Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
निकलनेवाला
[३३]
निगम
३. सफली-उत्तीणी भू ४. गम्, या, ब्रज। निर्गमः २. आयः अर्थलाभ: ३. विक्रयः; (भ्वा. प. से.) ५. उद्-इ, उदगम्, उदय | विनियोगः, निर्गमशुल्क:-कम् । ( भ्वा. आ. से.) ६. जन् (दि. आ. से.) निकाह, सं. पुं. (अ.-विवाहः-इस्लाम.)। प्रादुभू, उत्पद् (दि. आ. अ.) ७. निष- निकुंज, सं. पुं. (सं. पुं. न.) कुंज:-जं, लतासं-पद्, सिध् (दि. प. अ.) ८. ( सवाल मंडपः, पर्णशाला। आदि ) उत्तरं लभ-प्राप ( कर्म.) ९. प्रवृत् । निकृति, सं. स्त्री. (सं.) तिरस्कारः, अपमानः ( भ्वा. आ. से.) प्र,चर-चल (वा. प. से.)। २. शठता, नीचता । १०. वि-निर , मुच् ( कर्म.) ११. आविष्कृ निकष्ट, वि. (सं.) अधम, अवर, अपकृष्ट, क्षुद्र, ( कर्म.) १२. स्थापित प्रमाणित (वि.) भू, गो, निद्य, नीच, हीन, जघन्य। सिध् १३. अप,स-सप् ( भ्वा. प. अ.), निकटता, सं. स्त्री. (सं.) अधमता, क्षुद्रता, पलाय् (भ्वा. आ. से.) १४. आप् , लभ हीनता, गद्यता, जघन्यता, नीचता इ. । ( कर्म.) १५. ( समयादि ) व्यति-इ, अतिक्रम् | निकेत. सं. (सं.) निकेतकः, निकतन, गृह, गम् । सं. पुं., दे. 'निकास' ।
स्थानं, स्थलन् । निकलनेवाला, म. पुं., निर्गत निर्यात इ.। निक्षित. वि. (सं.) प्र-, अस्त-क्षिप्त, अव-नि, निकलवाना, नि.प्रे.,ब. 'निकलना' के प्रे. रूप । |
पातित २. त्यक्त, विसृष्ट ३. अधिकृत, न्यस्त । निकष, सं. पुं. (सं.) दे. 'कसौटी'।
निक्षेप, सं. पुं. (सं.) नि-अ,-क्षेषःक्षेपणं, निकषा, सं. स्त्री. (सं.) रावणादिराक्षसानां । प्रासनं, प्रेरणं, निपातनं २. त्यागः, विसर्गः, मातु (स्त्री.)। अव्य०, समीयं-पे, अन्तिकं-के उत्-वि, सर्गः, विसर्जनं ३. आधिः-उपनिधिः दे० 'समीप'।
(पुं.), न्यासः। निकपोपल, सं.पं. (सं.) दे. 'कसौटी' १। निखंग. सं. पं..दे. 'तरकश' । निकाई, सं. स्त्री. (सं. निक्त = स्वच्छ>) निखटट. वि. (हि. नि = नहीं+खटना =
असता सदरता, मनाशता । कमाना) उद्यम उद्योग-व्यवसाय,-विमुख,अलस। निकाम, वि. ( सं. ) पर्याप्त, अलं ( चतुर्थी के निखरना, क्रि. अ. ( सं. निक्षरणं> ) निर्मलीसाथ ), आवश्यकतानुरूप । २. अभीष्ट, यथेष्ट स्वच्छी भू , शुध् (दि. प. अ.) प्र-सं-मृज ३. विपुल, बहुल ४. इच्छुक, अभिलाषिन्, । (कर्म.) २. सुंदरतर (वि.) जन् (दि. आ. से.)। आकांक्षिन् ।
निखरवाना,निखराना, क्रि.प्रे., ब. 'निखरना' अव्य० अत्यन्तम्, अत्यधिक, बहु, भशं, भूरि के प्रे. रूप।। (सद अव्य०)।
| निखरी, सं. स्त्री. (हिं.निखरना) पक्वं-घृतपक्वं, निकाय, म. पुं. (सं.) गणः, संघः २. चयः, भोजनम् ।
राशिः (पुं.) ३. गृहं, समन् (न.) निखर्व, सं. पुं. (सं. निखर्व बैं) दशखर्वसंख्या ४. ईश्वरः।
दशसहस्रकोटयो वा, तदंको। वि., वामन, निकाल, सं. पुं. (हि. निकलना) दे. 'निकास' । ह्रस्वकाय। निकालना, क्रि. स. ( सं. निष्कालनं ) ब. निखार, सं. पुं. (हिं. निखरना ) निर्मलता, 'निकलना' के प्रे, रूप ।
स्वच्छता २. शृङ्गारः। निकाला, सं. पुं. ( हिं. निकालना ) निर्-वि, निखारना, क्रि. स., ब. 'निखरना' के प्रे. रूप।
वासनं, अपसारणं, निष्कासन, प्रजाजनम् । । निखिल, वि. (सं.) अखिल, समस्त, संपूर्ण । निकास, सं. पुं. ( सं. निष्कासः ) अप-निर , निखोट, वि. (हिं. नि+खोट ) निप, शुद्ध ।
गमः, अप-निप ,क्रमः क्रमां, २. निष्कासनं, निगंदना, क्रि. स. (का. निगंद: सीवन) निकालनं ३. द्वारं, द्वार (स्त्री.) ४. क्षेत्र, तूलां सिव (दि. प. से.)। समभूमिः (स्त्रो.) ५. उद्गमः, प्रभवः ६. रक्षो- निगड़, सं. स्त्री. ( सं. पुं. न.) अंदुकः, अंधुः। पायः ७. आयोपायः ८. आयः, अर्थलाभः। । २. शृंखल:-ला-लं, बंधनम् । निकासी, सं. स्त्री. (हिं. निकाम ) प्रस्थानं, | निगम, सं. पुं. (सं.) वेदः, श्रुतिः ( स्त्री.)
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 091001 |
| Book Title | Adarsha Hindi Sanskrit kosha |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ramsarup |
| Publisher | Chaukhamba Vidyabhavan |
| Publication Year | 1979 |
| Total Pages | 831 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 15 MB |