विधा ( जु. उ. अ. ),
उपकृ ।
परोसना, क्रि. स. (सं. परिवेषणं ) भक्ष्याणि पात्रे स्था ( प्रे. स्थापयति ), परिविष ( प्रे. ) । सं. पुं., परि (री) वेष :- षणम् ।
(पुं.) । परोसा हुआ, वि., परिवेषित, पात्रे निहित । पर्चा, सं. पुं., दे. 'परचा' । पर्जन्य, सं. पुं. ( सं . ) जलद:, पर्ण, सं. पुं. ( सं. न. ) दे. 'पत्र' (१) २. तांबूली-नागलता, दलं, तांबूलम् ।
दे. 'मेघ' ।
-लता, सं. स्त्री. (सं.) पुन्नागवल्ली, नागलता । - शाला, सं. स्त्री. (सं.) पर्णकुटी, उटज:-जम् । पर्णाद, सं. पुं. (सं.), पत्र-पूर्ण, अशन:- आहार:भक्षकः ( व्रतिन् ) २. ऋषिविशेष: । पर्णाशन, सं. पुं. (सं.) दे. 'पद' । पर्णाहार, सं. पुं. ( सं . ) दे. 'पद' । पर्णी, सं. पुं. (सं. पर्णिन् ) वृक्षः, तरुः, पादपः, विटप:-पिन् ।
पर्व, सं. स्त्री. दे., 'परत' । पर्दा, सं. पुं., दे. 'परदा' ।
पक, सं. पुं. (सं.) पल्कः, अवसविधका, पर्यंस्तिका, परिकरः ।
पर्यटन, सं. पुं. (सं. व . ) दे. 'भ्रमण' । पर्यंत, अव्य. ( सं . पर्यन्तं ) यावत्, आ-, पर्यंत (उ., मृत्युपर्यंतं, मृत्युं यावत्, आमृत्योः, मरणपर्यंतम् ) ।
पर्याप्त, वि. (सं.) प्रभूत, प्रचुर, पूर्ण, यथेष्ट, उपयुक्त, अलं ( चतुर्थी के साथ । २. समर्थ,
शक्त ।
पर्याय, सं. पुं. (सं.) तुल्यार्थ- समार्थ, शब्द: २. क्रमः, परंपरा, आनुपूर्व्य-वी ३. अर्थालंकारभेद: ४ अवसरः, उचितसमयः । -वाची, वि. (सं.चिन ) पर्यायवाचक, समसमान तुल्य, अर्थक |
पर्व, सं. पुं. [ सं . पर्वन (न. ) ] उत्सव:, उद्भवः, उद्धर्षः, क्षणः, मदः २. पंचपर्वाणि ( चतुर्दशी, अष्टमी, अमावास्या, पूर्णिमा, रविसंक्रांति: ) ३. ग्रंथपरिच्छेद:, कांड: डं, ४. संधि: ( पुं.), ग्रंथि: ( पुं. ) . खंड:डं, भागः ।
पर्वत, सं. पुं. (सं.) अद्रि:- गिरि: (पु.), शैल:, धरणीकीलकः, सानुमत क्ष्माभृत-शिखरिन् ( पुं.), अचल:, भूधरः, अगः, नगः, कु धरा - अवनी- मही धरणी, -धः-धरः, भू-क्षिति, भृत् (पुं.) २. चयः, राशि: ( पुं. ) । - नंदिनी, सं. स्त्री. (सं.) दे. 'पार्वती' ।
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 091001 |
| Book Title | Adarsha Hindi Sanskrit kosha |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ramsarup |
| Publisher | Chaukhamba Vidyabhavan |
| Publication Year | 1979 |
| Total Pages | 831 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 15 MB |