Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
चालनी
[ २०३]
चिंता
चालनी, सं. स्त्री. (सं.) दे. 'छलनी'। सं. स्त्री., अमिलाषः, इच्छा; अनुरागः, स्नेह, चाला, सं. पु. ( सं. चालः> ) प्रस्थानं, गमनं आवश्यकता इ.। २. यात्रामुहूर्त नवोढायाः प्रथमवारं पतिगृहे | चाहनेयोग्य, वि., अभिलषितव्य, एषणीय; ततः पितृगृहे वा गमनम् ।
दयित, प्रिय इ.। चालाक, वि. (ता.) धूर्त, मायिक २. निपुण, चाहनेवाला, वि., इच्छु-च्छुक, अभिलाषिन् ; दक्ष।
अनुरागिन् , स्नेहिन् । चालाकी, सं. स्त्री. (फ़ा.) धूर्तता, कापलं चाहिए, अव्य. (हिं.-चाहना ) उचितं, २. नैपुण्यं, चातुर्यम् ।
उपयुक्तं, न्याय्यं । (-तव्य, अनीय, ण्यत् आदि चालान, सं. पुं. दे., 'चलान'।
से भी इसका अनुवाद करते हैं; उ. करना चालीस, वि. ( सं. चत्वारिंशत् )। सं. पुं., चाहिए कर्तव्यं करणीयं, कार्य इ.)। उक्ता संख्या, तद्बोधकावंको ( ४० ) च । । चाही, वि. ( फ़ा. चाह ) कूप,-सिक्त-संबंधिन् । चालीसवां, वि. ( हिं. चालीस ) चत्वारिंश | | चाहे, अव्य. ( हिं. चाहना ) यथाकामं, यथा[-शी. ( स्त्री. )] चत्वारिंशत्तम [-मी. (स्त्री.] 1 | भिलाषं, स्वैरं, स्वच्छंद २. वा, अथवा, यद्वा । चालीसा, सं. पुं. (हिं. चालीस ) चत्वारिं- चिउँटा, सं. पुं. (हिं चिमटना) पिपीलकः, शत्पदार्थसमूहः २. चत्वारिंशद् दिवसाः पीलकः।। वर्षाणि वा ३. चत्वारिंशत्पद्यात्मकग्रन्थः। चिउँटी. सं. स्त्री. (हिं चिउँटा) (पुं.) पिपील:, चाव, सं. पुं. (हिं. चाह ) अभिलाषः, लालसा, पीलुकः, पिपीलिकः। [पिपीली, पिपलिका उत्कटेच्छा २. अनुरागः, प्रेमन् (पुं. न.) (स्त्री.)]। ३. अभिरुचिः (स्त्री.)४. उत्साहः ५. लालनम्। | -की चाल, मु., मंद-मंथर, गतिः ( स्त्री.)। -चोचला, सं. पुं., उप-,लालनं, परिष्वंगः ।
-के पर निकलना, मु., आसन्नमृत्यु, निधनो-निकालना, मु., अभिलाषं-इच्छा पूर (चु.) | न्मुख । निवृत् (प्रे.)
| चिंघाड़, सं. स्त्री. (सं. चीत्कारः) बृंहितं चावड़ी, सं. स्त्री. दे. 'पड़ाव' ।
२. महानादः, तुमुलध्वनिः ( पुं.)। चावल, सं. पुं. (सं. तंडुलः) धान्यास्थि (न.), चिंधारना, क्रि. अ. (हिं. चिंघाड़) बृह धान्य-शालि, सारः दे. 'धान', 'भात' २.
। (भ्वा. प. से.,) २. उच्चैः नद् (भ्वा. प. से.) । गुञ्जायाः अष्टमभागमितः तोलः । -का धोवन, सं. पुं., तण्डुलोदकम् , तण्डु
| चिंचा, सं. स्त्री. (सं.) अम्लिका, तितिडि(डी)लोत्थम् ।
| का २. अम्लि का-चिंचा,-फलम्३. रक्ता, गुंजा। चाशनी, सं. स्त्री. (फ्रा.) गुड-सिता-शर्करा.. | चिंतक, वि. (सं.) विचारक, विवेचक, ध्यात । रसः २.दे. 'चसका।
सं. पुं. (सं.) तत्त्वज्ञः, दार्शनिकः । चाह, सं. स्त्री. (सं. इच्छा ) दे. 'चाव' (१-२)। चिंतन, सं. पुं. (सं. न.) चिंतना, ध्यानं, ३. आदरः, प्रतिष्ठा ४. आवश्यकता, प्रयो- स्मरणं २. विचारणं, विवेचनम् । जनम् ।
| चिंतनीय, वि. (हिं.) चिंताप्रद, उद्वेगकर चाहता, वि. ( हिं. चाह ) दयित, प्रिय, कांत । (री स्त्री.), २. ध्येय, भावनीय ३. विचार्य, चाहना, क्रि. स. ( हिं. चाह ) अभिलप ( भ्वा. विवेचनीय । दि. प. से.), इषु (तु. प. से.), रुच-कम् चिंता, सं. स्त्री. (सं.) उद्वेगः, औत्सुक्यं, (भ्वा. आ. से., कामयते ), (सन्नत या व्यग्रता, रणरणकः, आकुलता, उत्कलिका, '-काम' से भी अनुवाद करते हैं; उ. वह जाना | मनस्तापः २. आ-,ध्यान- चिंतनम् । चाहता है = स गंतुकामः अथवा जिगमिषति ) -आतुर, वि. (सं.) सचिंत, चिंतित, चिंता२. मिह ( दि. प. वे.), अनुरंज (कर्म.), मग्न, उद्विग्न, व्याकुल ।। अनुरागवत्-मोहित (वि.) भू ३. प्र, यत् -जनक, वि., चिन्ता-आकुलता,-प्रद-उद्भावक । ( भ्वा. आ. से.,) ४. दे. 'ढूँढ़ना'।
-मणि, सं. पुं. (सं.) स्पर्शमणिः ।
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 091001 |
| Book Title | Adarsha Hindi Sanskrit kosha |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ramsarup |
| Publisher | Chaukhamba Vidyabhavan |
| Publication Year | 1979 |
| Total Pages | 831 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 15 MB |