Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
निपातन
[ ३३४ ]
निभृत
-
निपातन, सं. पुं. (सं. न.) अवपातनं, अव- । निबहना, क्रि. अ., (निवणम्) दे. 'निभना'। भंजनं, अवकृतनं २.वि, नाशनं-ध्वंसनं, निबाह, सं. पु. ( सं. निर्वाहः ) जीवनयापनं, हननं, मारणम् ।
कालक्षेपः, निर्वहणं २. धारणं, रक्षणं ३. त्राणोनिपान, सं. पुं. (सं.) तडागः-गं, जल-तोय, पायः, रक्षासाधनं ४. निवृत्तिः-समाप्तिः(स्त्री.)।
आधारः-आशयः २. आहावः, निपानक निबाहना, क्रि. स. (सं. निर्वाहणं ) निर्वह ३. दोहनपात्रं दे., 'दोहनी' ४.आचमनं, पानं, ( भ्वा. उ. अ.; प्रे.) रक्ष ( भ्वा. प. से.), पीतिः (स्त्री.)।
प्रवृत् (प्रे.), न विच्छिद् (रु. प. अ.) निपीड़न, सं. पुं. (सं. न. ) अर्दनं, संतापन, २. ( वचनं ) प्रतिज्ञां निर्वह-शुध् (प्रे.)-पा नि-अप-विप्र, करणं २. मर्दनं, दलनं ३. निह । (प्र. पालयति )-अपवृज (चु.) ३. निवृत्रणं, निष्कर्षण, निष्पीडनम् ।।
निष्पद्-साथ् (प्रे.), समाए ( स्वा. उ. अ.) 'निपुण, वि. (सं.) प्रवीण, निष्णात, कुशल, ४. निरंतरं कृ या विधा ( जु. उ. अ.)।
चतुर, दक्ष, विज्ञ, कृतिन्, विचक्षण, विदग्ध, सं. पु., दे. 'निवाह'। प्रौढ, कुशलिन् ।
निबाहनेवाला, सं. पुं., निर्वाहकः, संपादकः, निपुणता, सं. स्त्री. (सं.) प्रावीण्य, वैदग्ध्यं, साधकः, पूरयित ( पुं.)। दाक्ष्य, कुशलता, दक्षता इ. ।
निबिड़, वि. ( सं.) घन, सान्द्र २. कठिन । 'निपूता, वि. ( सं. निष्पुत्र) अपुत्र, पुत्रहीन
निबेड़(र)ना, क्रि. सं. (हिं. निबड़(र)ना) २. दे. 'निःसंतान'।
समाप (स्वा . उ. अ.), अबसो (प्रे. अवसायनिफ़ाक, सं. पुं. (अ.) द्रोहः, वैरं २. विच्छेदः, /
यति ), साध-संपद् (प्रे.) २. विस ज-निर्मुच विभेदः, विघटनम् ।
(तु. प. अ.; प्रे.), मोक्ष (चु.), ३. विश्लिष्.
(प्रे.) पृथक कृ, वियुज (रु.प. अ.) ४. निणी निबंध, सं. पुं. (सं.) बंधनं, नियमनं, दृढी
( भ्वा. प. अ.), व्यवस्था (प्रे.), अव-निर्करणं २. प्रस्तावः, लेखः, प्रबन्धः ।
धृ (चु.)। निब, सं. स्त्री. ( अं.) लेखनीचंचुः ( स्त्रो.),
" | निबेड़ा-रा, सं. पुं. (हिं. निबेड़ना) मुक्तिः
न कलमाग्रम् ।
(स्त्री.), मोचनं, मोक्षणं २. रक्षा, त्राणं, उद्धारः निबटना, क्रि. अ. ( सं. निवर्त्तनं ) निवृत्त
1 ३. वरणं, वृतिः (स्त्री.) ३.विश्लेपः, पृथक् लब्धावकाश-कृतकार्य( वि.) भू , निवृत् (भ्वा. |
कृतिः ( स्त्री.) ४. निर्णयः, त्यावस्था। आ. से.) २. समाप् ( कम.), निय-स-पद् निबौरी-ली. सं. स्त्री. (सं.न्त्रिः निव-अरिष्ठ - (दि. आ. अ.) ३. निर्णी ( कर्म.), व्यवसो
फलं-बीजम् । (कर्म. व्यवसीयते)।
निभ, वि. (सं.) तुल्य, मान । (सं. पुं. न.) निबटाना, क्रि. स., ब. 'निबटना' के प्रे. रूप ।।
व्याज:, मिपं २. प्रभा, आभा । निबटाव, निबटरा, स. पु. (हि. निबटना) निभना, क्रि. अ. (हिं. निबहना निर्वह (कर्म अवकाशः, कार्यनिवृत्तिः (स्त्री.), क्षणः, विश्रामः |
निरुह्यते), निर्वाही भू २. निय-सं.,पद (दि. २. समाप्तिः, निष्पत्तिः ( स्त्री.) ३. निर्णयः. | आ. अ.) समाप (कर्म.) ३. निरंतरं कृ. कलहान्तः।
विधा ( कर्म.)। निबड़ना, क्रि. अ., दे. निवटना।
निभागा, वि., (निर्भाग्य ) अमाम्य, मन्दनिबद्ध, वि. (सं.) पिनद्ध, बख, नियंत्रित २. | भाग्य, भाग्य-प्रारब्ध,हान । विरुद्ध, शृंखलित ३. सं., ग्रथित-मत्रित ४. | निभाना, क्रि. स., दे. 'निवाहना' । निवेशित, खचित ५. संबद्धः।।
निभाव, सं. पुं., दे. 'निवाह' । निबरना, क्रि. अ. (हिं. निबटना ) दे. 'निब- निभृत, वि. (सं.), १.व, निहित, स्थाटना' (१-३) २. विच्छिद्- वियुज ( कर्म.), | पित २. गुप्त, अन्तर्हित ३. अस्तोन्मुख ४. व्यप-इ ( अ. प. अ.) ३. विश्लिप ( दि. प. नभ्र ५. अचल ६. पूर्ण ७. निर्जन, शून्य ८.
अ.) ४. वि-मुच ( कर्म.), त्रै-रक्ष (कर्म.)। नीरव, निःशब्द ९. मन्द १०. पिहित ११. निबल, वि., दे. 'निर्बल'।
धीर।
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 091001 |
| Book Title | Adarsha Hindi Sanskrit kosha |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ramsarup |
| Publisher | Chaukhamba Vidyabhavan |
| Publication Year | 1979 |
| Total Pages | 831 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 15 MB |